به گزارش خبرگزاری «حوزه»، رهبرمعظم انقلاب در دیدار های مختلف با مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی، اعضای ستاد برگزاری کنفرانس جهانی اهلبیت(ع) و خانوادههای شهدای هفتم تیر و جمعی از خانوادههای شهدای مدافع حرم به بیان استراتژی وحدت پرداخته وتاکید دارند تدوین «منشور وحدت» توسط بزرگان و روشنفکران مسلمان علاج اصلی بحران دنیای اسلام است .
قرآن کریم سوره مبارکه الفتح آیه ۲۹«اَشِدّآءُ عَلَی الکُفّارِ رُحَمآءُ بَینَهُم»
بیانات در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل بیت علیهمالسلام و اتحادیهی رادیو و تلویزیونهای اسلامی
بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم
وحدت در مسیر رسیدن به اهداف عالیه همواره امری ممدوح بوده بنحوی که وحدت کلمه، یکپارچگی و اتحاد مسلمانان از جمله دغدغه هاي مصلحان بزرگ تاریخ بوده است. در آموزه های دین مبین اسلام نیز تاکید بر اتحاد مسلمین از اهمیت خاصی برخوردار است از اينرو، مي توان گفت به هر ميزان وحدت و انسجام جهان اسلام در برابر دشمنان بيشتر باشد، جهان اسلام با داشتن آرمان و اهداف مشترك، در مسيري واحد به سوي اهداف موردنظر حركت خواهند كرد و ملّتي كه داراي همبستگي ملّي است و از وحدت، يكدلي و يكرنگي بهره مي برد، به راحتي به اهداف متعالي خويش خواهد رسید.
روشن است ملتي واحد، منسجم و يكپارچه، كه با همبستگي ملّي و وحدت و اتحاد خويش، در تحقق اهداف و آرمان هاي ملّي خويش در تلاشند، توطئه ها و تبليغات رواني دشمنان و معاندان حاكميت ملّي و نظام سياسي خويش را در ناكارآمد جلوه دادن نظام سياسي خويش ناكام خواهند گذارد.
امروزه و پس از انقلاب اسلامي، طرح ايده وحدت براي همدلي مسلمانان، وحدت و يكپارچگي آنان، از ضروريات جهان اسلام و مهمترين استراتژي براي مقابله با توطئه هاي استكبار جهاني است. انقلاب اسلامي كه شديدا استكبار جهاني و سكولاريسم را به چالش كشانده، براي حفظ هويت خويش نيازمند، فاصله گرفتن از آن و تثبيت موقعيت و تحقق آرمان هاي خويش است. از اينرو، ايده وحدت به عنوان يك استراتژي همواره موضوعي بكر و تازه مي باشد.
*«وحدت»؛ چیستی و چرایی؟
به راستی مقصود از وحدت چیست؟ آیا هدف دست کشیدن مذاهب مختلف از اعتقادات و گرویدن به مذهبی خاص است؟ یا تاکید بر وحدت در آیات،روایات و کلام بزرگان با هدف تاکید بر مشترکات است؟ پس لازم است پیرامون چیستی و چرایی وحدت به منابع دینی خود رجوع کنیم و واژه وحدت را مفهوم شناسی کنیم.
در قرآن کریم نیز خداوند متعال با تاکید بر مشترکات مذاهب، «وحدت امت اسلامي» را به معناي تحقق وحدت اسلامي در مجموعه امت اسلام می خواند، به گونهاي كه در نهايت، نويدبخش تشكيل امت واحد اسلامي شود:
«وَ إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ» ؛ و همانا اين امت شماست، امتي يگانه، و من پروردگار شما هستم. از من پروا كنيد.
در تفكر ديني، هرگز مراد از وحدت كنار نهادن ساير مذاهب نيست. وحدت اسلامي به كارگيري ابزار تحقق امت واحد، به عنوان يك آرمان نهايي، در سطح جوامع و جهان اسلامي خواهد بود:
«وَ اعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَي وَنِعْمَ النَّصِيرُ.»
