به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام قائمی‌نیا با بیان اینکه نزاع‌هایی که میان بشریت صورت می‌گیرد و از سوی دیگر قدرت طلبی‌ها مجالی نمی‌گذارد که بشر به آن جامعه مطلوب و آرمانی دست پیدا کند، گفت: این وضعیت در تاریخ به جایی رسیده که بشر تصور می‌کند تحقق جامعه آرمانی اصلا امکان‌پذیر نیست در حالی که چنین جامعه‌ای تحقق‌پذیر بوده و ادیان نیز اشاره می‌کنند که این امر باید با نظر و عنایت الهی محقق شود چراکه عقل ناقص بشری نمی‌تواند این امر را به وجود بیاورد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: با ظهور هوش مصنوعی بسیاری به این گمان افتادند که این ابزار می تواند بر محدودیت‌ها غلبه کند، اصلا دلیل اینکه هوش مصنوعی ابداع شد این بود که بشر در بسیاری از موارد دارای نقص است و نمی تواند مسایل را حل کند؛ برای مثال ذهن بشر نمی تواند به سرعت هوش مصنوعی مسایل ریاضی را حل کند یا برخی مجهولات علمی را به نتیجه برساند؛ امروز یک پزشک در یک سو از دنیا در مطب خود نشسته و با کمک هوش مصنوعی عمل جراحی را در آن سوی دنیا انجام می دهد؛ بنابراین به کمک هوش مصنوعی ابزارهای جدید ساخته می شود و به یک معنا بر محدودیت های بشری غلبه می شود، خیلی ها گمان می برند که هوش مصنوعی به واسطه جبران نقص معرفتی و قدرتی بشر می تواند این مشکلات را حل کند، از ویژگی های هوش مصنوعی آن است که با کلان‌داده ها سر و کار دارد؛ مساله دیگر اینکه از دلایل نقص معرفی ما این است که اطلاعات زیادی نداریم، به تدریج با پیشرفت‌هایی که در زمینه فناوری‌های هوش مصنوعی رخ می دهد بشر می تواند بر نقص قدرتی خود غلبه کند، بُرد هوش مصنوعی تنها کره زمین نیست بلکه کل کیهان است و می تواند کارهای خارق‌العاده ای انجام دهد.

وی با اشاره به دیدگاه هایی که در مورد آینده هوش مصنوعی مطرح می شود، تصریح کرد: یک سناریو در این عرصه با نگاه های بدبینانه عجین شده است، طرفداران این سناریو به آینده هوش مصنوعی بدبین هستند و می گویند هوش مصنوعی جامعه بشر را به نابودی می‌کشاند تا جایی که نهایتا به بشر حاکم خواهد شد و بشر را بردگی خواهد کشید و جامعه بشری را نابود می کند، وضعیتی که در هوش مصنوعی می بینیم این است که به تدریج آگاهی پیدا می کند، به هرحال هوش مصنوعی اطلاعات فراوانی دارد و می تواند بشر را فریب دهد، گویی دارد هوشی پیدا می شود که بر هوش بشر سبقت می‌گیرد و آن را به نابودی می‌کشاند، این سناریو با برخی اموری که ما می‌بینیم تقویت می شود، برخی استفاده هایی که از هوش مصنوعی صورت می گیرد جامعه بشری را به هم می زند که فی الجمله قابل قبول است؛ از سوی دیگر سناریوی دوم خوش بینانه بوده و معتقد است که هوش مصنوعی در عرصه های مختلف از جمله آموزش، پزشکی و بسیاری گستره های دیگر منجر به کمک به بشر شده است.

