به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تهران، حجج اسلام و المسلمین علیرضا قائمی نیا و سیدعلی طاهری خرم آبادی، پیش از ظهر امروز در مناظره علمی همایش ملی فلسفه مضاف با موضوع «فایده بحث از فلسفه های مضاف» که در محل شبستان حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران برگزار شد، به ایراد نقطه نظرات خود پیرامون فلسفه مضاف پرداختند.

حجت الاسلام و المسلمین طاهری خرم آبادی به عنوان مخالف نظریه فلسفه مضاف، گفت:  بحث از عنوان هایی مثل فلسفه علم و از این قبیل عناوین، دارای فایده است، اما تحت عنوان کلی فلسفه  مضاف، نمی توان موارد با فایده ای مطرح کرد؛ بلکه این کار موجب تضییع وقت و ضرر به پیکره فلسفه است؛ در مقابل این اظهارات، حجت الاسلام و المسلمین قائمی نیا این ادعا را به صورت کلی نمی پذیرد، و می گوید: به مقداری که فیلسوف به بحث از مبادی نیاز دارد، مسئله فلسفه مضاف هم ضروری است.

نقد واژه فلسفه مضاف

وی ادامه داد: بنده به طور کلی سه  ادعا دارم؛ اول این که فلسفه مضاف، فقط واژه ای جعلی است و در مباحث فلسفه غرب هم ما این اصطلاح را نمی بینیم.

حجت الاسلام و المسلمین طاهری خرم آبادی افزود: این اصطلاح فقط  در سال های اخیر در کشور ما جعل شده است؛ هر چند مباحثی که تحت این عنوان مطرح می شود نیز، کم و بیش وجود داشته است.

وی در بیان دومین و سومین دلیل خود برای رد موضوع فلسفه مضاف، گفت: هیچ دلیل موجهی برای به کار بردن این واژه وجود ندارد و نکته دیگر این که، علاوه بر اینکه دلیل موجهی بر به کار گیری این اصطلاح وجود ندارد، به کار گیری این واژه به پیکره فلسفه آسیب وارد می کند. 

این استاد حوزه و دانشگاه در توضیح این سه ادعای خود گفت: ادعای اول را این چنین توضیح می دهم  که جعلی بودن این واژه را بنده با استقرا در بیان فلاسفه غرب  می گویم؛ البته مباحث فلسفه مضاف مثل فلسفه علم، فلسفه ذهن و...طرح شده است، اما تحت عنوان کلی فلسفه مضاف قرار داده نشده است؛ مدعی دوم بنده نیز بر این اساس مورد تأکیدم است که برخی به دنبال برقراری ارتباطی بین فلسفه مطلق و فلسفه های مضاف هستند؛ این دلایل موفقیت آمیز نیست، زیرا آنچه به عنوان موضوع فلسفه مطلق بیان می کنند، وجود به ما هو وجود است، درحالی که در بیان حکمایی مثل مرحوم سبزواری، فلسفه را عام تر از این مطرح کرده اند و وجود بما هو وجود نیز، جزئی از فلسفه بوده است.

وی با بیان این که علت مدعای سوم بنده نیز، با توضیحی که داده شده است روشن می شود، گفت: با محدود کردن موضوع فلسفه اسلامی، در واقع سایر مسائل فلسفه به جز وجود به ماهو وجود، خارج از فلسفه  می شود؛ در نتیجه کم کم، متعلمین هم از آن ها چشم پوشی می کنند.

این مخالف نظریه فلسفه مضاف افزود: علاوه بر این، افرادی که صلاحیت اظهار نظر ندارند، در این موارد که فلسفه مضاف شمرده می شود، دخالت می کنند؛ سؤال اینجاست که بررسی فلسفه حقوق و یا فلسفه سیاست و...، کار فیلسوف است نه حقوق دان وسیاست مدار، اما با تأکید بر فلسفه مضاف این اصل زیر پا گذاشته می شود.

رد سخنان منتقد بحث فلسفه مضاف

در ادامه، حجت الاسلام والمسلمین قائمی نیا در پاسخ به ادعاهایی در خصوص فلسفه مضاف، گفت: کلمه فلسفه مضاف واژه ی مبهمی است و نیاز به توضیح دارد؛ گاهی فلسفه به دانش اضافه می شود، مثل فلسفه علم زیست شناسی، و گاهی به دست ساخته های بشری اضافه می شود، مثل فلسفه هنر؛ دسته دیگر مسائل نیز، مثل فلسفه طبیعت است؛ به نظر می رسد منظور کسلنی که فلسفه مضاف را مطرح کرده اند، قسم اول است؛ یعنی آنچه مضاف به دانش است.

وی افزود: از خصلت های عصر جدید تغییراتی است که در فلسفه به وجود آمده است و موضوع فلسفه از هستی شناسی به معرفت شناسی تغییر کرده است؛ و بعد ازاین فلسفه هایی دیگر پدیدار شد،  اما در فلسفه ما، این مسائل از هم جدا نشده است.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: من بحث را در این جا لفظی نمی دانم؛ درست است که در غرب، این فلسفه ها مستقلا مورد مطالعه قرار می گیرند و این مشکلی ایجاد نمی کند، اما تفاوتی که بین فلسفه خوانی غربی ها و فلسفه های مضاف غرب وجود دارد، در مبدأ تفکر فلسفی است؛ فیلسوف در غرب وقتی در جامعه مشکلی احساس می کند، برای حل آن، تفکر فلسفی را در این مسیر به کار می گیرد و از درون این شرایط، یک فلسفه مضاف ایجاد می شود، اما ما می خواهیم مبانی فلسفی را وارد در مسائل دیگر کنیم و این اشتباه است.

وی افزود: در مورد فایده بحث از فلسفه مضاف، من تا حدودی با نظر شما موافقم که برخی از مباحث فلسفه مضاف در واقع صرفا اطاله وقت است؛ فیلسوف تاجایی که نیاز دارد باید به این مباخث بپردازد، نه بیشتر؛ البته برخی مباحث مبنایی را هم لازم می دانم.