حجت الاسلام والمسلمین رحیم لطیفی در گفت و گو با خبرگزاری «حوزه»، با اشاره به سبقه بحث ولایت فقیه در میان بشر، اظهار کرد: بحث ولایت فقیه، تنها در جوامع شیعی مطرح نبود، بلکه از ابتدای خلقت عالم و به ویژه حضرت نوح نبی(ع) که سرآغاز مدنیت و پیدایش نظام اجتماعی به شمار می آید، نیز مورد نظر بود. چرا که تشکیل حکومت از اهداف تغییرناپذیر انبیای الهی شمرده می شد.

وی افزود: حضرت سلیمان، حضرت داود، حضرت موسی و در صدر آنها رسول مکرم اسلام(علیهم السلام) در مدینه، اولین سنگ بنای مدینه فاضله، حکومت، دولت و نظام دینی را بنیان نهادند. در تاریخ اسلام، تا زمانی که در رأس حکومت مسلمانان، انسان عالم، عادل، مجتهد و فرزانه بود، اقتدار جهان اسلام محفوظ بود و تنها در برهه هایی که عنان حکومت از دین مداران فاصله می گرفت، سرنوشت نابهنجاری دامن گیر مسلمانان می شد.

* ریشه گستردگی کنونی جوامع اسلامی

این عضو هیأت علمی المصطفی با بیان این که اگر پیامبر اکرم(ص)، سنگ بنای مدینه فاضله و حکومت الهی را بنیاد نمی نهاد، شاهد وسعت و گسترش کنونی جوامع اسلامی نبودیم، ابراز کرد: همواره رسیدن به اهرم قدرت در جهان کنونی، آرزوی هر مکتبی مانند ماتریالیست، اومانیست، دموکراسی لیبرال و دموکراسی است تا از آن برای ترویج عقیده و اندیشه خود استفاده کنند.

وی ادامه داد: مسلمانان جهان اسلام هم باید بدانند که تضمین آینده اسلام، تنها در گرو اداره حکومت جوامع اسلامی بر اساس آموزه های قرآنی است که تنها عالمان دین شناس عادل را برای احراز آن شایسته می داند.

* تفاوت بحث فقهی و کلامی ولایت فقیه

حجت الاسلام والمسلمین لطیفی با بیان این که مسئله ولایت فقیه، را باید از منظر فقهی و کلامی مورد بررسی قرار داد، بیان داشت: تکلیف مردم در قبال ولایت فقیه، بحثی فقهی شمرده می شود، اما اگر به دنبال دلیل ولایت شخص فقیه باشیم، باید آن را از منظر کلامی مورد نقد و بررسی قرار دهیم. مشروعیت ولایت فقیه را می توان از آیات فراوان قرآنی اثبات نمود و علما نیز بر اساس آن مشروعیت و حقانیت ولایت فقیه را نتیجه می گیرند.

* نظریه آنارشیست ها در حکومت اجتماعی؛

این عضو هیأت علمی المصطفی با ابراز این که روایات متواتر در متون شیعه و سنی ما تأکید دارد که حکومت به ترتیب از آن خدا، پیغمبر(ص)، ائمه هدی(علیهم السلام) و علماست، بیان کرد: هر شخص عاقلی تأیید می کند که بشر بدون حکومت، توان زندگی جمعی ندارد، همچنان که هر خانواد  چند نفره ای حاکم می خواهد. آناباتسیت ها یا مساواتی ها و آنارشیست های امروزی، گروهی هستند که منکر ضرورت حاکم در اجتماع شده اند. آنها می گویند که حکومت دشمن انسانهاست، چرا که حکومت، انسان را کنالیزه پرورش می دهد که همانند آن فکر کند، آموزش دهد و تأثیر بپذیرد. پس باید به انسان در فضای لیبرالیسمی، آزادی کامل داد تا در پرتوی آن کمال واقعی خود را دریابد. این گروه، در آمریکا حزب دارند و یکی دو بار هم در 250 سال گذشته به قدرت رسیدند.

وی، با اشاره به رد نظریه آنارشیست‌ها، اظهار کرد: پنداشتن این نظریه، به عنوان نظریه ای هرج و مرج طلب درست نیست، چرا که هرج و مرج، اصل این اندیشه نیست.

* خوارج؛ از انکار ولایت تا انتخاب ولی

مدیر گروه فلسفه و کلام مجتمع آموزش عالی فقه، گروه دیگر منکر ولایت فقیه را خوارج با شعار "لاحکم الا لله" دانست و اظهار کرد: بر اساس این تفکر بود که خوارج در پی کنار زدن حضرت امیرالمؤمنین(ع) برآمدند. مرحوم سید مرتضی در کتاب "الذخیره" می فرماید؛ هنگامی که جمعیت حدود سی هزار نفری خوارج از سپاه امیرالمومنین(ع) جدا شدند، بر سر دو راهی رسیدند. برای انتخاب راه خود نزاع کردند تا در نهایت به ناچار امامت و امیری عبدالله بن وهب را برگزیدند.

