سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه» در اين مجال برآن است تا مسأله حساسّ و حياتى دوران جوانی ونوجوانی را دركلام ملكوتى پيامبر اسلام و ديگر پيشوايان پاك (علیهم السلام)  منتشر نماید . 

جوانی و پاداش 72 صدّيق

* قـالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: يـا أَبـاذَر! ما مِنْ شابٍّ يَدَعُ لِلّهِ الدُّنْيا وَلَهْوَها وَأَهـْرَمَ شـَبابَهُ فى طاعـَةِ اللّه ِ إِلاّ أَعْطاهُ اللّه ُ أَجْرَ إِثْنَيْنِ وَسَبْعينَ صِدّيقا.  

رسول اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: اى اباذر! هيچ جوانى بخاطر خدا از دنيا و سرگرميهاى آن رونگرداند و جوانى خويش را در طاعت خدا پير نكند، مگر اين كه خداوند پاداش 72 صدّيق را به او عطا فرمايد. (صدّيق: بسيار راستگو و كسى كه سخن خود را با كردارش تصديق كند.) (ميزان الحكمه، ج 5، ص 9، به نقل از بحارالانوار، ج 77 ص 84)

اى بيست ساله ها! جدّ و جهد كنيد

* قـالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: إنَّ لِلّهِ مَلَكاً يَنْزِلُ فىِ كُلِّ لَيْلَةٍ وَيُنادِى: يا أَبْناءَ العِشرينَ! جِدّوُا وَاجْتَهِدُوا!  

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: خدا را فرشته اى است كه هر شب از عرش فرود آيد و ندا دهد: اى بيست ساله ها! جدّ و جهد كنيد و تلاش بورزيد! (مستدرك الوسائل (سه جلدى)، محدث نورى، ج 2، ص 353)

مباهات خدا به نوجوانى  زيبارو

* قالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: إِنَّ أَحَبَّ اْلخَـلائِقِ إِلَى اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ شابٌّ حَدَثُ السِّنِّ فى صُوْرَةٍ حَسَنَهٍ جـَعَلَ شـَبابـَهُ وَجـَمالَهُ لِلّهِ وَطاعـَتِهِ، ذالِكَ الَّذى يُباهى بِهِ الرَّحْمنُ مَلائِكَتَهُ، يَقـُـولُ: هـذا عـَبْدى حـَقّـا.  

 پیامبر(ص) مى فرمايد: دوست داشتنى ترين مخلوقات پيش خداوند متعال نوجوانى است زيبارو، كه جوانى و جمال خويش را، براى خدا و در طاعت خدا قرار دهد. خداوند به چنين نوجوانى بر فرشتگان مى بالد ومى فرمايد: حقا كه اين نوجوان بنده من است. (ميزان الحكمه ج 5 ص 9)

جوانی که محبوب خداست

* قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: إِنَّ اللّه َ يُحِـبُّ الشّـابَّ الَّذى يُفْنى شَبابَهُ فى طاعَهِ اللّه ِ.  

  خـداوند جـوانى را دوسـت مى دارد كـه جوانى خود را در طاعت خدا به سر كند. (ميزان الحكمة، ج 5، ص 9)

بهترين جوانان و بدترين پيران

* قالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: خَيْرُ شَبابِكُمْ مَنْ تَشَبَّهَ بِكُهُولِكُمْ، وَشَرُّ كُهُولِكُمْ مَنْ تَشَبَّهَ بِشَبابِكُمْ.  

  بهترين جوانان شما آنانند كه رفتارشان مثل رفتار پيرمردان، پخته و سنجيده باشد و بدترين پيران، كسانى اند كه چون جوانان شما رفتار كنند. (مشكاه الانوار، ص180)

چه کنیم تادرکهنسالی مورد احترام باشیم

* قالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: مـا أَكْرَمَ شـابٌّ شـَيْخا لِسِنِّهِ إِلاّ قَيَّضَ اللّه ُ لَهُ عِنْدَ كِبَرِ سِنِّهِ مَنْ يُكْرِمُهُ.  

هيچ جوانى کهنسالی را به خاطر پيرى او احترام نمى كند مگر اين كه خدا كسى را از پيش آماده مى كند تا آن جوان را هنگام پيرى گرامى دارد و احترام كند. (مشكاة الانوار، ص 168)

چگونه جوانانی خویشتندار تربیت کنیم

* قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: يُسْتَحَّبُ غَرامَةُ الْغُلامِ فِى صِغَرِهِ لِيـَكُونَ حـَليما فِى كِبـَرِهِ.  

خوب است كه طفل در خردسالى و نوجوانى باسختى و مشكلات اجتناب ناپذيرِ حيات كه غرامت زندگى است روبرو شود، تا در جوانى و بزرگسالى، خويشتن دار و صبور باشد. (بحارالانوار، ج 14، ص 379؛ وسائل الشيعه، ج 15، ص )198

دل جوان ، مانند زمين كشت‏نشده است

* الامام على عليه‏السلام :فى وَصِيَّتِهِ لاِبْنِهِ الحَسَنِ عليه‏السلام اِنَّما قَلْبُ الْحَدَثِ كَالاَْرضِ الخاليَةِ ما اُ لْقىَ فيها مِنْ شَىْ‏ءٍ قَبِلَتْهُ فَبادَرتُكَ بِالاَْدَبِ قَبْلَ اَنْ يَقْسُوَ قَلْبُكَ وَيَشْتَغِلَ لُبُّكَ :

امام علی (ع)در وصيّت به فرزندش امام حسن عليه‏السلام : دل جوان ، مانند زمين كشت‏ناشده است . آنچه در آن افكنده شود، مى‏پذيرد . از اين رو ، پيش از آن‏كه دلت سخت گردد و خِرَدَت سرگرم شود ، به تربيت تو همت گماشتم (نهج البلاغة ، از نامه 31)

آداب و رسوم خويش را به فرزندانتان تحمیل نکنیم

* قالَ عَـلِىٌّ عليه السلام: لاتُقَسِّـرُوا أَوْلادَ كُمْ عَـلى آدابِكُمْ، فَإِنَّهُمْ مَخْلُوقُونَ لِزَمانٍ غَيْرِزَمانِكُمْ.  

