به گزارش خبرگزاری «حوزه» به نقل از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، با توجه به فقدان کرسی‌های شیعه‌شناسی در کشور آلمان و منطقه آلمان‌زبان، رایزنی فرهنگی ایران در آلمان، پس از پیگیری چند ساله و مذاکرات طولانی با دو دانشگاه فرانکفورت و مونستر، موفق شد نسبت به تأسیس کرسی مطالعات شیعی با محوریت شیعه در ایران تحت عنوان کرسی حافظ در دانشگاه فرانکفورت، اقدام كند.

بر اساس توافقات به عمل آمده و قرارداد منعقد شده، در گام نخست، این دانشگاه اقدام به ایجاد یک کرسی موقت برای یک استاد مدعو ایرانی جهت تعلیم و معرفی فرهنگ و تمدن شیعی و ایرانی كرده است.

هزینه سالانه این کرسی 80 هزار یورو در سال برآورد شده و در حال حاضر، قراردادی برای مدت سه سال بین رایزنی فرهنگی ایران در آلمان و این دانشگاه، منعقد شده است.

این کرسی از آغاز ژانویه سال 2015 تا پایان سال 2017 به فعالیت خود ادامه خواهد داد و پس از آن، امکان تمدید قرارداد برای مدت دو سال با توافق طرفین وجود دارد.

پر كردن يك خلأ

این کرسی، نخستين کرسی است که به طور رسمي، موظف به معرفی فرهنگ شیعی است. به زعم صاحب‌نظران، اين موضوع، واقعه‌ای بسیار مهم در تاریخ تبادلات فرهنگ ایرانی ـ شیعی با منطقه آلمانی‌زبان به حساب می‌آید.

با صرفنظر از اولین تبادلات علمی میان اروپا و اسلام که به روزگار تصرف بخش‌هایی از امپراطوری روم شرقی بازمی‌گردد، نخستین بار در اواخر قرن 18 ميلادي، اولین کرسی شرق‌شناسی در پاریس تأسیس شد. انجمن شرق‌شناسی آلمان نیز در میانه قرن 19 و در سال 1845 ميلادي تأسیس شد. در تمام این روزگاران، دو نکته در معرفی اسلام در اروپا قابل مشاهده است؛ نخست معرفی اسلام توسط نمایندگان تمدن اروپایی و دوم معرفی اسلام توسط برادران اهل سنت. یعنی از یک سو خود اروپاییان به طور غیرعلمی و سپس در دانشگاه‌ها به طور آکادمیک به معرفی درک خویش از اسلام پرداختند و از سوی دیگر، اروپا از زمان عمر بن خطاب تا فروپاشی امپراطوری عثمانی، همیشه با اسلام سنی مواجه بوده؛ با آن جنگیده، از آن شکست خورده، بر آن پیروز شده و به هر حال تصویری از اسلام در خلال این جنگ‌ها به دست آورده است.

نبود هیچگونه جایگاه و یا کرسی رسمی شیعه‌شناسی در اروپا، بیانگر این مطلب است که شیعیان در معرفی اندیشه خویش، سالیانی طولانی است که هیچ امکان و فضایی ندارند و شاید کمترین شناخت از شیعه در این جامعه وجود داشته باشد، بنابراين راه‌اندازی این کرسی مطالعات شیعی با محوریت ایران به عنوان اولین گام، از اهمیت فراوانی برخوردار است که زمینه‌ساز گام‌های بعدی براي معرفی صحیح شیعه در جامعه آلمانی‌زبان است.

در سال‌های گذشته، کشورهای مختلف اسلامی از جمله عربستان سعودی و ترکیه، در تأسیس کرسی‌های اسلامی در دانشگاه‌های منطقه آلمانی‌زبان بسیار کوشیده و در نقاط مختلف، چنین موقعیت‌هایی را ایجاد کرده‌اند. همچنين دولت آلمان از سال 2007 به طور غیررسمی و از سال 2010 رسماً به تأسیس کرسی‌های الهیات اسلامی در پنج شهر آلمان اقدام كرده است. در حال حاضر در این مؤسسات در مجموع حدود يك هزار دانشجو در مقاطع مختلف مشغول تحصیل و حدود 70 استاد، دانشجوی فوق دکتری و دکتری در حال کار هستند. از این میان البته تنها دو یا سه نفر شیعه هستند که در یکی دو مورد، این انتساب بیشتر نوعی سنت خانوادگی و نه دغدغه یا تعلق فکری است.

آغاز يك راه

رایزنی فرهنگی ایران در آلمان، پس از رصد این موقعیت و درک ضرورت و فوریت تأسیس کرسی‌های مطالعات شیعی، به پیگیری موضوع پرداخته و مذاکراتی طولانی را با دو دانشگاه فرانکفورت و مونستر آغاز كرد. پس از گذشت یک سال، این مذاکرات با دانشگاه فرانکفورت به نتیجه رسید و در گام نخست، این دانشگاه اقدام به ایجاد یک کرسی موقت برای یک استاد مدعو برای تعلیم و معرفی فرهنگ و تمدن شیعی و ایرانی تحت عنوان کرسی حافظ، كرد.

برای احراز این کرسی، چهارده نفر از اساتید داوطلب از کشورهای مختلف اقدام كردند که پس از بررسی‌هاي لازم، کمیته انتخاب (شامل کمیته‌ای هفت نفره که نماینده رایزنی فرهنگی ایران نیز عضو آن بود) به یک مجموعه پنج نفری از افراد حايز صلاحیت رسید و پس از یک مصاحبه حضوری، پروفسور رضا پورجوادی را برای احراز این کرسی انتخاب كرد.

پورجوادی در ایران، کانادا و آلمان تحصیل كرده صاحب دو تألیف در انتشارات بریل و بیش از 30 مقاله در مجلات معتبر بین‌المللی است. تخصص  پورجوادی، کلام، فلسفه و عرفان شیعه در دوره صفویه، است.

رایزنی فرهنگی ايران در آلمان، در حال حاضر از طریق بنیاد مطالعات اسلامی SIS در حال مذاکرات اولیه برای تأسیس یک کرسی تخصصی مطالعات شیعی در دانشگاه مونستر است که به لحاظ رتبه‌بندی علمی، یک پله بالاتر از کرسی ایجاد شده در فرانکفورت خواهد بود و در آلمان به «استادیار حمایت شده از طرف یک بنیاد»  معروف است. در صورتی که این کرسی با موفقیت تأسیس شود، نخستین کرسی تخصصی شیعه‌شناسی در تاریخ مطالعات اسلامی در منطقه آلمانی‌زبان با این عنوان خواهد بود.