حجت الاسلام والمسلمین لطیفی با اظهار این که هر حکومتی، مستلزم تصرف است، خاطرنشان نمود: دستگاه حکومتی هر حاکمی در زندگی و جان مردم تصرف می کند. از این روست که حق هر حکومتی است که به مردم خود بگوید که در فلان نقطه کشور احتیاج به سربازی و جانفشانی است و مردم نیز ملزم به رعایت آن هستند.

*والیان گمراه؛

وی با تأکید بر این که هر تصرفی باید مبنا، مشروعیت و حقانیت داشته باشد، اضافه نمود: عقل نمی پذیرد که کسی بدون حقانیت و مشروعیت بتواند چیزی را تصرف کند، در نتیجه، عقل حکومت هایی مانند جانشینی پسر به جای پدر پادشاه خود، حکومت نژادهای برتر همانند ادعای نازیسم و صهیونیسم بر حکومت جهانیان را نمی پذیرد.

این استاد جامعة المصطفی با بیان این که یکی از نظریه های اهل سنت آن است که با قهر و غلبه "الملکٌ لمن غلب" حکومت حاصل می شود و از این روست که معاویه با غلبه بر امیرالمؤمنین(ع) حق راستین حکومت پیدا کرد، ابراز کرد: چگونه می توان در اجتماع بشری به این نتیجه رسید که با زور و اشغال نمودن سرزمینی، حق حکومت نیز محقق می شود. چگونه با زور، قهر و غلبه مشروعیت و حقانیت به تصرفات حکومتی ایجاد می شود.

* دموکراسی؛ مقبولیت و مشروعیت

وی با بیان این که دموکراسی، چارچوب نوینی است که برای مشروعیت بخشیدن به حکومت در جوامع طراحی شده است. اما در نظام ولایت فقیه، تنها مقبولیت به حکومت می دهد، ادامه داد: این سیستم حکومتی دموکراسی بر آن است که مردم به هر که رأی دهند و او را پذیرفته باشند، حاکم جامعه است. این اندیشه، برخی مسلمانان را مقهور خود کرده است. بر اساس همین شیفتگی بوده که بسیاری از بزرگان ما کتاب های متنوعی در سازش دموکراسی با اسلام نوشته اند و آن را مطابق با مبانی اسلامی توصیف کرده اند.

* چرا دموکراسی، مشروعیت نمی آورد؟

مدیر گروه فلسفه و کلام مجتمع آموزش عالی فقه، با تأکید بر رقیب بودن اندیشه دموکراسی با نظریه ولایت فقیه، عنوان کرد: در انتخاباتی که در دنیا برگزار می شود، همه مردم کشور در پای صندوق های رأی حاضر نمی شوند و شرکت 9/99 درصدی مردم ایران در انتخابات 12 فروردین و انتخاب نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، استثنایی در این موضوع است. حال چگونه می توان بنا به اصول دموکراسی پنداشت که هفتاد درصد مردمی که در انتخابات شرکت می کنند، می توانند سرنوشت اقلیت دیگر مردم را مشخص کنند، آیا این همان دیکتاتوری نیست.

این پژوهشگر حوزوی با اظهار این که هرگاه، امام خمینی(ره) بحث ولایت فقیه را مطرح می کردند، ایشان را به ارتجاع متهم  کرده و می گفتند "شما کشور را به سوی استبداد پیش می برید، چرا با دموکراسی، جلوی استبداد را نمی گیرید"، اذعان نمود: در انتخابات اخیر انگلستان و ایالات متحده آمریکا، تنها بیست درصد مردم شرکت کردند و سرنوشت هشتاد درصد دیگر را رقم زدند. آیا این همان دموکراسی مورد ادعای غرب است که اجازه اعتراض و مقابله با این روند را به اکثریت مردم نمی دهد.

* حاکم اسلامی، مقبولیت خود را از مردم می گیرد، نه مشروعیت را ؛

حجت الاسلام والمسلمین لطیفی با ابراز این که حاکم اسلامی ، تنها مقبولیت را از مردم می گیرد، اضافه نمود: چون انسان ملک خداست و مخلوق خداست، تصرف در انسان نیز حق اوست. در نتیجه به حکم عقل سلیم، آن که خالق توست، حاکم تو نیز به شمار می آید و این همان مبنای حکومت دینی است.

وی با بیان این که ما مخالف ارزشی بودن دموکراسی هستیم نه روشی بودن آن، افزود: هرچند که در نظام جمهوری اسلامی رییس جمهور و نمایندگان مجلس شورای اسلامی به شیوه دموکراسی انتخاب می شوند، اما نباید آن را با انتخاب رهبر مقایسه نمود. اگر بپذیریم که حاکم خدا است و حکومت نیز از او صادر می شود و از آن جایی که حکومت مباشری خداوند در دنیا که دارای طبیعت محدود است، امکان ندارد، عقل حکم می کند که باید واسطه ای باشد تا خداوند حق حکومت خود را به او تفویض و واگذار کند.

