به گزارش خبرگزاری «حوزه»،در ابتدای این مراسم، حجت الاسلام والمسلمین میرلوحی به تشریح ابعاد مختلف این اثر از حیث موضوعی و چگونگی روش نگارش پرداخت.

وی در ابتدای این مراسم با ذکر این مطلب که این اثر، به پیشنهاد مرکز فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نگاشته شده است،گفت: این اثر قرآنی در واقع مختص به یکی از مهم ترین رشته های علوم قرآنی که وابستگی بسیاری به مباحث بین رشته ای و معناشناسی و تفسیر قرآن دارد، می باشد.

حجت الاسلام والمسلمین میرلوحی افزود: از جمله مشکلاتی که در این اثر به چشم خورد می توان به کمبود منابع در این زمینه اشاره کرد؛ زیرا اگر یک اثر بدون منبع یا کم منبع باشد، به سختی می تواند موفقیت خود را تضمین کرد.

وی خاطرنشان کرد: در همین زمینه سعی شد که منابعی چون لغت و قوامیس معتبر و همچنین کتاب «مفردات راغب اصفهانی» و کتاب« الترادف فی القرآن» تالیف محمد نورالدین منجد و کتب تفاسیر و تاریخ تفسیر را در تنظیم این اثر که به زبان فارسی منتشر شده است، استفاده کند.

نویسنده کتاب ترادف در قرآن افزود: به همین دلیل است که استفاده از منابع به صورت گسترده ای در این کتاب مورد استفاده قرار گرفته و همچنین بحث ترادف نیز به خوبی در این کتاب مورد تحلیل واقع شده است؛ بخش اول کتاب «الترادف فی القرآن الکریم» منبع بسیار مهمی در زمینه ترادف از نظر زبان شناسان قدیم و جدید عربی و غربی بود که از این اثر در این کتاب استفاده شده است.

وی گفت: این کتاب از این حیث از بهترین و جامع ترین کتاب ها در خصوص بررسی همه جانبه این موضوع است؛ ولی کتبی چون« المنجد» در مرتبه بالایی قراردارد ولی این کتاب نیز سعی کرده است که به همه این مبانی رسیدگی کند.

حجت الاسلام والمسلمین میرلوحی خاطرنشان کرد: نامگذاری مترادفات در این اثر به شبه مترادف از آن جهت است که نگارنده رای مخالفان ترادف را به طور کلی در زبان ها و به ویژه قرآن کریم برگزیده است؛ نکته دیگر آن است که ترتیب جمع آوری مفردات شبه مترادف در این اثر به مبنای حروف تهجی نیست بلکه ترتیب آن موضوعی است به این معنا که مفردات شبه مترادف قرآن از منظر مفهوم و معنا دسته بندی و تقسیم بندی شده و هر مجموعه زیر عنوان مربوط به آن مفهوم قرار گرفته است.

وی با ذکر این مطلب که ممکن است برخی از واژه های شبه مترادف در این اثر از قلم افتاده باشد، گفت : اگر این اثر مقبول افتاده باشد در چاپ های بعدی اضافه خواهد شد؛ در برخی موارد نگارنده نتوانست از مراجع، مطلبی در فرق برخی واژه‎های شبه مترادف قرآن کریم بیابد و ناگزیر با به کارگیری برخی مقیاس‌های منطقی-معنوی فروقی را ثبت کرد.

پس از سخنان وی، جلسه نقد این کتاب با حضور دو محقق این حوزه، حجج اسلام والمسلمین کوثری و طیب حسینی برگزار شد.

در ابتدا، حجت‎الاسلام والمسلمین کوثری، گفت: حجت الاسلام والمسلمین میرلوحی از مهمترین نظریه پردازان علوم قرآنی به خصوص مبحث واژه شناسی است و مباحث مطروحه در این نشست به معنی ضعف این نویسنده نیست بلکه سوالاتی است که پیرامون بخش های این کتاب مطرح است.

وی افزود: در عرصه واژه شناسی به خصوص در زمینه مترادفات قرآنی، باید نگاهی تیزبینانه و همه جانبه به روایات تفسیری داشت که به نظر می آید این مساله در این کتاب کمتر مورد توجه واقع شده است که البته شاید به این منظور باشد که نویسنده خواسته از روش دیگری استفاده کند.

حجت‎الاسلام والمسلمین کوثری گفت: نکته دیگر آن است که در این گونه مباحث باید حتما به منابع قوی تفسیری نگریسته شود و نظرات تمام آنها را تجمیع کرده و از این بین پاسخ دقیق را دریافت کرد. وی خاطرنشان کرد: از جمله مباحثی که در این زمینه مطرح است این است که باید مبانی برخی واژگان کاملا مستند باشد؛ در برخی از کلماتی که در این کتاب به کار رفته است مشاهده می‎شود که این کلمات به دو شکل معنی شده است.

در ادامه این نشست، حجت‎الاسلام والمسلمین طیب حسینی نیز افزود: بحث ترادف به طور خاص از جمله مباحث ادبی بسیار دشوار است که در علوم قرآنی و حوزوی مورد توجه واقع می‌شود و به همین دلیل یک محقق در این رشته کار بسیار سختی در پیش دارد و تالیف یک کتاب در این حوزه، نشانگر یک جهاد علمی است.

وی گفت: مبحث ترادف از مباحثی است که از عهده یک پژوهشگر تازه کار بر نمی‎آید و اگر کسی در این عرصه عزم دست به قلم شدن دارد حتما باید دارای تجربیات گرانسنگی باشد که پس از سالها مطالعه و تحقیق و تالیف این توان را پیدا کرده است.

حجت‎الاسلام والمسلمین طیب حسینی خاطرنشان ساخت: یکی از نقایص کتاب ترادف در قرآن حجت الاسلام میرلوحی آن است که از نظرات علمای صاحب نظری که در این عرصه حضور دارند استفاده نشده است و از برخی از علمای صاحب نام که در زمینه ترادف نظرات قوی ندارند (مثل سید قطب) استفاده شده است.

این استاد حوزه در پایان بیان کرد: در این کتاب نوع روش خاصی که به جمع آوری این مطالب منجر شده است اشاره ای نشده است؛ از طرفی در این کتاب مولف به شخصه به مباحثی اشاره کرده است ولی این مباحث باید مستند و مستدل باشد تا نشان دهد که از کشاکش چه بحث علمی به این نتیجه رسیده است.