بنابراين، از نظر مفهومي وحدت اسلامي، از جهت روش و ابزارمندي آن شامل تمامي تصميم سازي ها، سياستگذاري ها، اتخاذ روش هاي واحد، بهره گيري از امكانات مشترك، و تدابيري ميشود كه نتيجه و پيامد آن، تحقق وحدت امت اسلامي است.
از اينرو، خداوند مي فرمايد:«وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ»
«امروز در دنیای اسلام گرفتاریها بسیار زیاد است. اسلام اینهمه بر وحدت و یکپارچگی مسلمین و برادری مسلمانان تأکید فرموده است؛ حتّی در اعتصام به حبلالله، می توان تکتک به حبلالله اعتصام پیدا کرد، [امّا] این را اسلام توصیه نمی کند؛ وَ اعتَصِموا بِحَبلِ اللهِ جَمیعًا؛ همه با هم به حبل الهی تمسّک کنید، با هم باشید.»
از منظر آيات قرآن كريم، «وحدت» كلمه امت اسلام، وحدت ديني و اسلامي است و به عنوان شيوه و ابزار تحقق اهداف و مقاصد ديني و الهي تلقّي ميشود. از اينرو، چنگ و اعتصام به حبل محكم الهي را، زمينه و مقدمه نجات امت از هلاكت و نيز سعادت و هدايت امت اسلامي برمي شمارد:
«وَ اعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعا وَ لاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانا وَ كُنتُمْ عَلَي شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ.»
همچنين خداوند متعال در قرآن کریم تفرقه و اختلاف در دين و از بين رفتن وحدت امت اسلام را با اصل اقامه دين حق و آيين توحيدي منافي دانسته، مي فرمايد:
«... أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ... .»
از طرفی ، به شدت كساني را كه در پي اختلاف افكني هستند و يا در پي ايجاد وحدت بين امت اسلامي نيستند، سرزنش و مذمت مي كند و آن را مانند ملل پيشين قلمداد نموده كه پس از هدايت الهي، باز به سمت اختلاف تمايل يافتند و سزاوار عذاب عظيم شدند:
«وَ لاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُوْلَـئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ»
بنابراين، وحدت از منظر ديني امري فی نفسه مطلوب، و بدان بسيار سفارش و تأكيد شده است به گونه اي كه اقامه دين در پرتو وحدت امت اسلام است و قدر جامع از غایت وحدت در جامعه اسلامی تاکید بر مشترکات است. لذا مقام معظم رهبری می فرمایند:
«وحدت به معنای تکیهی بر مشترکات است. ما مشترکات زیادی داریم؛ میان مسلمانان، مشترکات بیش از موارد اختلافی است؛ روی مشترکات باید تکیه کنند. »
اگر چه برخی از ساده اندیشان در موضوع وحدت شیعه و سنی سنگ اندازی می کنند اما با اندكي تأمّل و با عنايت به آنچه گذشت، و با توجه به اشتراكات شيعه و سنّي، امكان تحقق وحدت اسلامي به راحتي امكانپذير مي شود. شيعه و سنّي داراي مشتركات بسياري هستند: خداي همه آنها يكي است؛ پيامبر همه ايشان يكي است؛ قبله آنها يكي است؛ ماه رمضان همه روزه مي گيرند؛ كتاب آسماني همه يكي است؛ همه نماز مي خوانند؛ زكات مي دهند؛ در اصول چندان اختلافي با هم ندارند. همه مسلمانان فرهنگ، تاريخ و تمدن مشترك دارند. اختلاف آنان در برخي فروعات ديني است. بنابراين، وحدت امكانپذير است.
