به گزارش خبرگزاری«حوزه»، آیت الله مصباح یزدی دوشنبه شب در درس اخلاق ویژه ماه مبارک رمضان که در دفتر مقام معظم رهبری در قم برگزار شد گفت: از روزی که انسان لذت های دیگر را درک نکرده است، لذاتی مثل خوردن و خوابیدن و بهبود درد را درک می کند و عوامل طبیعی باعث می شود که انسان به دنبال کسب لذت و دوری از رنج بر بیابد.
ایشان افزود: از آنجایی که بین لذات مطلوب و غیر مطلوب تضاد به وجود می آید انسان به دنبال انتخاب می رود؛ در این مسیر سه مرحله روی می دهد؛ نخست، لذت های آنی و لحظه ای که در عرف نیز این لذت به معنی عام به کار برده می شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه خاطرنشان کرد: در قرآن کریم در خصوص خمر و شراب آخرتی مباحثی بیان شده است که در بهشت، بهشتیان نیز شراب می خورند، ولی شرابی که نه عقل را ضایع می کند و نه دردی به انسان اضافه می کند؛ بلکه لذت بخش حقیقی است.
آیت الله مصباح یزدی بیان کرد: گاهی متوجه می شویم برای اینکه این لذت برای ما پیدا شود، باید یک مقدماتی انجام شود و این گونه نیست که هر کاری انجام دهیم؛ گاهی باید مقدماتی فراهم کرد تا به امر لذیذ برسیم که در این جا مساله منفعت بوجود می آید.
ایشان گفت: در مقابل منفعت، ضرر است که همان عنصری است که باعث درد و رنج برای انسان است که در تعابیر مختلف به آن پرداخته شده است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) اظهارکرد: مرحله اول این است که انسان در حین انجام کار انجام می شود لذت و الم است، مرحله دوم اینکه این مساله نفع و ضرر است و مقدمه است و سوم تزاحم بین نفع و ضرر مطرح می شود مصلحت می گویند.
این استاد حوزه خاطرنشین کرد: برخی بیان می کنند که مصلحت عنصری غیر از لذت است که این امر درست است، ولی در نهایت باید گفت که انسان به دنبال فرار از درد و رنج است که اگر مستقیم باشد آن را لذت گویند و اگر مقدمه باشد آن را منفعت گویند و اگر در مقام ترجیح باشد، این امر را مصلحت می نامند.
ایشان گفت: سوال این است که چه کنیم که بتوانیم بر هوای نفس خود غالب شویم؛ هوای نفس همان لذت های آنی است که ما را از نفع های بالاتر محروم می کند و یا موجب ضررهای شود.
استاد حوزه اظهارکرد: زمانی که فردی به کاری عادت کرد، نمی تواند آن را ترک کند؛ عادت به برخی گناهان نیز همین گونه است که در آینده به امری کاملا عادی تلقی می شود و به نوعی اسیر آن گناه می شود، ولی مومن باید بر نفس خود امیر باشد نه اسیر آن شود.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: از آیات قرآن بدست می آید که انسان مومن باید این تصمیم را بگیرد که تابع هوای نفس خود نباشد ولی کسی که اسیر و معتاد شده است حس می کند که نمی تواند این گناه را ترک کند.
آیت الله مصباح یزدی گفت: هر کار اختیاری نیازمند شناخت و میل است و این نیز میل به عنصری است که دارای لذت است؛ حال اگر بخواهیم به ترک لذت میل کنیم نیازمند یک تصمیم قوی و نیرومند است.
ایشان اظهارکرد: اگر بخواهیم ترک لذت آنی کنیم، باید بدانیم که دنبال آن مساله لذت بزرگتری از قبیل منفعت و مصلحت است؛ این لذت لذتی عالی و مع الواسطه است؛ اگر به درستی درک کنیم که باید این لذت آنی را درک کنیم تا به لذت بزرگتری برسیم آن موقع بهترین تصمیم را گرفته ایم.
این استاد حوزه گفت: در عالم اسلام کتاب روایی بالاتر از کافی وجود ندارد؛ سندهای این کتاب سندهای خوب و متعدد و با مضمون واحدی است؛ در این کتاب چندین روایت با این مضمون ذکر شده است که راه های کلی برای مقابله با هوای نفس بیان شده است.
ایشان افزود: در حدیث قدسی عنوان شده است که قسم به عزت و جلال و تسلطی که بر عرش دارم، هیچ بنده ای نیست که میل خود را بر میل من مقدم بدارد؛ ولی اگر خواسته دل خود را مقدم داشت، نخست کار او را پراکنده می کنم، دوم دنیای او را آشفته می کنم و آنچنان دلش را مشغول امور دنیا می کنم که دیگر به کارهای دیگر نمی رسد.
آیت الله مصباح یزدی بیان کرد: در این حدیث قدسی بیان شده است؛ اگر این فرد خواسته من را به جای خود خواست، نخست فرشتگانی را می گمارم که او را حفظ کند و زمین و آسمان را کفیل روزی او قرار می دهم و پشتیبان سود او در تجارت های او هستم و در نهایت این دنیایی که با این همه تلاش دیگران به سوی او می روند، با خضوع این دنیا به دنبال او می آید.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)گفت: ممکن است افرادی بیان کنند که در جامعه مشاهده می کنیم که افرادی که به دنبال حلال و حرام نیستند، پول های کثیری ذخیره کرده اند ولی باید به این نکته اشاره کرد که صفرهای بانکی با نفعی که آنها از زندگی می برند متفاوت است.
آیت الله مصباح یزدی اظهارکرد: انسان های بسیاری هستند که مال فراوانی دارند ولی خداوند مقدر کرده است که آنچه از زندگی نصیب آنها می شود بسیار کم باشد و به اندازه یک نان جوی سوخته از زندگی لذت برد.
ایشان گفت: حدیث قدسی دیگری به نقل از امام علی(ع) بیان شده است که ایشان فرمودند، دو نکته مهم را بیان می کند؛ نخست اینکه خداوند فرمود، اگر شخصی خواسته خدا را به خواسته خود ترجیح دهد، هم او بر زندگی آخرت متمرکز می شود؛ نکته دوم اینکه اصحاب دنیا همیشه احساس فقر می کنند وغنای خود را نزد دیگران می بینند ولی اگر کسی به دنبال خواسته خدا باشد، غنا و ثروت خود را در دل خود جستجو می کند و احساس نیاز به کسی ندارد.