هر روز باید منتظر ابعاد جدیدی از هوش مصنوعی باشیم

حجت الاسلام قائمی نیا ادامه داد: با توجه به آنچه که اشاره شد ما با طیفی از دیدگاه‌ها مواجه هستیم؛ یک طرف خوشبینانه و یک طرف بدبینانه؛ در این میان هم سناریوهای متعددی وجود دارد از جمله سناریوی احتیاط؛ برخی می گویند این مورد تایید که هوش مصنوعی به بشر خدمت می کند اما با احتیاط باید با آن برخورد کرد، از یک سو در حوزه های خاصی می بینیم که کمک فراوانی به بشر می شود، در برخی حوزه ها تغییرات ناگهانی ایجاد می شود برای مثال در عرصه اقتصاد ناگهان رمزارزها و بلاکچین پیدا شده و اقتصاد کشورها را به هم می‌ریزد بنابراین هر روز باید منتظر ابعاد جدیدی از هوش مصنوعی باشیم و با همه این احوالات هنوز انقلاب اصلی در عرصه هوش مصنوعی رخ نداده است و بسیاری از اندیشمندان پیش‌بینی می کنند که در دهه بعدی انقلاب اصلی در هوش مصنوعی رخ می دهد و با تعداد بسیار زیادی از ابعاد آن مواجه خواهیم شد و این در حالی است که هنوز این انقلاب رخ نداده و با این مشکلات مواجهیم از جمله در بسیاری از مشاغل هوش مصنوعی منجر به بیکاری شده و جای انسان را گرفته است و در آینده نیز بسیاری از مشاغل دیگر توسط هوش مصنوعی انجام می شود و تقسیم مشاغل به هم ریخته است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: دیدگاه دیگر ادعا می کند و می گوید روز به روز همکاری انسان و ماشین بیشتر می شود و در آینده این همکاری به اوج خود می رسد، این همکاری ثمراتی برای جامعه بشر دارد، انسان می‌تواند با همکاری ماشین زندگی خود را به راحتی اداره کند و تنها چیزی که لازم است اینکه باید مقررات جهانی اجتماعی تنظیم کنیم به این معنا که همکاری بین انسان و هوش مصنوعی چه حدودی باید داشته باشد و مساله مسئولیت استفاده از هوش مصنوعی را مطرح کنیم و اینکه ملزم هستیم که از جنبه‌های مثبت هوش مصنوعی استفاده کنیم این هم یک سناریو است که مطرح می شود؛ البته در حال حاضر تلاش های فراوانی صورت می پذیرد اما ایده اصلی آن است که باید دنبال این باشیم که ماشین‌های اخلاقی را طراحی کنیم به این معنا اگر مشکل اخلاق را برای ماشین حل کنیم و بتوانیم اخلاق را به عنوان الگوریتم در بیاوریم به ماشین ارایه کنیم در این صورت مشکل جامعه بشری حل می شود لذا مساله اخلاق ماشینی را جدی می گیرند؛ طرفداران این سناریو به کمک اخلاق بین هوش مصنوعی سیاه و سفید تفاوت قایل می شوند و می گویند هوش مصنوعی سفید بر پایه اخلاق برنامه ریزی شده و هوش مصنوعی سیاه بر پایه اخلاق برنامه ریزی نشده است.

غرب می خواهد با اخلاق اومانیستی مشکل بشر را حل کند

حجت الاسلام قائمی نیا تصریح کرد: در پاسخ به این سناریو نظر من این است که اولا اخلاقی بودن با عدالت تفاوت دارد؛ ممکن است جامعه‌ای اخلاقی باشد برای مثال در جوامع بشری بگویند که حداقل های اخلاق در غرب رعایت می شود (در اینجا به ابعاد دینی نمی‌پردازیم) اما سوال این است که آیا این جامعه عادلانه هم هست؟ عدالت با اخلاق یکی نیست هرچند که اخلاق با عدالت ضرورت دارد، اخلاق شرط کافی برای عدالت نیست بلکه شرط لازم است چه بسا برخی از انسان ها که برخی امور اخلاقی را رعایت می‌کنند اما در عین حال با خوش اخلاقی ظلم می‌کنند، مشکل جامعه بشری مشکل عدالت است، البته اخلاق هم باید باشد، نکته دوم اینکه ماشین را بر اساس چه تئوری اخلاقی برنامه‌ریزی خواهند کرد؟ اخلاقی که امروز در جامعه غرب شاهد هستیم مبتنی بر اخلاق فایده گرایی است؛ طبیعی است که غرب می خواهد با اخلاق اومانیستی مشکل بشر را حل کند بنابراین هوش مصنوعی به پدیده جهانی شدن ایدئولوژی و فرهنگ غربی کمک خواهد کرد.

بشر به آرمان مهدویت و الهیات امید نیاز دارد

وی افزود: من هوش مصنوعی اخلاقی و غیر اخلاقی را از یکدیگر جدا می کنم و می گویم که هوش مصنوعی نمی تواند عدالت را حاکم کند؛ هوش مصنوعی در آینده ظلم به جامعه بشری را تکنولوژیک‌تر خواهد کرد؛ با این تحلیل مشخص می شود که جامعه بشری توسط هوش مصنوعی نجات داده نمی شود هرچند که این عرصه جنبه های مثبت هم دارد و همان طور که پیش‌تر اشاره کردم در عرصه های علمی، بهداشت، حمل و نقل، آموزش، پزشکی و … مفید است، اما نمی تواند بشر را نجات دهد، بشر به آرمان مهدویت و الهیات امید نیاز دارد و هوش مصنوعی نمی تواند جایگزین مهدویت باشد، اتفاقا با وجود هوش مصنوعی ما به مهدویت نیازمندتر خواهیم شد چون ظلم در آینده تکنولوژیک تر می شود.