*«وحدت»؛ راهبرد نظام اسلامی یا رويكردي تاكتيكي ؟
وحدت مذاهب اسلامي، نه تنها امري ممكن و مطلوب است، كه به دليل توصيه هاي قرآن كريم و تأكيد سيره نبوي و آموزه هاي ديني، ضرورتي انكارناپذير است. اما سوالی که جواب آن می تواند راهگشا باشد این است که وحدت شیعه و سنی از چه نوع رويكردي است، تاكتيكي و يا استراتژيكي ؟
در رویکرد تاکتیکی مسلمانان تنها جهت مصون ماندن از برخی آسیب ها و برای مدت محدود با هم متحد می شوند. از این وحدت تاکتیکی هم غالبا در وضعیت منفعلانه و در مقابل هجمه های بی امان دشمن استفاده می شود. بنابراين و از اين منظر، «وحدت»، «اتحاد» و «انسجام»، در اين رويكرد يك تاكتيك محسوب شده و براي مقابله با تهديدهاي دشمن بسيار راهگشا و مؤثر خواهد بود.
اما «وحدت» از منظري ديگر، رويكردي استراتژيك و راهبردي به خود می گیرد. با عنايت به آنچه در باب «وحدت» گذشت، و با توجه به آيات عدم تفرق، عدم تنازع و عدم اختلاف، و همچنين سنّت و سيره عملي نبوي صلي الله عليه وآله و ائمّه اطهار عليهم السلام، دعوت به «وحدت»، «تقريب»، «اتحاد» و «انسجام» و لزوم حفظ آن، صرفا يك توصيه اجتماعي و نياز مقطعي و تاكتيك سياسي و اقدام عملي براي حفظ منافع مادي مشترك نيست، بلكه تلاش براي حفظ وحدت و پرهيز از تفرقه، واجبي عيني است كه ريشه در اعتقاد به وحدانيت الوهي دارد.
«هدف از این کار آن است که با شعار وحدت مسلمین، که شعار درست و ضرورییی هم است و من از قدیم این اعتقاد و تفکر را داشتم و دارم و آن را یک مسألهی استراتژیک میدانم - یک مسألهی تاکتیکی و مصلحتی هم نیست که حالا بگوییم مصلحت ما ایجاب میکند که با مسلمین غیر شیعه ارتباطات داشته باشیم - مسلمانان، بتدریج این اختلافات مذهبی و طایفهیی را کم کنند و از بین ببرند؛ چون در خدمت دشمنان است. ما با این انگیزهی صحیح، مسألهی وحدت مسلمین را در جمهوری اسلامی، یک مسألهی اساسی قرار دادهایم.»
*«تفرقه افکنی» سیاستی که دامن دنیای اسلام را گرفته
رهبر معظم انقلاب که از منادیان وحدت در عصر حاضر است نیز با درایت، استراتژی شوم استکبار جهانی برای تفرقه بین امت به هم پیوسته مسلمانان را برملا می کنند:
«استکبار جهانی و استعمار، از یکی دو قرن پیش، مصلحت خود را در این دانست که بین ملّت های مسلمان اختلاف بیندازد. مصلحت را در این دانست، چرا؟ چون در این صورت می توانست ثروتهای اینها را غارت کند، اینها را از پیشرفت هایی که حقّ آنها بود باز بدارد؛ استثمار کند. قدرتهای جهانی به برکت علمی که پیدا کرده بودند و فنّاوریای که پیدا کرده بودند و سلاح هایی که ساخته بودند، هدفشان را این قرار دادند و متأسّفانه تا حدود زیادی هم موفّق شدند. اینکه ما از اوّل انقلاب تا امروز دائم دستِ دوستی را به سمت ملّت های مسلمان و به سمت دولتهای مسلمان دراز کردیم، دعوت کردیم به اتّحاد، به وحدت، به ایستادگی در مقابل توطئههای دشمن، بهخاطر این است.»
