هفتم صفر به روایتی سالروز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام است، به همین مناسبت خبرگزاری «حوزه»ده حدیث نورانی از آن حضرت را منتشر می کند.

* بخشندگی چگونه تباه می شود؟

مَنْ عَدَّدَ نِعَمَهُ مَحَقَ كَرَمَهُ. (1)

امام حسن عليه السلام: هر كس احسان هاى خود را برشمرد، بخشندگى خود را تباه كرده است.

* سعی کن چنین شخصی تو را نشناسد

قَالَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: إِذَا سَمِعْتَ أَحَداً يَتَنَاوَلُ أَعْرَاضَ النَّاسِ، فَاجْتَهِدْ أَنْ لَا يَعْرِفَكَ فَإنَّ أَشْقَى الْأَعْرَاضِ [بِهِ‏] مَعَارِفُهُ. (2)

امام حسن عليه السلام: هر گاه شنيدى شخصى آبروى مردم را مى ريزد، بكوش تا تو را نشناسد.

* دخترت را به ازدواج چنین شخصی درآور

جَاءَ رَجُلٌ إِلَى الْحَسَنِ ع يَسْتَشِيرُهُ فِي تَزْوِيجِ ابْنَتِهِ فَقَالَ زَوِّجْهَا مِنْ رَجُلٍ تَقِيٍّ فَإِنَّهُ إِنْ أَحَبَّهَا أَكْرَمَهَا وَ إِنْ أَبْغَضَهَا لَمْ يَظْلِمْهَا. (3)

مردی خدمت امام حسن علیه السلام آمد تا دربارۀ ازدواج دخترش با ایشان مشورت کند؛ حضرت فرمود: دخترت را به ازدواج مردى با تقوا درآور؛ زيرا اگر دخترت را دوست داشته باشد، گرامى اش مى دارد و اگر دوستش نداشته باشد به او ظلم نمى كند.

* در چه صورت بین امّت، اختلاف و زدوخورد پيش نمى آمد

لَوْ أَنَّ النَّاسَ سَمِعُوا قَوْلَ اللَّهِ (عَزَّ وَ جَلَّ) وَ رَسُولِهِ، لَأَعْطَتْهُمُ السَّمَاءُ قَطْرَهَا، وَ الْأَرْضُ بَرَكَتَهَا، وَ لَمَا اخْتَلَفَ فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ سَيْفَانِ، وَ لَأَكَلُوهَا خَضْرَاءَ خَضِرَةً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ. (4)

امام حسن علیه السلام: اگر مردم سخن خدا و پيامبرش را مى شنيدند، آسمان بارانش را و زمين بركتش را به آنان مى بخشيد و هرگز در اين امّت، اختلاف و زدوخورد پيش نمى آمد و همه از نعمت سرسبز دنيا تا روز قيامت، برخوردار مى شدند.

* چرا از وضعیت خود راضی نیستیم!

مَنِ اتَّكَلَ عَلَى حُسْنِ الِاخْتِيَارِ مِنَ اللَّهِ لَهُ لَمْ يَتَمَنَّ [يتميّز] أَنَّهُ فِي غَيْرِ الْحَالِ الَّتِي اخْتَارَهَا اللَّهُ لَهُ. (5)

امام حسن علیه السلام: كسی که بر نيكْ گزينىِ خداوند پشت گرم باشد، آرزو نمى كند در وضعى جز آن كه خدا برايش اختيار فرموده، قرار گيرد.

* کیفیت عبادت حضرت زهرا (س) از زبان امام حسن (ع)

قَالَ رَأَيْتُ أُمِّي فَاطِمَةَ ع قَامَتْ فِي مِحْرَابِهَا لَيْلَةَ جُمُعَتِهَا فَلَمْ تَزَلْ رَاكِعَةً سَاجِدَةً حَتَّى اتَّضَحَ عَمُودُ الصُّبْحِ. (6)

امام حسن علیه السلام : شب هاى جمعه مادرم فاطمه عليها السّلام را مى ‏ديدم كه تا طلوع صبح، در محرابش، مشغول ركوع و سجود و عبادت پروردگار است.

