به گزارش سرویس علمی فرهنگی «حوزه»، امروزه رسانه های غرب، ارزش های دینی و اخلاقی را به شکلی گسترده نشانه رفته اند. بدیهی است که در این فضای غبارآلود، واژگانی چون غیرت مهجور مانده اند. از این رو بایسته است چنین صفت والایی را بازخوانی نموده و به گسترش همه جانبه آن در میان جامعه اهتمام ورزیم.

یکی از صحنه هایی که غیرت و غیرت مداری در به او خود رسید، کربلا و قیام عاشوراست. زیرا امام حسین علیه السلام و اهل بیت(ع) ایشان همه زندگی خود را صادقانه برای پاسداری از دین و ارزش های معنوی فدا کردند و غیورانه در این راه ایستادگی نمودند.

* چیستی غیرت

واژه غیرت به فتح «غین و راء» در لغت به معنای حمیّت و غضب، ناموس پرستی و رشک بردن است و به انسان بسیار غیرتمند و ناموس پرست، «غیور» می گویند و در اصطلاح صفتی است که انسان را به دفاع شدید از دین و آیین، عِرض و ناموس، مال و کشور خود وادار می کند. به ویژه این واژه در مواردی به کار می رود که چیزی حق اختصاصی شخص یا گروهی است و دیگران می خواهند حریم آن را بشکنند و به همین جهت، صاحب آن حق، به دفاع شدید بر می خیزد.

* بایستگی غیرت

 غیرت از صفاتی است که ریشه در فطرت آدمی دارد، غیرت واکنشی طبیعی و فطری انسان است، به همین جهت امام علی علیه السلام بی غیرتان را افرادی بیمار و غیر طبیعی خوانده : «اذا لم یغر الرجل فهو منکوس القلب»؛ اگر انسانی غیرت نداشته باشد، قلب و فکرش وارونه است؛ زیرا چنین فردی در واقع از حالت طبیعی خود گردیده است.

* عرصه های غیرت ورزی

1. غیرت ناموسی: غیرت ابعاد مختلفی دارد که یکی از این ابعاد غیرت ناموسی است و آن، دفاع از ناموس در برابر هر چیزی است که قصد تعرض یا لطمه زدن جسمی و روحی به همسر انسان را داشته و حریم او را مورد سوء قصد قرار دهد. از نگاه دین، زن و خانواده امانتی است گرانقدر و ارزشمند که خداوند آن را به مرد سپرده و او نیز باید با تمام وجود، از این امانت پاسداری کند. از سوی دیگر غیرت مداری در برابر ناموس، ضامن حفظ بنیان خانواده و عاملی جهت حفظ امنیت روانی جامعه خواهد بود. از این روست که امام حسین علیه السلام در طول سفر و در کربلا به نگهبانی ارز حریم اهل بیت(ع) پراخت و حتی برای این امر، تاکتیک نظامی در نظر گرفت.

2. غیرت دینی: منظور از غیرت دینی، این است که انسان مسلمان نسبت به کیان اسلام و آنچه به دین او مربوط می شود، حساس باشد و با تمام توان در حفظ و اجرای آن بکوشد و از کوچک ترین خدشه و تعرضی نسبت به آن جلوگیری کند. بر این اساس جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، سفارش به حق و صبر، تعلیم و تعلم همگی می تواند در راستای غیرت دینی قرار گیرد؛ چراکه هر یک از موارد یاد شده از یک سو در تحکیم احکام اسلام مؤثر است و از سوی دیگر با ضد آن سر ستیز دارد. امام علی علیه السلام دراین خصوص می فزایند: «و اذا نزلت نازله فاجعلوا انفسکم دون دینکم»؛ هنگامی که حادثه ای پیش آمد (که دین یا جان شما را تهدید می کند)، جان خویش را فدا کنید، نه دینتان را.

عظمت و ارزش دین تا حدی است که برای بقای آن حتی عزیز ترین انسان ها و حجت های الهی باید فدا شوند. در حادثه عاشورا نیز امام حسین علیه السلام جهت پاسداری از دین و سنت رسول خدا (ص) به شهادت رسید و اهل بیت حضرت هم به اسارت رفت. امام حسین علیه السلام با وجود این که می دانست در جنگی نابرابر شرکت می نماید، اما اهل بیت را با خود برد تا ثابت کند که حفظ دین از اهل بیت هم مهم تر است.

* روش نهادینه سازی غیرت

غیرت، حکم سیستم دفاعی بدن را دارد که هرگاه به عللی از بین برود، ساختار دین و ارزش های انسانی آسیب می بیند. زیرا بی غیرتی و بی تفاوتی در برابر بدعت گزاران و کسانی که در صدد مخدوش ساختن فرهنگ دینی و سنت های الهی هستند، زمینه جرأت و جسارت به گناه را بیشتر می کند و موجب زدودن ارزش ها در سطح مختلف جامعه می شود. بر این اساس، باید فرهنگ غیرت ورزی را نهادینه نمود که یکی از این راه ها غیرت افزایی است که می تواند هم با احساس افزایی صورت گیرد و هم با تنبیه.

* اهل بیت (ع) الگوی غفت و غیرت

کرامت انسانی زن، در سایه عفاف او تأمین می شود؛ حجاب نیز یکی از احکام دینی است که برای عفیف ساختن و پاکدامنی زن و حفظ جامعه از آلودگی های اخلاقی تشریع شده ؛ چنان که نهضت عاشورا نیز برای احیای ارزش های دین بود. در سایه آن، حجاب و عفاف زن مسلمان نیز جایگاه خود را یافت و امام حسین علیه السلام و زینب کبری سلام الله علیها و دودمان رسالت، چه با سخنانشان، چه با شیوه عمل خویش، یادآور این گوهر ناب گشتند.

حضرت زینب سلام الله علیها و خاندان امام حسین علیه السلام برای زنان الگوی حجاب و عفاف اند. هرچند دشمن سعی کرد با غارت خیمه ها، به اسارت گرفتن زنان و دختران و گرداندن آنان در شهرهای مختلف به صورت توهین آمیز شخصیت آنان را تحقیر نماید ولی ایشان در عین مشارکت در حماسه عظیم و ادای رسالت حساس و خطیر اجتماعی خود، متانت و عفاف را هم مراعات کردند و اسوه همگان شدند.

*سخن پایانی

عفت مداری و حجاب اهل بیت(ع) برای همگان اسوه کاملی است تا به شایستگی نسبت به نگهبانی از حریم خانواده خویش، قیام کنند؛ البته همان گونه حفظ جان و ناموس بر انسان واجب است، حفظ عفت نیز لازم می باشد. اما برخی مردان محدوده ابراز غیرت خود را صرفا در برخی از روابط خاص و فسادهای آن چنانی می بینند و گمان می کنند که شوخی و مزاح زن با نامحرم ربطی به غیرت ندارد. به همین دلیل حساسیتی نسبت به رفتارهای همسر خود ندارند و به او اجازه می دهند جلوه های زنانه خود را در معرض دید نامحرم قرار دهد و با نامحرم به مزاح و شوخی بپردازد! غافل از اینکه هیچ مرد غیوری نمی تواند بپذیرد ناموسش در معرض نگاه های نفسانی نامحرم قرار گیرد.

برگفته از مقاله حجت الاسلام والمسلمین علیرضا انصاری- ره توشه راهیان نور

انتهای پیام// 15/ 313