به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در این نشست علمی، حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر شریعتی سبزواری به عنوان مولف، حجج الاسلام حسین ملانوری قائم مقام معاونت تبلیغ حوزه های علمیه و سید محمد حسین تقوی مسئول نقد کتب آموزش و پرورش به عنوان ناقدین نشست حضور داشتند وحجت الاسلام جواد سبحانی نیا به عنوان دبیرعملی این نشست بود.

بر اساس این گزارش: پس از سخنان کوتاهی توسط مولف پیرامون کتاب حاضر هر یک از ناقدین به بیان نظرات کارشناسی خود پیرامون کتاب مورد بحث، ارائه کردند.

ناقد نخست؛

متاسفانه جایگاه نقد و نقاّدی در حوزه خالی است

حجت الاسلام و المسلمین سید محمد حسین تقوی به عنوان اولین ناقد این نشست علمی اظهارداشت: از آنجا که نقد و نقادّی موجب بالندگی و حرکت رو به رشد درهمه امور دارد بسیار خرسند هستیم که روحیه نقد پذیری از سوی اساتید و بزرگان حوزه به عنوان الگویی برای طلاب و فضلای جوان قرار گیرد.

مسئول نقد کتب آموزش و پرورش ادامه داد: آنچه  مولف کتاب ارزشمند « خطبه و خطابه در اسلام» به رشته تحریر درآورده اند در واقع سیر تاریخی و تحول در فنّ خطابه و سخنوری می باشد که برای نسل حاضر تدوین نموده اند.

این محقق حوزه ادامه داد: استفاده از 24 منبع کلیدی و اساسی در تدوین این کتاب جای خالی و خلاء موجود پیرامون این تخصص را به نوعی جبران کرده است بطوریکه حوزه در طول خدمت رسانی خود نسبت به این مهم غفلت هایی کرده است.

حجت الاسلام والمسلمین  تقوی در ادامه به بیان ویژگی های برجسته این اثر پرداخت و گفت: « جامعیت و عمیق بودن مطالب»، « مستند بودن مطالب به علوم روز و آیات و روایات»، « بیان مطالب جدید و مطابق با نیاز روز» و « ایجاد خلاقیت، ابتکار و نوآوری در زمینه خطابه و سخنوری حوزویان» برخی از نقاط مثبت اثر مورد نظر می باشد.

وی اظهارداشت: از آنجایی که هیچ کاری بدون نقص نیست و نقد ما در راستای تکمیل و بهره دهی بیشتر کتاب می باشد مطالبی در خصوص نقد و کاستی های کتاب خطبه و خطابه در اسلام وجود دارد که به آن می پردازیم.

وی افزود: « سنگین بودن ادبیات گفتاری کتاب سرعت مخاطب در فهم و درک مطالب را گرفته است و جای دارد که ادبیات جاری کتاب تسهیل تر و وران تر عرضه شود.

محقق حوزه ادامه داد: « طرح مطالب تکراری »، « وجود نارسایی استدلال »، « طرح عناوین تکراری به عنوان مبدأ و مقصد گفتار»، « به کار گیری عبارات مبالغه انگیز»، « وجود تفسیر در خطابه به صورت غیابی»، « گیج کردن مخاطب در خصوص عناوین و توضیحات آن»، « طرح موضوعات خارج از بحث » از جمله مواردی است که می توان در چاپ جدید این اثر ارزشمند علمی مورد تجدید نظر قرار بگیرد.

ناقد دوم؛

امروز مراکز حوزوی نیازمند متون تخصصی فن خطابه هستند

حجت الاسلام حسین ملانوری به عنوان ناقد دوم این نشست علمی گفت: در حال حاضر در سطح کشور 120 مدرسه سفیران هدایت، صد ها حوزه و مدرسه علمیه، جامعه المصطفی و بسیاری از مراکز علمی، پژوهشی و تبلیغاتی مرتبط با حوزه هستند که برای اجرای رسالت خود نیازمند متون تخصصی فن خطابه و سخنوری می باشند، چیزی که نسبت به آن توجه چندانی نشده است.

قائم مقام معاونت تبلیغ و آموزش های کاربردی حوزه های علمیه افزود: کتاب حاضر از نظر جامعیت و منبعی برای تدریس محققان و پژوهشگران اثر بسیار ارزشمند و پرفایده است اما دارای اشکالاتی می باشد که به آن خواهیم پرداخت.

استاد حوزه علمیه قم اظهارداشت: در این کتاب سعی شده همه روش های خطابه و سخنوری گذشتگان را جمع آوری کند و بنیانی قدیمی داشته باشد در حالیکه امروز و در عصر علم جدید و به روز به سر می بریم.

