به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، فصلنامه «امامت پژوهی» در جدیدترین شماره خود هفت مقاله به قلم پژوهشگران را ارائه می دهد.
«بررسی تعريف امامت در مدرسۀ بغداد»، عنوان مقاله ای است که سیّد محمد عالمی آن را نگاشته است. در چکیده مقاله می خوانیم: تعریف امامت، اساس و پایۀ بحث های امامت پژوهی است. در تفکّر شیعه، تعریف سامانمند و منطقی از امامت برای اولین بار از سوی متکلّمان مدرسۀ بغداد مطرح شده است.
نویسنده در این نوشتار، تعریف امامت را از دیدگاه مهم ترین شخصیت های مدرسۀ بغداد مورد بررسی قرار داده و ویژگی های این تعاریف و نسبت آن ها با مفهوم نبوّت و رسالت از منظر متکلّمان مدرسۀ بغداد و تفاوت این تعاریف را به بحث گذاشته و در پایان به ارزیابی عام رویکرد مدرسۀ بغداد در تعریف امامت پرداخته است.
از نظر نویسنده، به لحاظ روشی، رویکرد متکلّمان مدرسۀ بغداد در تعریف امامت مورد پذیرش است، ولی به لحاظ محتوا و جامع و مانع بودن و تناسب آن با معارف قرآنی و روایی در ارتباط با امامت، با اشکالاتی مواجه است. به همین جهت تعریف امامت با توجه به جایگاه آن در قرآن و روایات، نیازمند تکمیل و بازبینی است.
عناوین مقالات عبارتند از: «علل اختلاف شيعيان عصر حضور در تشخيص مصداق امام»، روح الله کاظمی نجف آبادی، «بررسی محتوايی احاديث حضور اهل بيت علیهم السلام در هنگامۀ احتضار و نقد برخی از ديدگاه ها»، محمد کاظم اسماعیلی، «نظریۀ استيلاء در فرايند نصب امام از ديدگاه اهل سنت و جماعت»، حامد مقدم، «علم امام از نگاه اميرالمؤمنين علیه السلام با تأکيد بر نهج البلاغه (نقد رويکرد تاريخی به علم امام)» محمد حسین نادم، «منبع شناسی موضوع شفاعت»، زهره اخوان مقدم.
«هويّت اجتماعی شيعۀ اماميّه در قرون متقدّم تحليلی تاريخی - جامعه شناسانه بر قصيدة ابن منير طرابلسی» عنوان مقالی از آقایان: محمدحسین افراخته و حمیدرضا آذری نیا می باشد.
در چکیده مقاله آمده: دو قرن چهارم و پنجم، دوران قدرت و استیلای سیاسی- مذهبی شیعه بر جهان اسلام به شمار می رود. گسترۀ جغرافیایی شیعیان در تمامی نقاط جهان اسلام، به انضمام حمایت سیاسی دو دولت آل بویه در بغداد و فاطمیان در مصر و منطقۀ شامات، باعث شد شیعیان فرصت ابراز علنی عقاید و انجام بسیاری از شعائر خود را پیدا کنند.
بر اساس نظریۀ تضاد دوقطبی در مباحث جامعه شناسی، بررسی وضعیت اعتقادی- اجتماعی شیعیان بر مبنای متون و گزارش های نشان دهندۀ تقابل های هویّتی میان شیعه و اهل سنّت، می تواند یکی از منابع در تحلیل تاریخی - اجتماعی آن دوران باشد.
از منابع مهم در این زمینه، قصیدۀ مشهور «تتریه» سرودۀ ابن منیر طرابلسی است که در آن به خوبی این تضادهای هویّتی نشان داده شده است. ابن منیر بر اثر حادثه ای که میان وی و یکی از نقبای آن دوران در بغداد روی داد، در شعری خواسته ای را از شریف مطرح نموده که در ضمن آن بسیاری از اعتقادات و تقابل های موجود در جامعۀ آن روز را به تصویر کشیده است.
گسترۀ موضوعات مطرح شده در این شعر که باورهای اعتقادی، تضادهای آیینی و مسائل عملی (اصطلاحاً فقهی) را در برمی‌گیرد، نشان دهندۀ تمامی تضادهای موجود در آن دوران است.
در این نوشتار تلاش بر آن است تا با بررسی ابیات این شعر، ابتدا خاستگاه اعتقادات و آیین های شیعی در روایات رسیده از اهل بیت علیهم السلام نشان داده شده و در ادامه به شواهد تاریخی وجود تضاد میان فرقه های اسلامی موجود در جامعۀ آن روز، به ویژه شهر بغداد به عنوان محل سکونت شریف، و منطقۀ شامات و مصر به عنوان محل سکونت ابن منیر، اشاره شود.
شانزدهمین شماره از فصلنامه تخصصی «امامت پژوهی» از سوی بنیاد فرهنگی امامت در 284 صفحه و با قیمت: 10000 تومان انتشار یافته است.
علاقه مندان جهت تهیه فصلنامه به نشانی: قم، بلوار معلم، کوی 10، خیابان شهیدین، پلاک 56 مراجعه کرده و یا با تلفن: 37838690-025 تماس بگیرند.
پایگاه اطلاع رسانی فصلنامه: www.emamat.ir در دسترس علاقه مندان می باشد.
