آقایان صادق خلیلی نسب کارشناس عراقی و فارغ التحصیل جامعة المصطفی در رشته کلام اسلامی و مسوول بخش زبان فارسی آکادمی حکمت عقلی، احمد المنصوری کارشناس عراقی و کارشناس ارشد فلسفه اسلامی، دکتر جواد امین  مسوول تبلیغ آکادمی حکمت عقلی و اهل سوریه در نشست اختصاصی خبرگزاری «حوزه» آخرین تحولات سوریه و عراق را مورد تحلیل و برررسی قرار دادند. متن این گفتگو تقدیم خوانندگان ارجمند می شود:

* حوزه: بعد از ظهورفتنه تکفیری صهیونیستی داعش در عراق، برخی از مسوولان آمریکایی صحبت از طرح تجزیه عراق می کنند نظر شما درباره این اخبار چیست؟

خلیلی نسب: بعد از ظهور فتنه تکفیری داعش مرجعیت عراق با فرمان تاریخی خود در برابر این فتنه ایستادگی کردند و در حال حاضر بعد از موفقیت ملت و مرجعیت عراق در مبارزه با تروریست ها موضوع  تجزیه عراق مطرح شده است . عراق متشکل از گروه های مختلف احزاب سیاسی و مذهبی  است و بعد از سرنگونی صدام، اقدامات زیادی از سوی آمریکا و اسراییل برای تجزیه عراق  در دستور کار قرار گرفت. در واقع ظهور پدیده داعش و رسیدن آنها به نزدیکی های پایتخت، در راستای اجرای همین پروژه بود اما اجماع عمومی بین همه علمای عراق موجب شد ارتش مردمی قوی تشکیل شود و از سوی دیگر فتوای مراجع  باعث شد که احزاب سیاسی نیز به یک وحدت در برابر دشمن مشترک برسند بنابراین سیاست تجزیه طلبی عراق تضعیف شد.

* حوزه: از لحاظ میدانی نیروهای مردمی در برابر تروریست ها چه پیشرفت هایی داشتند و در صحنه سیاسی کشور اصلاحات مد نظر حیدر العبادی با چه رویکردی پیگیری می شود؟

خلیلی نسب: از لحاظ میدانی و بر اساس اخبار رسیده از عراق، نیروهای مردمی پیشروی خوبی در الانبار در مبارزه با تروریست ها دارند. فتوای اخیر مرجعیت در خصوص اصلاحات که حیدر العبادی آن را پیگیری می کند به دلیل وجود  فساد اداری و اقتصادی در ساختار دولت عراق  است.  به طوری که بعد از گذشت 12 سال از سقوط صدام، پیشرفتی در زیر ساخت های اقتصادی کشور به وجود نیامده است و مردم از این وضعیت خسته شده اند بنابراین دولت به دنبال درخواست فتوای علما، اصلاحات در ساختار اداری سیاسی و اقتصادی را پیگیری می کند. در واقع حیدر العبادی هم جایگاه مرجعیت در بین مردم را می داند و هم این اصلاحات را  به نفع خود و افزایش نفوذش در میان ملت عراق ارزیابی می کند.

به دنبال درخواست مرجعیت برای اجرای اصلاحات تظاهرات مختلفی در نجف و بغداد انجام  شد و اکثر مردم موافق اجرای اصلاحات و ریشه کنی فساد اداری و اقتصادی هستند.

* حوزه: اخیرا موضوع اعزام نیروهای آمریکایی در قالب مستشار به عراق مطرح شده این اقدام با چه اهدافی صورت می گیرد؟

خلیلی نسب: جریانات شیعی با اعزام نیروی آمریکایی به عراق مخالفند و این اجازه را نمی دهند اما آمریکا برای تامین منافع خود در منطقه می خواهد حضورش را در عراق تقویت کند در واقع مردم و مرجعیت و جریان های شیعی با اعزام نیروهای نظامی امریکا به بهانه مبارزه با داعش بسیار مخالفند.