در واقع آمریکا ضمن نومیدی از حربه های مختلف با بهره گیری از سیاست انگلیسی «تفرقه بیانداز و حکومت کن» بنا را بر اختلاف افکنی بین مذاهب گذاشت. سیاستی که بارها ازسوی رهبر انقلاب به رهبران جهان اسلام و مسلمانان تذکر داده شد:
«یک روزی این اختلاف به عنوان پانایرانیسم و پانترکیسم و پانعربیسم و از این قبیل چیزها مطرح می شد که خیلی کاربرد نداشت؛ امروز به نام مذهب می خواهند اختلاف ایجاد کنند و جوانها را به جان هم بیندازند. آنوقت نتیجه این می شود که فرقههای تروریستی مثل داعش و امثال اینها با پول وابستگان به آمریکا، با کمک سیاسی آمریکا، با همراهیِ همپیمانان آمریکا تولّد پیدا می کنند و امکان نشاط پیدا می کنند و این فجایع را در دنیای اسلام بهوجود میآورند؛ نتیجه این می شود.»
انتخاب عنوان و کلید واژه «خاورمیانه جدید» سالها پیش از سوی سران آمریکایی نیز با هدف ایجاد دعواها و جنگ های ویرانگر در سطح کشورهای مسلمان بود.جنگ هایی که نه با اغراض دینی بلکه با سیاست های آمریکایی،انگلیسی تفرقه برانگیز شروع شد. جنگ هایی که آتش آن با عدم اتحاد مسلمانان و تفرقه افکنی سران استکبار شعله ورتر می شود.
«من به شما عرض می کنم که این اختلافاتی که امروز شما میبینید در عراق و در سوریه و در بقیّهی جاها سعی می شود عنوان دعوای مذهبی به آن داده بشود، به هیچوجه دعوای مذهبی نیست، دعوای سیاسی است. جنگ در یمن، جنگ سیاسی است نه جنگ مذهبی؛ به دروغ می گویند که بحث شیعه و سنّی است، درحالیکه شیعه و سنّی نیست. بعضی از آنهایی که زیر بمباران سعودیها در یمن دارند بچّه و زن و کودک شیرخوار و بیمارستان و مدرسه را از دست می دهند، شافعیاند، بعضیشان زیدیاند؛ بحث شیعه و سنّی نیست، دعوا دعوای سیاسی است، دعوای سیاست ها است. امروز یک چنین وضعی را اینها در منطقه بهوجود آوردهاند؛ ایجاد اختلاف کردهاند؛ باید تلاش کرد این اختلافات از بین برود.»
*مستکبران تفرقه افکن؛ مدافعان حقوق اهل سنت نیستند
رهبر انقلاب اهداف گروه های تکفیری تشکیل شده توسط استکبار در منطقه را غیر از اهداف آمریکا نمی دانند و مکرر تاکید کرده اند که برای گروه های تکفیری مذهب «شیعه» و «اهل سنت» هیچ اهمیتی ندارد. بلکه آنها سیاست تفرقه افکنانه اربابانشان را پیش گرفته و مسلمانان را به شهادت می رسانند.
«تکفیریها شیعه و سنّی نمیشناسند؛ سنّی را هم می زنند. ما در داخل کشور خودمان چقدر از علمای اهل سنّت داریم -مرحوم شیخالاسلام در سنندج، مرحوم حسینبُر در بلوچستان و علمای دیگری- که همین تکفیریها اینها را ترور کردند و خونشان را مظلومانه بر زمین ریختند. آنها سنّی و شیعه نمیشناسند؛ آنها هر کسی را که با انقلاب است، هر کسی را که در مقابل استکبار است، هرکسی را که با آمریکا دشمن است می زنند؛ اسمش را هم می گذارند جنگ شیعه و سنّی.»
