به گزارش خبرگزاری«حوزه»، حجت‎الاسلام محمد اسعدی مولف این کتاب در ابتدای این مراسم گفت: در مکتب اهل بیت(ع)، نیاز جهان و انسان به تدبیر و هدایت الهی در ابعاد تکوینی و تشریعی، نیازی مستمر بوده و همه کمالات وجودی وابسته به عنایت خداوندی است.

وی افزود: از این می توان به توحید در ولایت الهی تعبیر کرد؛ با وجود این و به رغم برداشت های متفاوت از اصل توحید در مذاهب گوناگون، در این مکبت تبدیر و هدایت الهی عالم هستی از مجرای مدبرات امر و هادیان الهی تحقق می یابد.

حجت‎الاسلام اسعدی بیان کرد: در میان دانشمندان اسلامی فریقین، از زوایا و منظرهای گوناگونی به مساله امات نگاه شده و آثاری شایسته و مقید به نگارش درآمده است.

وی گفت: گرچه عمده ترین مباحث پیرامون امامت را در آثار متکلمان فریقین باید یافت امام باید اذعان نمود که نگاه صرفا کلامی که عمدتا صیغه جدلی استدلالی داشته و قلمرو و چارچوب مباحث آن معطوف به نزاع های کلامی شکل گرفته است.

مولف کتاب امامت و ولایت از منظر قرآن تصریح کرد: در این اثر که به پژوهش قرآن در بحث ولایت و امامت اختصاص دارد هرچند سعی بر آن است که روش بحث و بررسی، از روش های خاص کلامی، فقهی و عرفانی متمایز بوده و بر روش تفسیری قرآنی تاکید شود.

وی افزود: اما منظرهای کلامی فقهی و عرفانی نیز به مثابه تجربه های ارزشمندعالمان اسلامی مغفول نمانده ونوع شناخت های قرآنی با نتایج آرای کلامی فقهی و عرفانی به حسب هر بحث مقایسه خواهد شد.

حجت‎الاسلام اسعدی بیان کرد: از ویژگی های این کتاب می توان به تاکید بر منظر تفسیری قرآنی در کنار توجه به نتایج بررسی های دیگر، پیروزی از ساختار منطقی و پنج مرحله ای نظام ولایت، تفکیک میان نگاه تفسیری با نگاه تاویلی در مقام شناخت مفاهیم قرآنی، توجه به اهم مباحث و پرسش های روز و قابلیت استفاده آموزشی و پژوهشی اشاره کرد.

باید اطاعت از اولوالامر محض باشد

حجت الاسلام فتح الله نجارزادگان  نیز در این نشست علمی گفت: معنی امامت در قرآن غیر از نبوت است.

وی افزود: اگر امامت غیر از امامت و فراتر از نبوت است به چه معناست و چه نقشی بر عهده امام (ع)است؛ در قرآن آمده است که اسحاق و یعقوب به امامت رسیدند، ولی آیا دلیلی وجود دارد که این دو برای مراحل دین و پس از تاسیس دین بوده است و برای هدایت اجتماع برای مرتبه امامت ظهور کردند؟

این محقق حوزوی گفت: باید امامت را به شکلی معنی کنیم که حضرت یعقوب و اسحاق، ماموم نشوند؛ یعنی اگر امامت حضرت ابراهیم(ع) را مرتبط به سیاق، مرتبط به مناسک حج بدانیم، امامت این دو پیامبر، معنی نخواهد داشت.

حجت‎الاسلام نجارزادگان خاطرنشان کرد: نکته دیگر آن است که اگر در مراحل تکمیل دین کسی که قرآن او را امام خوانده است، به وحی متصل باشد، نبی است و دیگر امام نیست.

استاد دانشگاه تهران بیان کرد: وقتی شخصی به مقام امامت برسد دیگر به وحی متصل نیست و خداوند بیان می دارد که هرچه بگویی حرف من است.

وی گفت: اینکه پیامبر 7 رکعت به نماز اضافه می کنند از جایگاه امامت پیامبر است؛ اینکه پیامبر کل مسکرات را حرام کردند از جایگاه نبوت نبود بلکه از جایگاه امامت انجام شده است.

حجت‎الاسلام نجارزادگان خاطرنشان کرد: علامه طباطبایی بیان می کند که هدایت به امر، وصف در مقام تعریف است؛ اگر هدایت به امر را از آیه سجده یا سوره انبیا بگیریم، و آن را مفروض کنیم، و اگر این هم امر تکوینی باشد، کن فیکونی است و هدایت به دستور نیست و تشریعی نیست و بالعکس اگر تشریعی باشد دیگر نمی تواند تکوینی باشد.

پژوهشگر قرآنی بیان کرد: هدایت باطنی هدایت کن فیکونی است یعنی به جای اینکه برای ما یک مسیر تشریعی در نظر بگیرد، با یک نگاه در قلب ما تصرف می کند و امر را حادث می کند.

حجت‎الاسلام نجارزادگان بیان کرد: اگر جامعه در زمان نبی به تکامل برسد دیگر نیازی به امام نیست پس این تکمیل در جایگاهی حادث می شود که شان امامت در جامعه جاری شود.