* حوزه: کردستان عراق از جمله مناطق عراق است که در گذشته و حتی در حال حاضر میل به استقلال طلبی داشته است و این درخواست با حمایت آمریکا و اسراییل روبرو بوده آیا جداشدن کردستان در راستای سیاست تجزیه طلبی عراق اجرایی می شود؟

خلیلی نسب: سیاست تجزیه طلبی آمریکایی صهیونیستی  برای کل منطقه و نه فقط عراق  از سال ها پیش در نظر گرفته شده است، برخی از جریان ها در منطقه کردستان  قبل از ظهور داعش تمایل به استقلال طلبی داشتند اما بعد از مطرح شدن قضیه داعش و فتنه تکفیری، اهداف آمریکا درباره تجزیه طلبی کمرنگ شد و اتحاد بیشتری میان شیعیان و اهل سنت به وجود آمد و به همین نسبت  استقلال خواهی کردستان نیز کمرنگ شد.

البته رژیم صهیونیستی برای کردستان عراق زیاد تلاش می کند و موضوع  فروش زمینها در این منطقه نیز باید بررسی بشود اما نکته مهم این است که این منطقه بعد از جنگ داعش به نظام حاکم عراق نزدیکتر شدند و اتحاد بیشتری بین احزاب و اقلیت های عراقی وجود دارد.

احمد المنصوری: سیاست تجزیه عراق از مدت ها قبل مطرح بوده و وزیر خارجه سابق آمریکا و اخیرا مارتین دمپسی آن را مطرح کرده اند. نقشه اول تجزیه عراق مربوط به  نقشه جو بایدن است که عراق  را به سه کشورتقسیم کنند. وزیر دفاع جدید امریکا نیز حدود دو هفته پیش طرح جدیدی را ارائه کرد که عراق به دو کشور شیعه و کردستان تقسیم شود.

* حوزه: تظاهراتی را که روزهای اخیر در صحنه سیاسی عراق شاهد بودیم چطور ارزیابی می کنید؟

احمد المنصوری:  اتفاقات اخیر عراق را از دو بعد ایجابی و سلبی باید در نظر بگیریم، در بعد سلبی تظاهرات در منطقه شیعیان انجام شد دشمنان سعی داشتند همانطور که در مناطق اهل سنت تظاهرات موجب ورود داعش شد می خواستند این آشفتگی را به مناطق شیعیان بکشند اما با فراست مراجع شیعه  این تهدید را به فرصت تبدیل شد و  موجب اصلاحات در عراق شد.

* حوزه: مهمترین معضل و مانع پیشرفت در حال حاضر عراق را چه مسائلی می دانید؟

احمد المنصوری: به نظر من مهمتر از جنگ و هجمه ای که به عراق شد که ابعاد مختلفی دارد مسئله تهاجم فرهنگی در عراق است که مورد توجه جدی قرار نمی گیرد.  دشمن در بعد فرهنگی روی جوان های عراقی کار می کند مسئله ترویج ملحدین و تبلیغات آنها در دانشگاه ها و خیابان ها همه در راستای  دور کردن مردم و جوانان از دین صورت می گیرد در واقع آنها در تبلیغاتشان  می گویند مذهب، جنگ طایفه ای را بوجود آورد  و کشتار و قتل نتیجه مذهب است در حالی که اهل اطلاع به خوبی می دانند که دست های پشت پرده سیاسی و در راس آنها آمریکا و انگلستان، جنگ مذهبی به راه انداخته اند.

مسئله دیگر بعد اقتصادی و جنگ اقتصادی است. به طور واقع شاید ثروت مند ترین کشور جهان، عراق باشد چه از نظر اراضی زراعی و چه منابع نفتی، سیاحت و زیارت، اما آمریکایی ها با نقشه های خود وضعیت اقتصادی عراق را نابهنجار و آشفته کردند.