سیاست نظام جمهوری اسلامی ایران پیرامون وحدت جامعه اسلامی که بارها از سوی رهبر معظم انقلاب در بیانات مختلف تبیین شده، «برادری» و «اخوت» با کشورهای مسلمان و عدم سازش با مستکبران عالم است که ریشه قرآنی دارد. با توجه به اتخاذ رویکرد راهبردی و استراتژی نسبت به مساله وحدت، مقام معظم رهبری تاکید می کنند نوع مذهب در حمایت جمهوری اسلامی ایران از ملت های مظلوم مسلمان هیچ تاثیری نداشته است.
*ما در حمایت از مظلوم، نگاه به مذهب طرف مقابل نمی کنیم
« ما در حمایت از مظلوم، نگاه به مذهب طرف مقابل نمی کنیم؛ و نکردیم؛ خطّ امام بزرگوار این بود. امام همان رفتاری را که با مقاومت شیعه در لبنان داشت، همان رفتار را با مقاومت سنّی در فلسطین [هم] داشت؛ بدون هیچ تفاوتی. ما همان حمایتی را که از برادرانمان در لبنان کردیم، از برادرانمان در غزّه [هم] کردیم؛ بدون هیچ تفاوتی. آنها سنّی بودند، اینها شیعهاند. مسئله برای ما، دفاع از هویّت اسلامی است، حمایت از مظلوم است»
وحدت جهان اسلام براي رهبر معظم انقلاب آرماني بزرگ تلقّي ميشود به گونهاي كه ایشان همچون امام راحل رهایی قدس از رژیم غاصب صهیونیستی که نتیجه اتحاد مسلمانان است را «نماد دفاع از اسلام» می خوانند. رهبر انقلاب در سخنرانی های مختلف با طرح این سوال که «اگر آمریکا و انگلیس حامیان اهل سنت هستند چرا از حق فلسطین دفاع نمی کنند؟» ادعای حمایت مستکبران از اهل سنت را غیر واقعی می دانند.
«اینها دروغ می گویند اگر می گویند ما با شیعه مخالفیم، با سنّی موافقیم؛ نخیر. آیا فلسطینیها شیعهاند یا سنّیاند؟ چرا با فلسطینیها اینقدر بدند؟ چرا جنایت نسبت به فلسطینیها را مطلقاً مورد تعرّض قرار نمی دهند؟ غزّه چقدر کوبیده شد؟ سرزمینهای کرانهی باختری چقدر تحت فشار قرار گرفت و هماکنون تحت فشار قرار دارد؟ آنها که شیعه نیستند، آنها سنّیاند. برای آمریکاییها مسئله مسئلهی شیعه و سنّی نیست؛ هر مسلمانی که بخواهد با اسلام، با احکام اسلامی و قوانین اسلامی زندگی کند و برای آن مجاهدت کند و در راه آن حرکت کند، دشمن خود بهحساب میآورند.»
در اندیشه های رهبر معظم انقلاب پدیده دفاع از حرم اهل بیت را نیز می توان از رویش های توجه به مساله وحدت اسلامی دانست. مدافعان حرم که متشکل از گروه های شیعه و اهل سنت است و به جنگ و جهاد با گروه هایی تکفیری می پردازند که جز تفرقه افکنی بین صفوف مسلمین هدفی را دنبال نمی کنند.
*مطالبات رهبری از مبلغان پیرامون مقوله «وحدت»
مطالبات رهبر انقلاب پیرامون وحدت و اتحاد اسلامی از شیعیان نیز همواره مورد توجه مسلمانان جهان قرار گرفته است. از فتوای حرمت توهین به زوجات پیامبر و مقدسات اهل سنت تا مطرود دانستن تشیعی که بر پایه اختلاف افکنی تشکیل شده است.
