به گزارش خبرگزاری حوزه، در ماه مبارک رمضان، هر روز با «آیات زندگی‌ساز» همراه باشید؛ مجموعه‌ای از آیات قرآن کریم به همراه تفسیر کوتاه و کاربردی که راهنمای زندگی و سعادت هستند و با این آیات، روزهای ماه مبارک رمضان را با کلام خداوند نورانی‌تر کنیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین عباس اشجع اصفهانی:

«وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَیٰ جُیُوبِهِنَّ ۖ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلَیٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَی اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛ و به زنان با ایمان بگو: چشمان خود را از آنچه حرام است فرو بندند، و شرمگاه خود را حفظ کنند، و زینت خود را [مانند لباس های زیبا، گوشواره و گردن بند] مگر مقداری که [طبیعتاً مانند انگشتر و حنا و سرمه، بر دست و صورت] پیداست [در برابر کسی] آشکار نکنند، و [برای پوشاندن گردن و سینه] مقنعه های خود را به روی گریبان هایشان بیندازند، و زینت خود را آشکار نکنند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدران شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران شوهرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان [هم کیش خود] شان، یا بردگان زر خریدشان، یا خدمتکارانشان از مردانی که ساده لوح و کم عقل اند و نیاز شهوانی حس نمی کنند، یا کودکانی که [به سنّ تمیز دادن خوب و بد نسبت به امیال جنسی] نرسیده اند. و زنان نباید پاهایشان را [هنگام راه رفتن آن گونه] به زمین بزنند تا آنچه از زینت هایشان پنهان می دارند [به وسیله نامحرمان] شناخته شود. و [شما] ای مؤمنان! همگی به سوی خدا بازگردید تا رستگار شوید».

* دستورالعمل‌های الهی برای حفظ عفت

بسم الله الرحمن الرحیم؛ «آیه ۳۱ سوره نور»، آیه‌ای مفصل و جامع است که دستورالعمل‌های بسیار مهم و کاربردی را برای جامعه اسلامی، به ویژه زنان، بیان می‌کند.

این آیه حاوی نکات بسیار ارزشمندی است که برای زندگی امروز ما و هر روز ما، بسیار ضروری و راهگشاست. در ادامه به تحلیل عمیق‌تر این آیه مبارکه می‌پردازیم.

خداوند متعال در ابتدای آیه می‌فرماید: «وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ»؛ یعنی و به زنان مؤمن بگو.

نکته قابل توجه این است که خداوند به پیامبر اکرم (ص) دستور می‌دهد تا این احکام را به زنان مؤمن ابلاغ کند.

اینکه چرا خداوند به صورت مستقیم زنان را مخاطب قرار نداده و از پیامبر خواسته تا این پیام را به آنها برساند، بحثی است که در این مجال به آن نمی‌پردازیم.

اولین دستور الهی در این آیه عبارت است از: «یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ»؛ یعنی چشم‌های خود را [از نگاه به نامحرمان] فرو گیرند.

نکته مهم اینجاست که مسئله چشم‌چرانی تنها مختص مردان نیست، بلکه هم برای زنان و هم برای مردان ناشایست است.

در آیه قبل (آیه ۳۰)، خداوند نیز به مردان مؤمن دستور داده که چشم‌های خود را فرو گیرند. این نشان می‌دهد که کنترل نگاه، وظیفه‌ای همگانی است.

باید توجه داشت که منظور از «غض بصر» (فروهشتن نگاه)، به معنای عدم نگاه کردن مطلق نیست، بلکه به معنای پرهیز از نگاه معنادار و شهوت‌آلود است.

«غض بصر» یعنی نگاهی که از طریق آن، فرد بهره جنسی می‌برد و لذت نفسانی حاصل می‌کند. چنین نگاهی مذموم و ممنوع است، اما نگاه معمولی که فاقد جنبه تحریک‌آمیز باشد، مورد نکوهش قرار نگرفته است.

* چشم‌چرانی، آغازگر انحرافات جنسی و زمینه‌ نابودی پاکدامنی

دلیل این حکم الهی روشن است: چون چشم‌چرانی، آغازگر انحرافات جنسی و زمینه‌ساز از بین رفتن پاکدامنی است.

اگر فرد، چه زن و چه مرد، بخواهد پاکدامن بماند و از انحرافات جنسی مصون باشد، باید چشم خود را مدیریت و کنترل کند.

دستور بعدی در این آیه: «وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ»؛ یعنی و دامان خود را حفظ کنند، است.

این عبارت به معنای حفظ عفت و پاکدامنی است. ارتباط منطقی این دستور با دستور قبلی واضح است:

«اگر چشم‌چرانی صورت گیرد، حفظ پاکدامنی دشوار خواهد شد».

سپس خداوند می‌فرماید: «وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا»؛ یعنی و زینت‌های خود را آشکار نکنند، مگر آنچه [به طور طبیعی] پیداست.

این حکم بیان می‌کند که آشکار کردن زینت‌ها ممنوع است، مگر آن قسمت‌هایی که به طور معمول نمایان است، مانند صورت و دست‌ها.

در ادامه، خداوند دستور می‌دهد: «وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَی جُیُوبِهِنَّ»؛ یعنی و باید روسری‌های خود را بر گریبان‌هایشان بیندازند.

این عبارت بیانگر این است که زنان باید افزون بر پوشاندن سر، گردن و سینه خود را نیز بپوشانند. به عبارت دیگر، روسری باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر سر، گردن و سینه را نیز بپوشاند.

* زنان نباید زمینه‌ساز انحرافات جنسی شوند

سپس خداوند به بیان افرادی می‌پردازد که زنان می‌توانند در حضور آنها زینت‌های خود را آشکار کنند:

«وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ...»؛ یعنی و زینت‌های خود را آشکار نکنند مگر برای شوهرانشان...

این فهرست شامل شوهر، پدر، پدر شوهر و دیگر محارم می‌شود که در آیه به تفصیل ذکر شده است.

در پایان آیه، خداوند می‌فرماید: «وَلَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ»؛ یعنی و پاهای خود را [به گونه‌ای] به زمین نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته است، دانسته شود.

این حکم بیانگر این است که زنان نباید از کفش‌هایی استفاده کنند که با صدای بلند، توجه دیگران را جلب کند و زمینه‌ساز انحراف و آسیب به پاکدامنی شود.

آیه با این عبارت به پایان می‌رسد: «وَتُوبُوا إِلَی اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»؛ یعنی و ای مؤمنان، همگی به درگاه خدا توبه کنید، باشد که رستگار شوید.

این خطاب عمومی به تمام مؤمنان، اعم از زنان و مردان، نشان می‌دهد که همه باید در مسیر بازگشت به سوی خدا و اطاعت از فرامین او گام بردارند تا به رستگاری دست یابند.

امید است که خداوند متعال همه ما را در مسیر اطاعت از فرامین خود هدایت کند و توفیق رستگاری نصیب همه ما گرداند.