از لحاظ سیاسی نیز اشکالی که مطرح است عدم وجود نخبه سیاسی در عراق است به طور مثال در یکی از مذاکرات، برمر از مسوولان امریکایی گفته بود من گروه های سیاسی عراقی را جمع کردم  و می ترسیدم که آنها چه واکنشی داشته باشند اما زمانی که آنها را جمع کردم گفتند حقوق ما که این جا هستیم چقدر است من خیالم از این حرف آنها راحت شد. در واقع آمریکایی ها فهمیدند این ها فکرشان اقتصادی است بنابراین آمریکا آمد و حقوق اعضای پارلمان عراق و سیاسیون عراق  را بالاتر از کنگره آمریکا در نظر گرفت آنها به پول ایران ماهانه  100 میلیون تومان حقوق می گیرند و به این ترتیب سیاسیون را از مردم جدا کردند.

* راه حل پایان بحران عراق را چه می دانید؟

احمد المنصوری: اگر بخواهیم مسئله عراق  را حل کنیم، باید سراغ فرهنگ برویم چون جنگ، راه حل پایانی نیست و مقطعی است بالاخره یک طرف پیروز می شود . باید از بعد فرهنگی روی جوان ها نوجوان های عراقی  کار شود عراق از این لحاظ دارد عقب می افتد و خطر بزرگی که عراق را  تهدید می کند مسئله فرهنگی است که سعی میکند مردم عراق را از دین و مبانی اسلام دور کند.

* حوزه: منظور شما از کسانی که می خواهند ملت عراق را از دین اسلام دور کنند چه کسانی هستند.

احمد المنصوری: به عنوان مثال در حال حاضر 3 هزار کارمند در سفارت آمریکا در عراق کار می کنند چرا بزرگترین سفارت در عراق متعلق به امریکاست؟ آمریکایی ها گفتند چرا سرباز ما کشته شود داعش به نیابت از ما در عراق بجنگد حتی در دانشگاه های عراق پول خرج می کنند مانند انقلاب های مخملی که در گرجستان بوجود آوردند تا جوان ها را به سمت بی دینی بکشند .

یک خیابان در بغداد است به نام "خیابان فرهنگی" اما اثری از اسلام را در این خیابان  نمی بینی. سیاسیون ما از این قضیه ای که برای فرهنگ و جوانان عراق می افتد  دور هستند چون آمریکا کاری کرد که سیاسیون به کار دیگری مشغول شوند.

 جوان های عراق در حال حاضر یا متعصبند یا بی دین. بنابراین طرح حکمت جهانی عقلی می تواند برای  تمام ادیان مذاهب قابل قبول باشد. از این رو جمهوری اسلامی ایران می تواند در بعد فرهنگی به عراق کمک کند و طرح هایی  ارائه دهد که جلوی فکر لادینی در عراق گرفته شود. در واقع ایران تنها کشوری است که از حقانیت اسلام حقیقی حمایت می کند و امیدواریم صدای ما به مسوولین برسد تا از بعد فرهنگی از عراق حمایت کنند اگر کشوری از  بعد فرهنگی قوی شود، نخبه سیاسی خواهد داشت و زندگی طیبه در میان مردم حاکم می شود.

اگر نخبه فرهنگی داشتیم به این وضعیت اقتصادی نمی رسیدیم. اگر فرهنگ تقویت شود، افراط و تفریط از بین می رود در طول این سال ها که بلایای صدام و داعش بر سر مردم آمد کسی نیامد روی فرهنگ عراق خوب کار کند. اگر بر روی فرهنگ کار می شد الان وضعیت عراق بهتر بود.