توجه دادن خطیبان و ذاکران اهل بیت به مساله وحدت و دوری از اختلاف افکنی نشان از تاثیرگزاری مجالس دینی و همچنین نگاه خاص رهبر انقلاب به هیئت های مذهبی و مجالس دینی است. ایشان در دیدار سالیانه با ستایشگران اهل بیت می فرمایند:
«اگر خدای نکرده جلسات ما، جلسات وحدتشکن باشد، این فرصت را از دست دادهایم؛ اگر کیفیّت حرف زدن ما یا مضمون حرف های ما جوری باشد که دشمنان ما را در هدف هایشان موفّق بکند، ما این نعمت الهی را - بَدَّلوا نِعمَتَ اللهِ کُفراً - تبدیل کردهایم به نقمت؛ این را باید مواظب بود، باید مراقب بود. بارها ما گفتهایم، برای آدمهای آگاه و مطّلع از اوضاع جهان و جهان اسلام هم این مثل روز روشن است که امروز اختلافات مذهبی در میان مسلمانان، یک وسیله و برگهای است در دست دشمنان ما. یک شمشیر در دست دشمنان ما، همین اختلافات مذهبی است. علنی کردن اختلافات، صریح کردن مخالفت های اعتقادی، به زبان آوردن مطالبی که کینهها را برمی افروزد، یکی از وسایلی است که دشمن ما از آن بیشترین استفاده را دارد می کند. حالا [اگر] ما جوری عمل بکنیم که این مقصود دشمن برآورده بشود، این «بَدَّلوا نِعمَتَ اللهِ کُفراً» است. در جلسات نباید کینهورزی های مذهبی را زیاد کرد؛ این را چقدر باید تکرار کرد؟ بارها تکرار کردهایم؛ بعضی حاضر نیستند [گوش کنند] »
علاج اصلی برای بحرانی که دامنگیر دنیای اسلام شده تدوین «منشور وحدت» توسط بزرگان، متفکران و روشنفکران مسلمان است. تاکید بر مشترکات اصولی در این منشور می تواند جلوی بسیاری از افراطی گری ها را در منطقه بگیرد. با تدوین این منشور که به تایید بزرگان مذاهب اسلامی در خواهد آمد دیگر هیچ گروه تروریستی نمی تواند داعیه دار اسلام و مسلمانان باشد و با اتحاد و همدلی می توان دنیای اسلام را بهتر از هر زمان دیگری در آرامش و صلح و برادری مشاهد کرد.
تهیه وتنظیم :میلاد امینی موحد
پی نوشت:
عنوان یادداشت برگرفته از نوشته حجت الاسلام والمسلمین سید منصور موسوی از اساتید حوزه و دانشگاه می باشد
بیانات مقام معظم رهبری : 1394/04/27
بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی- 1392/10/29
بیانات در دیدار اعضای ستاد برگزاری کنفرانس جهانی اهلبیت(ع) ۱۳۶۹/۰۱/۲۶
بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم - 1395/05/11
بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامى - 1394/10/08
بیانات در دیدار دستاندرکاران برگزاری انتخابات - 1394/10/30
بیانات در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل بیت علیهمالسلام و اتحادیهی رادیو و تلویزیونهای اسلامی - 1394/05/26
بیانات در دیدار خانوادههای شهدای هفتم تیر و جمعی از خانوادههای شهدای مدافع حرم- 1395/04/05
بیانات در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل بیت علیهمالسلام و اتحادیهی رادیو و تلویزیونهای اسلامی - 1394/05/26
بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامى- 1394/10/08
بیانات در دیدار رئیس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى- 1394/12/20-ما امروز در کنار خود، از برادران اهل سنّت کسانی را داریم که با ما و همراه ما دارند در دفاع از حرم اهلبیت میجنگند و کشته میدهند، شهید میدهند. خانوادههایی از شهدای مدافع حرم پیش من آمدند که در بینشان چند خانوادهی سنّی بودند. -
بیانات در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل بیت علیهمالسلام و اتحادیهی رادیو و تلویزیونهای اسلامی- 1394/05/26
بیانات در دیدار جمعی از مداحان اهل بیت علیهمالسلام- 1393/01/31
بیانات در دیدار کارگزاران نظام ۱۳۸۶/۰۱/۱۷-«