به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه»، در تبریز، اگر بدن آدمی را به طور دقیق بررسی نماییم، میبینیم که از اندام های متعددی تشکیل شده و هر اندامی از سلول های خاصی ساخته شده است. هماهنگی اندام ها نیز موجب سلامتی، حیات و ادامه ی آن می شود.
در بدن هر فرد چهار نوع خلط وجود دارد که آن ها را اصطلاحا "اخلاط اربعه" می نامند که عبارت است از: صفراء(گرم و خشک)، دم(گرم و تر)، سودا(سرد و خشک) و بلغم(سرد و تر). در حالت طبیعی و سلامتی، این اخلاط اربعه در بدن هر شخص سالمی باید به حالت تعادل باشند تا زندگی و ادامه ی حیات با سلامتی جسم همراه باشد و به طور کلی می توان گفت اعتدال اخلاط اربعه یعنی سلامتی تن. این اخلاط اربعه را "مزاج" می نامیم.
با مطالعه و تحقیق اخلاط اربعه، وظیفه هر شخص به طور جداگانه معلوم و مشخص می شود، چرا که هر یک از مواد غذایی اثر خاصی را روی هر یک از خلط های چهارگانه می گذارد، آن را به تعادل مزاج رسانده یا از تعادل خارج می سازد.
به عنوان مثال، استفاده از مواد غذایی چرب و شیرین به طور مداوم، مثلا زولبیا و بامیه که متاسفانه در ماه مبارک رمضان و در مهمانی ها و سفره های افطاری شیوع دارد موجب افزایش خلط صفراء شده و مزاج فرد را از اعتدال خارج ساخته و زمینه و استعداد انواع بیماری های مستعد این خلط را فراهم می کند.
هر یک از این اخلاط اربعه باید به مقدار مساوی و معتدل در بدن هر شخص وجود داشته باشد. در غیر این صورت هر کدام از این خلط ها غلبه نماید، مشخص کننده مزاج آن فرد خواهد بود. به عنوان مثال، اگر خلط صفراء غلبه کند، فرد را صفراوی مزاج، اگر خون و دم غلبه کند، فرئ را دموی مزاج، اگر سوداء غلبه یابد، فرد را سوداوی مزاج و اگر بلغم غلبه یابد فرد را بلغمی مزاج می نامند.
غلبه هر یک از این اخلاط در افراد ارثی بوده و از طریق ژنتیک به فرد انتقال می یابد و خود فرد تاثیر چندانی در تعیین مزاج خود ندارد ولی می تواند با رعایت دستورات طبی خاص مزاج خود آن را به سمت اعتدال مزاج، که این کار در اصطلاح طبی "درمان" نام دارد، بکشاند.
هر مزاج دارای یک سری علایم و نشانه ها بوده و مستعد بیماری های خاص و مربوط به مزاج خود است و باید با شناسایی آن در صدد اصلاح آن بر آید و رژیم غذایی مخصوص مزاج خود را مصرف نماید تا شاهد سلامتی تن باشد.
نوع مزاج انسان در روحیات و خلقیات هر فرد تاثیر می گذارد. مثلا، افراد صفراوی مزاج، معمولا دستخوش دگرگونی های روحی می شوند، حال و حوصله خوبی ندارند، دم دمی مزاج هستند مثلا گاهی بسیار شاداب و گاهی بسیار غمگین می شوند، مغرور و خودرای هستند، سریع و چابک هستند، عجول هستند، حساس و زود رنج بوده و سریع عصبانی می شوند، از درون دچار خود خوری می شوند. اما با رعایت دستورات و پرهیزات خاص مزاج صفراء و اصلاح آن، بسیاری از روحیات بد و تند این مزاج را درمان کرد.
*نشانه های غلبه خلط صفراء
نشانه های غلبه صفراء عبارتند از: لاغری اندام، خشکی و زبری پوست بدن، تشنگی و سوزش جگر، حرارت بالای بدن، زردی چشم، کدورت ادرار، عصبی شدن، ناراحتی معده، تلخی دهان، کم اشتهایی، خارش، کهیر، حالت تهوع، سردرد و درد شقیقه، سیاهی رفتن چشم، سرگیجه، ترک خوردن پوست دست و پا، دیدن خواب های هولناک مانند جنگ و ستیز و...، شوره سر، ایجاد لکه های سفید و یا قهوه ای در صورت یا سایر نقاط بدن، ریزش مو،یبوست مزاج، بهانه جویی، تندخویی و... .