* حوزه: موسسات فرهنگی در عراق چه ساختاری دارند و آیا بر روی فرهنگ مردم سرمایه گذاری می کنند؟

احمد المنصوری: موسسه مدی ماهیانه از آمریکا 1 میلیون دلار می گیرد در همان خیابان نشست برگزار می کند مجله و شبکه تلویزیونی دارند اما افکار لادینی و فساد را تبلیغ می کند و گروه هایی در بین جوانان ایجاد می کند. مثلا چندی پیش همایش رنگ ها در بغداد برگزار شد شبیه کارناوال هایی که درهندوستان می گیرند و بویی از اسلام نداشت. در واقع آنها از خستگی روحی جوان ها از وضعیت عراق سوء استفاده می کنند امثال این موسسات زیاد است. حتی از برخی موسسات دینی ضربه می خوریم و از فرهنگ ضعیف مردم سوء استفاده می کنند. به عنوان مثال، جریان های انحرافی دینی که در روز جهانی قدس، مسائل دیگری مانند روز سامرا را مطرح کردند تا شیعیان از آرمان فلسطین دست بردارند و به بهانه های شیعی، قضیه قدس را به فراموشی بسپرند؛ این جریان های انحرافی هم در عراق فعالیت دارد و مشکلاتی را ایجاد می کند.

حوزه: به نظر شما توافق هسته ای، چه تاثیراتی بر روی جریان مقاومت در جهان اسلام خواهد داشت؟

احمد المنصوری: به نظر من  مادامی که رهبری و فکر مقام معظم رهبری وجود دارد، توافق هسته ای هیچ تاثیر سلبی بر مقاومت ندارد اما اینکه امید داشته باشیم آمریکا به دنبال راه حل است این  غیر ممکن است. آنها به دنبال این بودند که یکنوع دوقطبی در ایران ایجاد کنند که با تدبیر رهبری منتفی شد بنابراین اینکه فکر کنیم آمریکا دنبال راه حل است صحیح نیست و بایستی نسبت به این قضیه مسوولان ایرانی با احتیاط و هشدار نگاه کنند.

حوزه: آقای جواد امین! نظر شما درباره طرح های سیاسی برای حل بحران سوریه که از سوی عربستان، روسیه و ایران مطرح شده چیست؟

جواد امین: این اتحاد برای حل بحران سوریه از سوی کشورهای مذکور تشکیل نمی شود چون عربستان تحت سیطره کشوری است که به دنبال هرج و مرج در منطقه است و این هرج و مرج طی یک فرایند زمانی طولانی در کل منطقه و خاورمیانه پیاده می شود.

برای دستیابی به  این سیطره، آنها نیازمند  تجزیه کل منطقه و کشورهای عربی بر اساس فتنه طایفه ای دینی و مذهبی هستند.

سه عامل تاثیر گذار برای کشورهای سلطه طلب در این مسیر لازم است. پول عربستان، قدرت نظامی و تکفیری و رسانه های وابسته غربی صهیونیستی. هدف عربستان از مطرح کردن طرح های سیاسی یک ظاهری دارد و آن  ایجاد آرامش در منطقه است  اما عربستان برای از بین بردن  هرگونه ائتلاف  که به حل بحران سوریه بیانجامد تلاش می کند . مثلا بر اساس اخبار رسیده، عربستان سعودی با کارشکنی های خود مانع از به نتیجه رسیدن  گفت وگوهای های ایران و ترکیه برای آتش بس 6 ماهه  در فوعه و کفریا شد ، چون در این منطقه شیعیان با نفوذ هستند و برای نجات مردم قرار بود اقداماتی انجام شود که با توطئه سعودی این مذاکرات شکست خورد.

* حوزه: چرا عربستان سعودی حاضر به حل سیاسی بحران سوریه نیست؟

جواد امین: دو بازوی قوی امریکا در منطقه قطر و  ترکیه  از یک سو و عربستان از سوی دیگر است که هریک می خواهند پرچم دار آمریکا در منطقه باشند . بعد از تفاهم نامه هسته ای، قطر دید کشورهای بزرگ به سمت ایران متمایل شدند از این رو  قطر به سمت ایران تمایل پیدا کرد و عربستان در صحنه سیاسی خود را  تنها دید و شروع به کارشکنی در منطقه و به ویژه در مسئله سوریه کرد در واقع با وجود عربستان سعودی هیچ امیدی برای حل بحران منطقه و سوریه  نیست.