این عضو هیأت علمی المصطفی، با اشاره به خصوصیت های ذاتی این واسطه، ادامه داد: به حکم عقل، خداوند باید این اختیار را به بهترین مخلوقات خود دهد که انسان کامل، مدیر، عالم، دلسوز، توانا و نزدیک-ترین انسان به خداوند باشد که تنها در انبیاء عظام(علیهم السلام) جمع شده است.

وی با بیان این که خداوند متعال، قبل از ارتحال نبی مکرم(ص) در سال یازده هجری، حکومت را به ائمه اطهار(علیهم السلام) واگذار نمود، اظهار کرد: آیه شریفه "و امرهم شورا بینهم" اشاره به شئون زندگی مردم دارد و اشاره ای به مشورت در تعیین حاکم اسلامی ندارد، چرا که حکومت، «امرالله» است و در شورا راهی به رسیدن آن وجود ندارد.

* دلایل نقلی اصل ولایت فقیه؛

این محقق حوزوی با اشاره به آیه "لاینال عهدی الظالمین" و مسئله حکومت پس از ائمه هدی(علیهم السلام)، ابراز کرد: عقل می گوید که امام زمان(عج) به حکم این آیه شریفه، شایسته‌ترین انسان برای واسپاری حکومت و عهد الهی هستند و از طرفی، ایشان پس از غیبت حق نداشتند که این عهد الهی و حکومت را به غیرمعصوم تفویض و واگذار کنند.

مدیر گروه فلسفه و کلام مجتمع آموزش عالی فقه افزود: امام زمان(عج)، خود حاکم و جانشین خداوند هستند که عهد الهی را در دست دارند و امت خود را نیز به سرنوشت خود رها نکرده اند و انتخاب چهار نائب خاص در غیبت صغری نیز بر همین اساس و در راستای انتخاب مالک اشتر برای مردم مصر و محمد بن ابوبکر برای مردم یمن به عنوان حاکم اسلامی توسط امیرالمؤمنین(ع) بود که در مصر و یمن غایب بودند.

وی با اظهار این که در 329 هجری که غیبت کبرای حضرت روی داد، نیز نمی توانند مردم را بدون حاکم رها کرده باشند، تأکید کرد: پس از این برهه، به فرموده خود حضرت و ضرورت عقل به ایجاد حکومت، راویان حدیث و فقهایی که علم و تقوای آنها از دیگران بیشتر باشد، مورد مراجعه مردم قرار گرفتند.

* جایگاه دموکراسی در حکومت ولایت فقیه؛

حجت الاسلام والمسلمین لطیفی با بیان این که نظام ولایت فقیه دو رکن "لا اله" و "الاالله" را در خود دارد، ابراز کرد: هرچند نظام جمهوری اسلامی ایران مفتخر است که در مدت 35 سال از عمر خویش چندین انتخابات را در قالب دموکراسی برگزار کرده است، اما معتقد است که در نظام ولایت فقیه مشروعیت و حقانیت رهبر از جانب خداوند است و رأی همه مردم به انتخاب یا برکناری حاکمی، از حقانیت آن رهبر حق چیزی کم نمی‌کند.

این پژوهشگر جامعة المصطفی تنها تفاوت بین خانه نشینی امیرالمؤمنین(ع) و حکومت ولی فقیه در اقبال مردمی دانست و ابراز کرد: ایستادگی مردم این مرز و بوم، تنها پشتوانه نظام ولی فقیه است که می تواند بقای آن را تضمین کند و این همان جمله معروف است که نظام ولی فقیه تنها مقبولیت، نه مشروعیت خود را از مردم می گیرد.

وی انتخاب ولی فقیه توسط مجلس خبرگان را مورد توجه قرار داد و ابراز کرد: از آن جایی که خبرگان مجتهد انتخاب شده مردم، علم به امور غیبی و منویات امام زمان(عج) ندارند، هر مجتهدی را که به عنوان ولی فقیه برگزینند، کشف از واقعیت است. به این معنا که اعضای خبرگان به امید درک واقع و اراده خداوند، مجتهد اصلح را کشف و انتخاب می کنند. 

* حکومت ولایت فقیه، مرز جغرافیایی دارد؟

حجت الاسلام والمسلمین لطیفی با طرح این پرسش که آیا حکومت ولایت فقیه، مرزهای جغرافیایی می شناسد، پاسخ داد: ولایت فقیه، برگرفته از حکومت حضرت مهدی(عج) است که در قرآن به "ولقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون" سوره انبیاء آیه 105 تأیید رسیده است. روایات متواتری هم داریم که حکومت نبی مکرم اسلام(ص) و امیرالمؤمنین(ع) جهانی بوده است. در نتیجه، اگر ولایت فقیه، ادامه حکومت نبوی و علوی باشد، ولایت او بر همه بشریت می شود.

وی گفت: یکی از مباحث ضروری و خالی حوزه های علمیه که باید در متون درسی آن گنجانده گردد، ولایت فقیه و آشنایی با حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری است. در معرفی ولی فقیه، نباید کلمات مبالغه آمیز به کار برد که به یقین خود حضرت آقا نیز راضی به آن نیستند.

14/313