معمولا بسیاری از نشانه های بالا را می توان در افراد صفراوی مزاج یافت و وجود هر یک از این نشانه ها و شدت و ضعف آن ها به میزان غلبه خلط صفراء در فرد بستگی دارد و هر قدر در صدد اعتدال مزاج حرکت کند، به همان میزان از مشکلات و علایم ناشی از غلبه این خلط در امان خواهد بود.
خلط صفراء معمولا در اثر مصرف غذای های صفراوی و گرم و خشک در بدن افزایش می یابد و بیماری هایی را در فرد به وجود می آورد. افراد صفراوی به طور کلی نباید از غذاهایی که گرم و علی الخصوص از غذاهای گرم و خشک مثل غذاهای تند و پرادویه، شیرینی جات و... بیشتر استفاده کنند و باید بیشتر از غذاهای سرد، علی الخصوص سرد و تر مثل کاهو، شیر و... استفاده کند تا گرمی و خشکی مزاج را جبران کند.
*غذاهای مضر برای افراد صفراوی مزاج
زولبیا، بامیه، چای، قهوه، نسکافه، لبنیات، تخم مرغ، غذاهای فریز شده، زودپز شده، سرخ شده، انواع سس ها و رب ها، غذاهای پرب و پرحجم، غذاهای خمیری مثل ماکارونی، سیر، پیاز، ادویه جات تند، آب یخ، نوشابه، شرینی جات، قنادی و مصنوعی، آجیل شور، گوشت قرمز، بریده برده غذا خوردن، انواع فست فود ها، ساندویج ها، سوسیس، کالباس، سمبوسه، فلافل های بیرون، خربزه، آناناس، طالبی و به طور کلی غذاهای گرم و خشک.
*غذاهای مفید برای افراد صفراوی مزاج
ترشی جات مفید، سرکه، آبلیمو، آبغوره، آب زرشک، اواع مرکبات، انار ترش، شاه توت، خیار، سیب، گیلاس، آلبالو، گ.جه سبز، زرشک، هندوانه که از اهمیت ویژه ای برخوردار است، کدو، هویج، روغن زیتون، سوپ جو، سیب زمینی بخار پز، قارچ، بامیه خورشتی، برگه هلو و زردآلو، نخود، عدس، ماش و... .
نوشیدن یک تا سه لیوان آب زرشک نیم ساعت قبل از سحری و دو و نیم ساعت بعد از افطار و صرف شام فوق العاده مفید است.
افراد صفراوی مزاج در سفره های افطاری می توانند به جای مصرف نوشابه که متاسفانه در مهمانی ها و مراسمات به غلط رسم شده است، از سرکه انگبین استفاده کنند.
متاسفانه برخی از اشخاص در ماه مبارک رمضان شب ها را نمی خوابند که این امر موجب افزایش خلط صفراء در بدن شده و ایجاد بیماری می کند.
توصیه می کنیم از انواع ترشی جات و سالاد ها استفاده کنید اما باید توجه داشته باشید که مصرف سالاد باید قبل از مصرف غذا باشد.
افراد صفراوی مزاج می توانند با مصرف یک الی سه لیوان شربت خاکشیر در سحری از تشنگی مفرط در طول روز جلوگیری کنند. این افراد می توانند با حجامت میزان زیادی از گرمی و خشکی مزاج خود را اصلاح نمایند.
این افراد نباید به طور سریع و سرپایی غذا بخوردند و باید با آرامش تمام و نشسته غذا بخورند و غذا را بسیار بجوند. همچنین پیاده روی سبک دو ساعت بعد از افطار برای صفراوی مزاجان بسیار مفید می باشد.
در پایان باید توجه داشت، روزه داری یکی از بهترین راه های تنظیم مزاج و دفع سموم از بدن می باشد اما امروزه به خاطر برخی از عادت های غلط از فواید روزه داری کاسته شده است و باید با رعایت شیوه صحیح تغذیه مطابق با نوع مزاج از این ماه نهایت استفاده را ببریم.
رضا صادقیان