* نقش ایران در طول 4 سال بحران سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟

جواد امین: ملت سوریه نه فقط شیعیان  بلکه گروه های مختلف دروزی سنی و شیعه به این اتفاق نظر رسیدند  که تنها هم پیمان استراتژیک آنها  ایران است. حتی حافظ اسد در جنگ عراق علیه ایران گفته بود که امروز ما در کنار ایران ایستادگی و حمایت می کنیم و ایران در جنگ آتی سوریه از ما حمایت می کند. در ابتدای بحران سوریه و در منطقه سیده زینب، دفتر مقام معظم رهبری تنها دفتر مراجع  بود که تعطیل نشد. آیت الله مجتبی حسینی نماینده رهبری در سوریه نه تنها دفتر را تعطیل نکردند بلکه  فعالیت فرهنگی در همه جای سوریه انجام می دادند.

* حوزه: وضعیت شهرهای شیعه نشین فوعه، کفریا، نُبل و الزهرا چگونه است؟

جواد امین: اینها از مناطقی هستند که از  ابتدای  بحران سوریه تحت محاصره بودند و از ابتدا با یک پیش فرض مذهبی مواجه شدند و هرچقدر سعی شد منطقه بی طرف باشد تلاش ها به سر انجام نرسید به طوری که همه گروه ها اعم ازشیعه و سنی و حتی ملحدین کمونیست ها  در این جنگ کشته دادند  و در برابر داعش و تکفیری ها ایستادگی کردند.

فوعه و کفریا بویژه در 6 ماهه اخیر  محاصره ای شدند که مانندی در جهان ندارد درست مانند جزیره ای  وسط اقیانوس و از سوی دیگر  بعضی اوقات در یک روز 3 هزار موشک یا خمپاره در این مناطق  ریخته می شود.

زیر ساخت ها و خانه ها حدود 60 درصد نابود شده اند و آمار شهدای این بحران به  1500 نفر می رسد البته این آمار به غیر از مفقودها و ترور شدگان است.

حوزه: به چه دلیل این دو منطقه شدیدا محاصره و زیر آتش قرار گرفته است؟

جواد امین: مردم این منطقه نه به  خاطر شیعه بودن بلکه  به این دلیل که این مناطق پایگاه فرهنگی نخبگان بزرگان مذهبی محسوب شده و نمایانگر برتری شیعه در زمینه فکری فرهنگی است، مورد هجوم و محاصره قرار گرفته است . سطح فکری و فرهنگی جوانان این منطقه  بالا است و می توانند در کل منطقه سوریه نفوذ پیدا کنند. به خاطر زمینه فرهنگی بالای این منطقه  اعضای علمی موسسه آکادمی حکمت عقلی، دوره های مختلفی را در این منطقه و با حضور اساتید برگزار کرده بودند.

* حوزه: از لحاظ امنیتی وضعیت حرم حضرت زینب (س) و حضرت رقیه(س) چگونه است؟

جواد امین: جوانان سوری در کنار ارتش سوریه و نیروهای حزب الله و سایر مدافعان حرم از مناطق حرم حضرت زینب (س) و حضرت رقیه(س) دفاع می کنند و حرم حضرت رقیه (س) در مرکز دمشق وضعیت امنیتی خوبی دارد و به خاطر عملیات های موفقیت آمیز، دایره امنیتی گسترده تر شده است.

در واقع به خاطر حضور نیروهای مدافعان حرم جای نگرانی نیست و حرم حضرت زینب (س) خط قرمز محور مقاومت است  و ان شالله خطری این حرم را تهدید نمی کند.

گفت و گو: وجیهه سادات حسینی