سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، گفتاری از درس تفسیر حضرت آیت الله جوادی آملی را در خصوص چگونگی اعطای فرزند به حضرت مریم(س) در عالم ملکوت منتشر می کند.

یکی از سؤالاتی که امروزه و با توجه به پیشرفت های علمی در ذهن بسیاری از افراد خصوصاً قشر جوان وجود دارد، جریان چگونگی فرزند دار شدن حضرت مریم (سلام الله علیها) است که پاسخ مفسر برجستۀ قرآن کریم و صاحب تفسیر تسنیم حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی به این سؤال که در درس تفسیر بیان کردند، ارائه می گردد.

جريان «تمثّل» در قرآن

در بخشي از آيات قرآن کريم به جريان «تمثّل» تصريح شده است؛ نظير جريان حضرت مريم(سلام الله عليه) که ذات اقدس الهي مي ‌فرمايد: ﴿فَأَرْسَلْنا إِلَيْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِيًّا﴾ ما فرشته را که روحي از مخلوقات ماست براي مريم(سلام الله عليها) به طرف او ارسال کرديم؛ اين فرشته به صورت يک مرد درآمده و مريم(سلام الله عليها) که براي اوّلين بار چنين صحنه ‌اي را مي‌ بيند، می فرمايد: ﴿أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْکَ إِنْ کُنْتَ تَقِيًّا﴾ که خيال کرد اين مرد نامحرم است. بعد فرشته گفت: من از طرف خدا آمدم ﴿أَنَا رَسُولُ رَبِّکِ لِأَهَبَ لَکِ غُلاماً زَکِيًّا﴾.

جريان «تمثّل» اين ‌طور است که اگر کسي در کنار حضرت مريم(سلام الله عليها) مي‌ ايستاد آن شخص را نمي‌ ديد؛ مثل اينکه وقتي فرشته ‌ها بر وجود مبارک پيغمبر(صلّي الله عليه و آله و سلّم) نازل مي‌ شدند عدّه ‌اي نمي‌ ديدند؛ البته گاهي به برکت معجزۀ آن حضرت طوری مي‌ شد که ديگران هم مي ‌ديدند؛ نظير مشاهده «دحيه کلبي» و مانند آن. اما وقتي فرشته وارد مي ‌شود چون به صورت تمثّل است و نه تجسّم خارجي، دیده نمی شود. اين ‌طور نيست که اگر فرشته وارد شد، انسان درب اتاق را ببندد و او نتواند بيرون برود؛ بلکه در فضاي هويّت خود شخص است؛ براي اينکه روشن شود که مثال متّصل يا مثال منفصل در بيداري چيست، بايد گفته شود که شبيه عالم رؤياست.

داستان حضرت مریم، داوود، حضرت آدم و حوا، در عالم واقعی نبود بلکه در عالم ملکوت بود که نظیر این عالم نیست و لذا شریعت در آن جایی ندارد.

قرآن تصریح می‎ کند: فرشته ‎ای که بر حضرت مریم(س) نازل شد و فرمود که من مأمور شده‎ام تا فرزندی را از جانب خدا به شما عنایت کنم، در عالمی فرای عالم ماده روی داد و به همین خاطر بود که مسئله محرم و نامحرمی وجود نداشت. لذا فرشته در عالم مثال وارد می‎ شود و این مقام جای نهی از منکر و معصیت و حلال و حرام نیست؛ و این حالت، حالتی است که واقعی نیست پس نمی ‎توان کسی را توبیخ کرد.

بنابراین زمانی هم که امام حسین(ع) به سوی کربلا حرکت می ‎کردند در راه چنین حالتی به ایشان دست داد و ایشان فرمودند: به من گفته شد که به سمت مرگ می ‎رویم و همانجا إنا لله خواندند؛ و این حالت به قول فرمایش مرحوم علامه، حالت خواب نبود بلکه حالت منامیه بود.

تفاوت خواب با رؤیا و رؤیا با حالت منامیه و مثال متصل

اینها هر کدام مرتبه ‎ای دارند که با هم متفاوت هستند؛ تمثل برای معصومین سند است و داستان وارد شدن پیامبر(ص) به مسجد الحرام نیز در همین عالم اتفاق افتاد.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی جوادی آملی