او که از گذشته حوزههای علمیه و سنتهای خوب، مفید و موثر آن دوران در تربیت، تهذیب و تحصیل طلاب آن زمان خاطراتی را بازگو میکرد، از اقدامات و برنامههای علمی، فرهنگی، اخلاقی و آموزشی تحولگرایانه این مدرسه در پیشبرد اهداف متعالی حوزه با نگاه به سنتهای گذشته برای ما گفت و هنرمندانه تحول در حوزه را در مدرسه خود به سنتهای دیروز حوزه گره زده است.
آنچه پیش روست، گفت وگوی صمیمی خبرنگار سرویس استانهای مرکز خبر حوزه، با حجت الاسلام و المسلمین خطاط، مدیر مدرسه امام صادق(ع) اصفهان در زمینه ارائه گزارشی از روند فعالیتهای این مدرسه است که تقدیم خوانندگان ارجمند میگردد.
*چرا شرح لمعه خوانهای امروز ملا نیستند؟
سابقاً کسانی که شرح لمعه میخواندند توانایی علمیشان در حدی بود که اگر ادامه تحصیل هم نمیدادند، توان تامین نیاز علمی یک منطقه را داشتند و قریب الاجتهاد محسوب میشدند، بنابراین باید بررسی کرد، چرا چنین وضعیتی امروز تغییر کرده و غالب شرح لمعه خوانهای امروز چنین توانایی را در این سطح ندارند.
یکی از مهمترین دلایل این مشکل، آن است که اساتید و بزرگان حوزه دیروز، به بهانهی شرح لمعه و به مناسبتهای گوناگون فقهی و اصولی، گنجینهی علومی که در سینه داشتند را در اختیار طلاب و شاگردانشان قرار میدادند.
امروز به جهت کمبود اساتید خبره، محدودیتهای زمانی در تدریس، هجم انبوه دروس و حتی زمانبندی برای آغاز و اتمام دروس حوزوی، مجال چنین کاری را به اساتید هر چند توانمند را نمیدهد.
از جمله اقدامات مهمی که در مدرسه علمیه امام صادق(ع) صورت گرفته، برنامه ریزی در جهت رفع چنین مشکلاتی است، بنابراین هفتهای یک جلسه در قالب برگزاری جلسات علمی همراه با پرسش و پاسخ، نکات عمیق و دقیق فقهی و اصولی که شاید زمانبندی کلاسها از طرح آن جلوگیری میکند در این جلسات مطرح و در اختیار طلاب قرار میگیرد، تا طلبهای که فارغ از شرح لمعه میشود، از نظر علمی در حد مطلوب باشد و صلاحیت ورود به دروس بالاتر را داشته باشد.
*ورود فقه و حدیث در سالهای اول طلبگی
یکی دیگر از برنامههای مهم و تحولگرایانه این مدرسه، آشنایی طلاب پایههای اول تا سوم با منابع حدیثی و فقه الحدیث است که در حاشیه برنامههای آموزشی با آنها آشنا میشوند.
در این طرح، طلاب پایه سه همزمان با یادگیری و اتمام ادبیات عرب، تلاش میکنند قواعد ادبیاتی را در احادیث پیاده کنند و از سوی دیگر بهانهای است تا با منابع حدیثی و نحوه بهره مندی از آنها آشنا شوند، که در این برنامه طلاب با کمک گرفتن از اندوختههای خود، احادیث را تجزیه و ترکیب میکنند.
همچنین پایههای چهارم تا ششم با رجال احادیث شیعه آشنا شده و به صورت کاربردی قواعد فقهیه، آیات الاحکام، تاریخ، فقه و اصول و فقه تطبیقی را کار میکنند.
البته همهی این برنامهها به نوعی طراحی شده که با تحصیل طلاب مغایرتی نداشته باشد و موجب اُفت تحصیلی آنها نشود.
*معنویت، بصیرت و نشاط ضامن موفقیت طلبه
عنایت ویژه به امور فرهنگی و معنوی طلاب مدرسه با استفاده از اساتید اخلاق و حضور در محافل معنوی از برنامههای غنی سازی و تقویت روحیه معنوی طلاب در مدرسه است.
در این راستا با برگزاری جلسات فرهنگی در موضوعات متنوع سیاسی و اجتماعی و دعوت از مسئولین استانی و کشوری طلاب و فضلای مدرسه با وضعیت سیاسی و اجتماعی کشور به خوبی آشنا میشوند و در جریان برخی حوادث مهم قرار میگیرند، البته در آینده نزدیک قصد داریم، آموزش خطابه و سخنرانی را به برنامههای فرهنگی مدرسه اضافه کنیم.
به منظور ایجاد نشاط در میان طلاب مدرسه برنامههای تفریحی و با نشاط متنوعی در طول سال تحصیلی طراحی شده که با کمک و همیاری خود طلاب اجرایی میشود.
*کار طلبگی زمان و مکان نمیشناسد
کار طلبگی زمان و مکان نمیشناسد، طلبه در هر کجا که باشد، فعالیتش میبایست شبانه روزی باشد؛ اصولاً اگر طلبگی را یک تفکر و اندیشه و نه یک شغل بدانیم، بنابراین همان طوری که فکر و اندیشه دائمی است، فعالیت علمی و آموزشی طلبه نیز باید شبانه روزی باشد، از همین رو حضور کاری روحانیت، منحصر به ساعات خاصی نیست و سیره علما و بزرگان در پاسخ گویی به نیازهای مردم در طول تاریخ تشیع شبانه روزی بوده است.
