به گزارش خبرگزاری حوزه، در ماه مبارک رمضان، هر روز با «آیات زندگی‌ساز» همراه باشید؛ مجموعه‌ای از آیات قرآن کریم به همراه تفسیر کوتاه و کاربردی که راهنمای زندگی و سعادت هستند و با این آیات، روزهای ماه مبارک رمضان را با کلام خداوند نورانی‌تر کنیم.

* حجت‌الاسلام والمسلمین هادی حسین‌خانی

بسم الله الرحمن الرحیم؛ در آیه دویست و هفتاد و پنج سوره مبارکه بقره، خداوند متعال می‌فرماید: «الَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبَا لَا یَقُومُونَ إِلَّا کَمَا یَقُومُ الَّذِی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَیْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَیٰ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَی اللَّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُولَٰئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ».

در این آیه شریفه، خدای متعال به موضوع اقتصادی «ربا» اشاره می‌کند و زشتی این عمل را با تصویری تکان‌دهنده توضیح می‌دهد.

خداوند متعال می‌فرماید: «کسانی که ربا می‌خورند، به پا نمی‌خیزند مگر همانند به پا خاستن کسی که شیطان او را با تماس خود آشفته‌حال و پریشان کرده است. این وضعیت نابسامان به این دلیل است که آنها ادعا کردند خرید و فروش معمولی هم مانند رباست و تفاوتی میان این دو نیست، در حالی که خداوند با حکمت بالغه خویش، خرید و فروش را حلال و ربا را حرام گردانیده است».

آیه در ادامه می‌افزاید: «پس هر کس که از جانب پروردگارش پند و اندرزی به او برسد و در نتیجه دست از رباخواری بکشد، سودهایی که پیش از این به دست آورده متعلق به خودش است و از نظر گناه و کیفر اخروی، سرنوشتش با خداست؛ اما کسانی که به این عمل زشت و ناپسند بازگردند و به آن ادامه دهند، اهل آتش دوزخ هستند و در آن جاودانه خواهند ماند».

این آیه شریفه با لحنی هشدارآمیز، وضعیت دشوار کسانی را که گرفتار مشکل رباخواری می‌شوند، به تصویر می‌کشد.

نکته‌ای در این آیه شریفه وجود دارد که شایسته تأمل بیشتر است، خداوند متعال می‌فرماید: «کسانی که ربا می‌خورند، برنمی‌خیزند مگر همچون کسی که شیطان با او تماس گرفته و تعادل روحی و روانی‌اش را مختل ساخته است».

برخی از مفسران گفته‌اند منظور از این تشبیه آن است که هنگامی که فرد رباخوار در قیامت از قبر برمی‌خیزد، دچار هراس و اضطراب شدید است و زمانی که می‌ایستد، در نهایت آشفتگی و پریشانی به سر می‌برد.

گروهی دیگر از مفسران بر این باورند که این حالت لزوماً منحصر به روز قیامت نیست؛ بلکه در همین دنیا نیز فردی که دچار فساد اقتصادی و رباخواری شده، به سبب اشتغال ذهنی مداوم با چک‌ها، سفته‌ها و سرمایه‌هایی که به طمع چند برابر شدن نزد دیگران به امانت گذاشته، از آرامش روحی محروم است.

برخاستن و رفتار چنین شخصی، برخاستن و رفتار انسانی متعادل نیست. از نظر روحی و روانی، چنین فردی آشفته‌حال و دچار اختلال است.

بعید نیست که هر دو تفسیر مورد نظر آیه باشد؛ یعنی هم در دنیا، رباخوار فردی غیرمتعادل و آشفته‌حال است و هم در آخرت، هنگامی که از قبر برمی‌خیزد، کاملاً متزلزل و پریشان‌احوال است.

ان‌شاءالله که خدای متعال ما را از این بلای بزرگ اقتصادی و اخلاقی دور نگه دارد.