به گزارش خبرگزاری حوزه، فیلم سینمایی «پیشمرگ» به کارگردانی علی غفاری روایتگر بخش هایی از زندگی شهید سعید قهاری است که این شهید والامقام نقش مؤثری در آرام کردن منطقه غرب کشور به خصوص در مقابله با جریانات تجزیه طلب فرقه کومله داشته است.

پیش از هر چیز باید توجه داشت که این فیلم اقتباسی است از کتاب «یادداشت‌های سعید» که شامل دست‌نوشته‌های این شهید بزرگوار است که به اهتمام محمدرسول رستمی گردآوری شده، ضمن آن که فیلم، علاوه بر تکیه بر این کتاب بر پایه مصاحبه با افراد مختلف نیز تولید شده است.

روایتِ قهرمان محور

محمدرضا نصیری، تحلیلگر و منتقد سینما معتقد است: از جمله شاخصه‌های توفیق فیلم، انتخاب شیوه روایتیِ قهرمان‌محور است که البته امری رایج در سینمای جهان به شمار می‌رود، ضمن آن که فیلمساز در همان دقایق ابتدایی اثر، روحیه رزمندگی و ازدواج شهید قهاری را در مدت زمان کوتاهی برای مخاطبان روایت کرده و این گونه به ایجاد حس سمپاتیک در مخاطب کمک می کند.

وی همچنین می افزاید: نکته دیگر فیلمنامه نمایان‌کردن شخصیت ضدقهرمان فیلم است، به این معنا که در دقایق ابتدایی فیلم، ترسیم نمادگرای ضدقهرمان موجب شده تا در ادامه روایت و نحوه دستگیری اولیه او و سپس رها شدندش این مؤلفه بکار بیاید. البته در راستای معرفی شخصیت اصلی ضدقهرمان، شخصیت های ضدقهرمان فرعی و زن ضدقهرمان خاکستری نیز برای تکمیل و تقویت جریان ضدقهرمان در فیلمنامه بخوبی پرداخت شده است.

ساختار مدون فیلمنامه؛ نقطه قوت پیشمرگ

وی با اشاره به این که فیلمنامه دارای یک ساختار مدون و برنامه ریزی شده برای روایت قهرمان است، بیان می دارد: خیلی معدود می توان جایی را در فیلم پیدا کرد که بی جهت و بی معنا، طولانی و کشدار شده باشد، ضمن آن که زیرکی و خانواده دوستی و همچنین مردمداری شهید قهاری با پرداخت مناسب فیلم محقق می‌شود. از سوی دیگر به تصویر کشیدن رسومات کردنشینان و آمیختگی شهید قهاری با مردم آن خطه به نوعی او را در نگاه مخاطب نماینده مردم ایران قلمداد میکند.

منتقد و کارشناس سینما ادامه می دهد: گره افکنی ابتدای فیلمنامه آن هم پس از معرفی شخصیت، پیدا کردن عاملین کشتار عروسی که منجر به ربودن هلیکوپتر و دو افسر ارتش بود، به شکلی سینمایی رقم می‌خورد و انگیزه جمعی را نیز برای گرفتن انتقام زنده می‌کند. انتخاب ماجرای ترور در عروسی و سپس گرفتن انتقام از زیرکی و هوشمندی کارگردان در پرداخت به این ماجراست، چرا که همین بخش مبنای دراماتیزاسیون مناسبی نیز به همراه دارد.

وی می افزاید: ارتباط قهرمان فیلم با خانواده خود و ناراحتی خانواده از شغل پدر و نقل و انتقال به شهرهای مختلف در خدمت روایت فیلم و به خصوص پایان بندی مناسب آن قرار می‌گیرد. در رابطه با کارگردانی اثر نیز باید گفت ریتم صحیح روایت قهرمان محور در نماها و قاب‌ها رعایت می‌شود. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که لحظه خواستگاری شهید قهاری و نحوه بله گفتن همسرش به شیوه رایج و کلیشه‌ای نیست. این لحظه کات می‌شود به مراسم عروسی در مریوان که گره اول فیلمنامه است و بدین ترتیب در امتداد فیلم و قصه قرار می‌گیرد.