* رسوایی در جمع معلول چیست؟

الْعَادَاتُ قَاهِرَاتٌ فَمَنِ اعْتَادَ شَيْئاً فِي سِرِّهِ وَ خَلَوَاتِهِ فَضَحَهُ فِي عَلَانِيَتِهِ وَ عِنْدَ الْمَلإ. (7)

 امام حسن عليه السلام: عادت ها مقهور كننده اند. پس كسی که در نهان و خلوت هاى خود به چيزى عادت كند، آن چيز او را در آشكار و ميان جمع رسوا سازد.

* ضمانتی که امام حسن (ع) برای چنین دعاکننده ای کرد

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَقِيَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ جَعْفَرٍ ع فَقَالَ يَا عَبْدَ اللَّهِ ... فَأَنَا الضَّامِنُ لِمَنْ لَا يَهْجُسُ فِي قَلْبِهِ إِلَّا الرِّضَا أَنْ يَدْعُوَ اللَّهَ فَيُسْتَجَابَ لَه. (8)

‏امام صادق علیه السلام فرمود: امام حسن علیه السلام عبدالله بن جعفر را ملاقات کرد و فرمود: یاعبدالله! ... من براى كسى كه جز خشنودى [از خدا ] در دلش خطور نكند، ضمانت مى كنم كه دعا كند و دعايش مستجاب شود.

* مردی که از دوستی با امام حسن (ع) انصراف داد!

وَ سَأَلَهُ رَجُلٌ أَنْ يُخِيلَهُ قَالَ ع إِيَّاكَ أَنْ تَمْدَحَنِي فَأَنَا أَعْلَمُ بِنَفْسِي مِنْكَ أَوْ تَكْذِبَنِي فَإِنَّهُ لَا رَأْيَ لِمَكْذُوبٍ أَوْ تَغْتَابَ عِنْدِي أَحَداً فَقَالَ لَهُ الرَّجُلُ ائْذَنْ لِي فِي الِانْصِرَافِ فَقَالَ ع نَعَمْ إِذَا شِئْتَ. (9)

مردى از امام حسن عليه السلام خواست كه دوست و همنشين وى باشد، امام عليه السلام سه شرط را برايش مطرح نمود. فرمود:

* برحذر باش از این كه از من ستايش و تعريف كنى؛ زيرا من نسبت به خودم از تو آگاه ترم.

* مرا دروغگو ندانى؛ زيرا دروغگو رأى و عقيده درستى ندارد.

* مبادا در برابر من از كسى غيبت كنى.

چون آن مرد شرايط دوستى با آن حضرت را دشوار ديد گفت؛ به من إذن انصراف می دهید؟ حضرت فرمود: بله اگر خواسته باشی.

* بیناترین چشم، شنواترین گوش و سالم ترین دل کدام اند؟

إِنَّ أَبْصَرَ الْأَبْصَارِ مَا نَفَذَ فِي الْخَيْرِ مَذْهَبُهُ وَ أَسْمَعَ الْأَسْمَاعِ مَا وَعَى التَّذْكِيرَ وَ انْتَفَعَ بِهِ أَسْلَمُ الْقُلُوبِ مَا طَهُرَ مِنَ الشُّبُهَاتِ. (10)

امام حسن عليه السلام: همانا بیناترین دیده ها آن است که در طریق خیر نفوذ کند، و شنواترین گوش ها آن است که پند و اندرز را در خود فرا گیرد و از آن سود برد، سالم ترين دلها، دلى است كه از شبهات پاك باشد.

پاورقی:

(1)- نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، ص: 71.

(2)- نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، ص: 76.
(3)- مكارم الأخلاق، ص: 204.

(4)- الأمالي (للطوسي)، النص، ص: 566.

(5)- تحف العقول، النص، ص: 234.

(6)- علل الشرائع، ج‏1، ص: 182.

(7)- مجموعة ورام، ج‏2، ص: 113.

(8)- مشكاة الأنوار في غرر الأخبار، النص، ص: 34.

(9)- تحف العقول، النص، ص: 236.

(10)- تحف العقول، النص، ص: 235.