پژوهشگر قرآنی خاطرنشان کرد: از آیه اطیعواالله .... نمی توانیم وجوب اطاعت اوالامر غیر معصوم را اثبات کنیم، زیرا ما در اینجا بیان می کنیم که به دلیل اینکه اطاعت اوالامر با نبی و خدا عطف شده است پس اطاعت از او نیز مطلق است.

وی گفت: اگر اطاعت از خدا و رسول، محض است در خصوص اوالامر نیز این اطاعت باید محض باشد؛ اوالامر مفهوم اهل بیت(ع) است نه مصداق آن؛ زیرا غیر از اهل بیت(ع) کسی نمی تواند به این جایگاه برسد.

استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران اظهارکرد: وقتی جایگاه اوالامر را به غیر از معصوم برد، این اطاعت مقید می شود و مطلق نخواهد بود؛ برای مشروعیت ولایت فقیه در این آیه می توانیم از ادامه این آیه استفاده کنیم.

حجت‎الاسلام نجارزادگان بیان کرد: گمان این است که اوالامر در آیه 83 در آیه 59 در دو معنی به کار رفته است که اوالامر آیه 59 مفهوم است و قابل مصداق نیست ولی در آیه 83 می توان معنی ولایت فقیه را از آن گرفت.

پژوهشگر قرآنی خاطرنشان کرد: اصحاب اعراف با رجال علی الاعراف متفاوت هستند؛ رجال علی الاعراف مستضعفانی هستند که بین دوزخ و بهشت مانده اند ولی اصحاب اعراف، اهل بیت(ع) هستند.

وی اظهارکرد: در قرآن در خصوص اصحاب اعراف این گونه بیان شده است که با در نظر گرفتن روایات، اهل بیت(ع) به کسانی که ایشان را در دنیا رد می کردند می فرمایند شماکسانی بودید که از روی استکبار ما را نفی کردید و در این هنگام اصحاب اعراف به رجال علی الاعراف می گویند که این افراد در جهنم خالد خواهند بود و از این پس است که زندگی در بهشت و جهنم شروع می شود.

شواهد فراوانی بین حوزه فقه و معارف عمومی قرآن وجود دارد

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین سید محمود طیب حسینی  در این  نشست علمی گفت: یکی از محاسن این اثر، استفاده از منابع فراوان و مشخص بودن تلاش علمی فراوان در این اثر است.

وی افزود: تنوع مباحث از جمله ویژگی های مثبت این اثر است؛ یعنی در هر موضوعی که مولف ورود کرده است به همه جوانب آن پرداخته است.

این محقق حوزه بیان کرد: یکی از ویژگی های این اثر، نقد و تحلیل و اظهار نظر است که در جای جای این اثر به چشم می خورد و همپای نقد دانشمندان، این نقد در این کتاب نیز به چشم می خورد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: ارتباط مولف با موضوع از جمله محاسن این کتاب است زیرا مولف با این موضوع یعنی امامت و ولایت ارتباط معنوی پیدا کرده است.

وی گفت: این کتاب در سطح کارشناسی باید تدریس شود و به جای اینکه دو جلد باشد می توان مطالب را دریک جلد و در یک درس ارایه کرد.

وی افزود: کار مهمی که باید در خصوص این اثر انجام شود این است که این کار صبغه گزارشی دارد، یعنی قلم و سبک کتاب، سبک یک گزارشگری است که این سبک برای یک کتاب درسی مناسب نیست.

حجت الاسلام والمسلمین طیب حسینی  بیان کرد: در یک کتاب درسی انبوه مطالب نباید بیان شود و نباید دیدگاه های مختلف و مباحث جزیی در یک کتاب درسی و آموزشی لحاظ شود.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: مباحث صیاقی باید در یک پژوهش قرآنی کاملا تقسیم بندی شود زیرا برای دانشجویان باید کاملا مشخص شود که این مباحث به چه معنایی به کار رفته است.

وی گفت: در این گونه کتاب های آموزشی باید از کثرت ارجاعات به فصول گذشته صرف نظر شود و هر فصل باید مباحث خود را تامین کند؛ ارجاعات درون کتابی هم باید به حداقل برسد و هم به شکل دقیق توضیح داده شود.

این محقق حوزوی افزود: در بحث ولایت فقیه و آیه اطیعواالله می توان از این آیه دلالت نسبی گرفت و بحث ولایت فقیه را استنباط کرد؛ اگر در این زمینه گفتگو شود این مساله قابل حل است؛ در غیر از مسایل کلامی که از حساسیت برخوردار نیست به شکل فراوان، آیاتی وجود دارد که آیه یک پیام کلی ارایه می دهد ولی مفسران شیعه و سنی، برداشت های نسبی تری از این آیات داشته اند.

حجت الاسلام والمسلمین طیب حسینی  بیان کرد: اگر بخواهیم پیام عام تری از مفهوم اهل بیت(ع) در اوالوالامر استنباط کنیم می توانیم این کار را انجام دهیم و منافاتی با اصل وجود ندارد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: شواهد فراوانی بین حوزه فقه و معارف عمومی قرآن وجود دارد و نباید نسبت به این آیه حساسیت خاصی به خرج دهیم و بحث ولایت فقیه را از این آیه استفاده کنیم.