شیوه کلاسیک برای معرفی قهرمان و ضدقهرمان

نصیری خاطرنشان می کند: بُعدی که کارگردان برای روایت از زندگی شهید قهاری انتخاب کرده بود می طلبید نسبت به آن شیوه روایت هالیوودی را برگزیند و در این کار به نسبت موفق نیز است. هرچند برخی اشکالات در کارگردانی به چشم میخورد که اگر رعایت می شد اثر دارای وزانت بالاتری بود.

وی همچنین اظهار می‌دارد: نقطه ضعف ابتدایی فیلم در ورود کومله به بیمارستان است و پنهان شدن سعید ستاری درنمی‌آید و مخاطب متوجه نمی‌شود که چگونه از آن تفتیش به سلامت عبور می‌کند؛ و یا در لحظه درگیری پایانی برای بلند کردن هلیکوپتر که دو گروه باهم درگیر می‌شوند، تیر نخوردن ستاری پشت فرمان تریلی و بعد از آن با حمایت کارگردان است. این نکته نیز حس می‌شود که ریتم کارگردانی در یک سوم انتهایی می توانست سریعتر باشد تا بدین طریق ضرب‌آهنگ متناسب‌تری با ماجرا داشته باشد.

وی می افزاید: فیلم پیشمرگ توانست روح یک قهرمان چریک را برای مخاطب تداعی کند و سمپاتی بیننده را برانگیزد. نحوه روایت فیلم منطبق بر روحیات یک چریک رقم می‌خورد و ما را به جهان او می‌برد و با پستی و بلندی های زندگی شخصی و کاری او آشنا می‌کند. معنی این جملات عالی بودن فیلم نیست، بلکه به معنی این است ریلگذاری صحیحی در فیلمنامه و کارگردانی صورت پذیرفته که به سمت پخته شدن می رود.

اثری قابل قبول و نه ایده‌آل!

امیرعباس شاهسواری، روزنامه نگار و فعال حوزه ادبیات نیز با اشاره به این که فیلم پیشمرگ از جمله اقتباس های خوب و قابل قبول سینما از حوزه کتاب و ادبیات به شمار می رود، می گوید: انصافاً به لحاظ فرمی و محتوایی، شاهد فیلم خوبی بر روی پرده سینماها هستیم هر چند که در بخش بازیگری به نظرم جای کار وجود داشت، اما اجمالاً اثری قابل قبول و به اصطلاح سرحال را شاهد بودیم به خصوص ناظر به فیلمنامه که ثمره اش فیلمی سراسر تعلیق و توأم با جذابیت های بصری به سبک فیلم های هالیوودی شده است.

وی می‌افزاید: سینمای ایران در شرایط کنونی به شدت نیاز به تولید و اکران این قبیل فیلم ها دارد تا مخاطب ایرانی با تماشای این آثار بیش از پیش قدردان نعمت کم نظیر امنیت در کشور باشد و بداند که چه قهرمانان گمنام و خاموشی در جای جای ایران اسلامی وجود دارد که همچون شهید قهاری، مظهر اراده حماسی و ایمانی ملت ما هستند.

روایتگر قهرمانان واقعی این مرز و بوم باشیم

وی همچنین تصریح می‌کند: در سینمای دنیا به ویژه غرب تلاش می‌شود با قهرمان‌های خیالی، مخاطبان انبوه را به سینماها بکشانند چراکه قهرمانان واقعی در تاریخ آنها چندان زیاد نیستند که بخواهند روی آنها تاکید داشته باشد اما در ایران اسلامی در تاریخ چند هزار ساله خود قهرمانان بسیاری وجود دارند که هر یک از آنها می‌تواند الهام بخش یک اثر سینمایی یا یک سریال تلویزیونی باشد.

شاهسواری همچنین می افزاید: واقعیتی که وجود دارد این است که قهرمانان بسیاری همچون سردار شهید سعید قهاری وجود دارند که بسیاری از ما حتی نام آنها را نشنیده‌ایم برای همین به واسطه آثار مکتوب و آثار نمایشی برای نسل جوان این سرزمین می‌بایست تولید محتوا کرد. جوانان و نوجوانان اگر بدانند برای آسایش و امنیت آنها چه ایثارهایی توسط رزمندگان و شهدا صورت گرفته دیگر دل به قهرمان‌های پوشالی و خیالی غربی نخواهند داد. البته مسلم است که این کار باید با نهایت دقت و هنرمندی صورت بگیرد تا بتواند اثر لازم را بر روی مخاطب بگذارد.

گزارش از: سید محمدمهدی موسوی