مهمترین عامل شکل گیری چنین سیرهایی در میان علمای شیعه این است که علما، وارثان انبیاء هستند و با تمام وجود خود را در مسیر هدایت و سعادت قرار میدهند.
کسانی که تصور میکنند با حضور چند ساعته در حوزه و کلاسهایش و یا گوش دادن به نوار تدریس استاد، طلبه و مُلا میشوند، اینها حوزه را با سایر مراکز آموزشی اشتباه گرفتهاند و چنین قیاسی غلط است.
طلابی که چنین روشی را انتخاب کنند، به هیچ وجه لذت طلبگی را نمیچشند و شاید از ورود به حوزه نیز پشیمان شوند.
*تاریخچه مدرسه علمیه امام صادق(ع)
مدرسه علمیه امام صادق (ع) در زمان صفویه و شاه سلطان حسین تاسیس شده است، همواره مهد تربیت عالمان بزرگ بوده و فضایی بسیار مساعد برای تحصیل و تهذیب و تربیت طلاب میباشد، دارای موقوفات بسیاری است که از آغاز مدیریت بنده، گروهی جهت شناسایی و احیاء موقوفات این مدرسه فعال شده و در این مدت توانسته اند چندین ملک و زمین وقفی را شناسایی و دوباره احیا کنند، البته برای برگرداندن همه این املاک، نیازمند تلاشهای بیشتری هستیم.
همچنین با مطالعه یازده وقف نامه و اطلاعاتی که از اداره اوقاف و امور خیریه استان دریافت کردیم، پیگیری و احیای دوباره این موقوفات که برخی از آنها برای زمانهای خاصی از سال وقف شده در برنامههای جدی مدرسه قرار دارد.
*شرایط و نحوه پذیرش طلاب در مدرسه
علاوه بر شرایط عمومی که از طرف مرکز مدیریت حوزه علمیه استان اصفهان اعمال میشود، مصاحبهی توجیهی از برنامههای مهم جذب و پذیرش طلاب در این مدرسه است، این مصاحبه به منظور آگاهی و بصیرت افزایی علاقه مندان ورود به حوزه و آشنایی با تعهداتشان در قبال حضور در این مدرسه است.
برای جلوگیری از جذب انفعالی مراجعه کنندگان و گرایش نوجوانان نخبه منطقه به حوزه، اقدامات متعددی از جمله اطلاع رسانی مناسب به وسیله نصب بنر و تبلیغات از طریق صدا و سیمای استان، اعزام مبلغ توجیهی به دبیرستانهای موفق، تهیه و توزیع بروشور به منظور معرفی مدرسه علمیه امام صادق(ع) صورت گرفته است.
*مهمترین فعالیتهای مدرسه علمیه امام صادق(ع)
برقراری نظم و انضباط در حضور و غیاب طلاب، فراهم نمودن فضای مناسب مطالعه در مدرسه، راه اندازی کتابخانه به صورت قفسه باز، راه اندازی اتاق پژوهش با شش دستگاه رایانه مجهز به کتابخانه دیجیتال، انتشار اولین شماره مجله علمی این مدرسه با عنوان« پیام صادق» که برگرفته از مقالات اساتید و طلاب مدرسه است، فعال نمودن معاونت فرهنگی در برگزاری جلسات اخلاق و تعظیم شعائر اسلامی، اعزام 80 نفر از طلاب موفق و نمونه مدرسه به مشهد مقدس، تعمیر و بهره برداری بهینه از حجراتی که قبل از این به صورت انباری وجود داشت تعمیر و رفع رطوبت حجرات جهت اسکان طلاب، فراهم کردن فضای مناسب جهت پارگینگ، برنامه ریزی جهت فعال کردن بخش پاسخ گویی به مسائل شرعی و مشاوره در مدرسه و تهیه سیستم صوتی مناسب از جمله فعالیتهای جدید در مجموعه مدیریتی این مدرسه میباشد.
*مشکلات پیش روی
مهمترین مشکل پیش روی این مدرسه، کمبود فضای مناسب جهت برگزاری کلاس درس میباشد، طبیعی است یک مجموعه آموزشی نیاز مبرم به کلاسهای مناسب دارد، که متاسفانه این مدرسه با مشکلات فراوانی در این زمینه روبرو است، البته در بعضی از مدارس علمیه با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی و دفتر فنی مرکز مدیریت حوزههای علمیه اصفهان توسعههایی با کارشناسی دقیق و فنی صورت گرفته است که کافی نیست.
از جمله مشکلات این مدرسه عدم اعتنای سازمان میراث فرهنگی به وضعیت باستانی اینجا است، داربستی که دور گنبد بسته شده، خود باستانی شده است. کاشیهای مأذنه افتاده، دربهای چوبی و ارزشمند شبستان در حال از بین رفتن است، نقاشیهای ایوانهای مدرسه از بین رفته و متأسفانه توجهی به این امور نمیشود.
البته در این خصوص دفتر فنی مهندسی مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان با همکاری سازمان میراث نسبت به حفظ و ترمیم ساختمانهای مدرسه و رفع رطوبت حجرات فعالیت خوبی داشتهاند، اما نسبت به حفظ میراث باستانی اینجا کار چندانی انجام نشده که حتی این مسئله موجب اعتراض گردشگران نوروزی در بازدید از این مدرسه شده است.