خبرگزاری حوزه | امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه، پیرامون اهمیت کنترل زبان اینگونه می فرمایند:

«هَانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَیْهَا لِسَانَه.» 1

آن کس که زبانش را بر خود امیر کند شخصیتش حقیر خواهد شد.

شرح:

همه اعضاء و جوارح انسان باید در خدمت عقل او باشند. اگر عضوی از تحت کنترل و حاکمیت عقل خارج گردد، خسارات دنیوی و اخروی فراوانی را برای انسان به بار خواهد آورد.

در میان اعضای انسان، عضوی که بسیار در معرض لغزش است، زبان است؛ عضوی که اگر از تحت کنترل عقل خارج گردد، ویرانه های اخلاقی و معنوی فراوانی را از خود به جا خواهد گذاشت.

امام سجاد علیه السلام در حدیثی در وصف زبان اینگونه می فرمایند:

«إِنَّ لِسَانَ اِبْنِ آدَمَ یُشْرِفُ کُلَّ یَوْمٍ عَلَی جَوَارِحِهِ فَیَقُولُ کَیْفَ أَصْبَحْتُمْ فَیَقُولُونَ بِخَیْرٍ إِنْ تَرَکْتَنَا وَ یَقُولُونَ اَللَّهَ اَللَّهَ فِینَا وَ یُنَاشِدُونَهُ وَ یَقُولُونَ إِنَّمَا نُثَابُ بِکَ وَ نُعَاقَبُ بِکَ.» 2

زبان آدمیزاد، هر روز به اعضای او نزدیک می شود و می گوید: چگونه اید؟

آنها می گویند: اگر تو ما را به خودمان واگذاری، خوب هستیم.

و می گویند: از خدا بترس و کاری به ما نداشته باش و او را سوگند می دهند و می گویند: ما فقط به واسطه تو پاداش می یابیم و به واسطه تو مجازات می شویم.

لذاست که باید هشدار امیرالمؤمنین علیه السلام در مورد حاکمیت زبان را جدی گرفت. باید عَنان زبان را به دست عقل داد و آن را در جهت اهداف الهی به کار گرفت؛ چرا که اگر در غیر مسیر الهی به کار رود، نه تنها خود بلکه سایر اعضاء را نیز دچار قساوت و تیرگی خواهد نمود.

حضرت مسیح علیه السلام در این باره می فرمایند:

«لا تُکثِرُوا الکَلامَ فی غَیرِ ذِکرِ اللهِ؛ فإنَّ الَّذینَ یُکثِرُونَ الکلامَ فی غَیرِ ذِکرِ اللهِ قاسِیَةٌ قُلُوبُهُم ولکِن لا یَعلَمُونَ.» 3

در غیر ذکر خدا، بسیار سخن مگویید؛ زیرا کسانی که در غیر ذکر خدا بسیار سخن می‌گویند، دل‌هایشان سخت است، در حالی که خود نمی‌دانند.

بنابراین باید مالک زبان شد تا به فرموده حضرت امیر علیه السلام، حسرت نصیبمان نگردد.

«اِعلَمُوا اَیُّهَا النَّاسُ اَنَّهُ مَن لَم یَملِکُ لِسانَهُ، یَندَم.» 4

ای مردم! بدانید که هر کس اختیار زبانش را نداشته باشد، پشیمان شود.

چو گفتار بیهوده بسیار گشت                                       سخنگوی در مردمان خوار گشت 5

پی نوشت ها:

1. نهج البلاغه، حکمت 2.

2. خصال، ج 1، ص 5.

3. کافی، ج 2، ص 114.

4. بحارالانوار، ج 74، ص 280.

5. فردوسی.

تهیه شده در سرویس علمی-فرهنگی خبرگزاری حوزه