حجت الاسلام ملانوری ادامه داد: عدم شناسایی و به کارگیری سخنرانی های معاصر و موفق امروزی که برخی خطبا از آن بهره مند هستند و در خصوص فن خطابه تخصص ممتازی دارند.

وی بیان داشت: « خلط بعضی از مطالب به دلیل الهام گرفتن از گذشتگان و تلفیق آن با آیات و روایات» و «عدم چینش مطالب کتاب » از جمله عمده ترین مشکلات موجود در این اثر ارزشمند می باشد.

وی با بیان اینکه معتقد هستم این کتاب در 6 فصل به جای 14 فصل می تواند بسیار جامع تر و به صورت پیوسته مطالب را به مخاطب عرضه کند، اظهارداشت: « کلیات» ، « تمهیدات سخنرانی»، « محتوای سخنرانی»، « قالب و روش های سخنرانی»، « اجرای سخنرانی» و در نهایت « اخلاق، آداب و آفات سخنوری و سخنرانی» می تواند در پیوستگی مطالب کمک شایانی به مخاطبین داشته باشد.

محقق حوزه یکی دیگر از اشکالات کتاب « خطبه و خطابه در اسلام » را عدم جامعیت در همه مباحث عنوان کرد و افزود: این کتاب نامش خطبه و خطابه در اسلام است ولی خیلی کم به بُعد اسلامی آن در کتاب اشاره شده و هر از گاهی هم تلنگری به ائمه جمعه همچنین خطابه به سبک یونانی با رنگ اسلامی  پرداخته است.

پس از سخنان ناقدین، مولف کتاب ضمن تشکر از ناقدین و حاضرین در نشست، گفت من هیچ دفاعی ندارم و همه انتقادات را می پذیرم و نسبت به اصلاح کتاب موجود اهتمام خواهم داشت.

این گزارش می افزاید: کتاب خطبه و خطابه تلاش دارد اصول خطابه را با توجه به منابع کهن، علمی، ادبی و همچنین تجربه‌های مستمر و طولانی سخنوران نامی دسته‌بندی و تشریح کند تا اهل فن بتوانند از آن بهره بیشتری گیرند.

 بر اساس این گزارش، اثر حاضر در 14 فصل با عنوان‌های تعریف؛ جایگاه و تاریخچه فن خطابه،‌ اسلام و خطابه، خطابه و علوم بایسته، اجزای خطابه، مبادی و حجت‌های خطابی، ‌قاسات خطابی، توابع و تزیینات،‌ اسلوب خطابی، ترتیب و تنظیم سخنرانی، شرایط خطیب و عوامل نفوذ در مستمعان، اقسام سخنوری، آسیب‌شناسی خطابه، راز موفقیت در سخنرانی و روش‌های سخنرانی؛ ارتجال یا اعداد می‌پردازد.

مخاطبان در این کتاب با مضامینی نظیر انشای نگارشی و خطابی،‌ پیوند خطابه و اسلام، برهان لمّی و اِنّی، استدراجات بر حسب گوینده، اقسام مشهورات، قیاس تام، فصاحت و بلاغت، مراحل سخنوری، طرح سخن، توصیه‌های سخنوران موفق، آفات گوینده، قوم هود و صالح،‌ تذلل و سخنرانی ارتجالی آشنا می‌شوند.

این گزارش حاکیست، در بخشی از کتاب «خطبه و خطابه در اسلام» نوشته شده است: «بی شک یکی از عوامل ترقی خطابه در میان قوم عرب بعد از ظهور اسلام، به جز قرآن و خطبه‌های پیامبر(ص) در نمازهای جمعه و مواقع دیگر، خطبه‌های غّرا و مواعظ بلیغ امام علی(ع) است؛ چرا که یکی از عوامل خطیب شدن، مطالعه و حفظ خطبه دیگران است. خطبه‌هایی که به قول شهید مطهری، روزگار از کهنه کردن آن ناتوان است و گذشت زمان و ظهور افکار و اندیشه‌های نوین بر ارزش آن می‌افزاید. سیدرضی بیش از هزار سال پیش آن‌ها را جمع‌آوری کرده است و نامش را نهج‌البلاغه گذاشته است.»

لازم به ذکر است، نخستین چاپ کتاب خطبه و خطابه در اسلام با شمارگان یک هزار نسخه، در 532 صفحه از سوی انتشارات بوستان کتاب روانه بازار کتاب شده است.

انتهای پیام   313/17