 على عليه السلام فرمود: آداب و رسوم خويش را به فرزندانتان تحميل نكنيد، زيرا آنان براى زمانى، غير از زمان شما آفريده شده اند. (شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 20، ص 267)

نوجوانان چه علومی یاد بگیرند

قالَ عَـلِىٌّ عليه السلام: أَوْلَى اْلأشْـياءِ أَنْ يَتـَعَلَّمـَها الأَحـْداثُ، الأَشْياءُ الَّتى إِذا صارُوا رِجالاً إِحْتاجُوا إِلَيْها.  

حضرت على عليه السلام فرمود: سزاوارترين علوم و دانشها كه نوجوانان بايد فراگيرند، چيزهايى است كه وقتى بزرگ و مرد شدند به آنها نياز خواهند داشت. (نوجوانان بايد دورانديش باشند تا بتوانند فرداها را نيز بخوبى ببينند). (شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 20، ص 333)

دو توصیه مهم امیر مومنان به جوانان

قالَ عَـلِىٌّ عليه السلام: يـا مَعْـشَرَ الْفِـتْيـانِ حَصِّنُوا أَعْراضَكُمْ بِالاَْدَبِ وَ دينَكُمْ بِالْعِلْمِ.  

على عليه السلام فرمود: اى گـروه جــوانـان! آبرو و شرف خويش را با ادب و دين خـود را با دانش حفظ كنـيد. (تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 133)

چه قدر نزديك است پيرى به جوانى

قالَ عَـلِىٌّ عليه السلام: ما أَقْرَبَ الدُّنْيا مِنَ الذَّهابِ وَالشـَّيْبَ مِنَ الشَّـبـابِ وَالشَّـكَّ مِنَ الاْ ِرْتيابِ.  

على عليه السلام فرمود: چه قدر نزديك است دنيا به رفتن و چه قدر نزديك است پيرى به جوانى و چه قدر نزديك است شـكّ به بدگـمانى. (غررالحكم، ص 754)

جوان وعلاقه او به کارخیر

* قال الصادق عليه‏السلام :عَلَيكَ بِالأَحداثِ فَإِنَّهُم أسرَعُ إلى كُلِّ خَيرٍ ؛

جوانان را درياب، زيرا كه آنان سريع‏تر به كارهاى خير روى مى‏آورند.كافى، ج 8، ص 93،  

 درعهد خودبا جوانان وفا كنيد

رُوِىَ عَنْ أَبى عَبْدِاللّه ِ عليه السلام قال: قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: أَحِبُّواالصِّبْيانَ وَارْحَمُوهُمْ وَإِذا وَعَدْتُمُوهُمْ شَيْئا فَفُوا لَهُمْ، فَإِنَّهُمْ لايَرَوْنَ إِلاّ أَنَّكُمْ تَرْزُقُونَهُمْ.  

از امام صادق عليه السلام روايت شده: كه حضرت رسول صلي الله عليه و آله فرمود: به نوجوانان مهر بورزيد و رحم كنيد و هرگاه به آنها نسبت به چيزى وعده اى داديد، به عهد خود وفا كنيد، چرا كه آنها چنان مى پندارند كه شما روزى رسان آنهاييد. (وسائل الشيعه، ج 15، ص 201)

جوانی را بیهوده ازدست نده

ألإمامُ الكاظِمُ عليه السلام عَنْ آبائِه عَنْ عَلِىٍّ عليه السلام: فى قُوْلِ اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ «لاتَنْسَ نَصيبَكَ مِنَ الدُّنْيا...»، قالَ: لاتَنْسَ صِحَّتَـكَ وَ قُوَّتَـكَ وَفَراغَـكَ وَ شَبابَكَ وَنَشاطَكَ أَنْ تَطْلُبَ الاْخِرَةَ.  

امام موسى بن جعفر عليه السلام از پدران خويش، از حضرت على عليه السلام نقل مى كند كه: در تفسير آيه «لاتَنْسَ نَصيبَكَ مِنَ الدُّنْيا...»، فرمودند: يعـنى پنـج چيز را فرامـوش مكن و بيـهوده از دست مــده:

  ـ صحت و سلامتى

  ـ نيرو و توانايى

 ـ فراغت و فرصت

  ـ جــوانـى

  ـ نشاط و سر زنده بودن را

تا بوسيله آنها آخرت را به دست آورى. (الحياة، ج 3، ص 366، ح 8.)

براى بازى آفريده نشده ايم

قالَ أبُوالحَسَن الرِّضا عليه السلام: إِنَّ الصِّبْيانَ قالُوالِيَحْيى عليه السلام إِذْهَبْ بِنا لِنَلْعَبْ فَقالَ: ما لِلَّعْبِ خُلِقْنا.  

امام رضا عليهم السلام مى فرمايد: چند نوجوان به حضرت يحيى عليه السلام (كه درآن زمان نوجوانى بيش نبود) گفتند: تو نيز بيا برويم بازى كنيم. حضرت يحيى عليه السلام فرمود: ما براى بازى آفريده نشده ايم!.( مجمع البيان، ج 6، ص 781؛ الميزان، ج 14، ص 15)