به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» حجت الاسلام و المسلمین محسن الویری در نشست علمی گفت وگو و تمدن در اندیشه امام موسی صدر اظهار داشت: به اعتقاد من لازمه موفقیت در گفتگوی هدایتی، دعوتی و قرآنی، تن دادن به گفتگو به مفهوم معاصر آن است؛ همانگونه که پیامبران اینگونه عمل کردند و خود را حامل پیام وحی می دانستند و خود را به صراحت برای هدایت مردم معرفی می کردند اما لازمه هدایت موفق این است که گفتگو با هدف هدایت در بستر گفتگو به مفهوم معاصر صورت پذیرد.

استاد دانشگاه باقرالعلوم افزود: گفتگو به مفهوم معاصر و کنونی که ما می خواهیم آن را در اندیشه های امام موسی صدر مورد بررسی قرار دهیم مفهومی متفاوت با آنچه در منابع دینی ما آمده است دارد و همانطور که گفته شد گفتگو به مفهوم امروزی به گونه ای از ارتباط است و به فهمیدن طرف مقابل و فهماندن خود است و این فراتر از ارتباطات کلامی است.

وی گفت: در چنین گفتگویی که هدف فرد فهمیدن طرف مقابل است آن گونه که خود می اندیشد و خود باور دارد و فهماندن خودم آنگونه که خود مایلم او مرا اینگونه بفهمد لازمه این گفتگو هم سان دیدن خود با طرف مقابل و دست برداشتن از همه پیش فرض های قبلی است و این با گفتگویی که در قرآن و در روایات از آن سخن گفته شده است متفاوت است؛ در گفتگو در مفهوم قرآنی نوعی استدلال نهفته است و ما به قصد هدایت و از موضع برتر گفتگو می کنیم.

وی ادامه داد: اینکه می گوئیم قرآن نازل می شود هم به این معنی است که پایین می آید تا قابل فهم شود و به پیامبران فرمان داده شده است که سخن را آنقدر پایین بیاورند تا به اندازه درک مردم با مردم سخن بگویند.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: اینکه پیامبر سخن خود را پایین می آورد یعنی می پذیرد که خود را باید همسان طرف مقابل قرار دهد تا زبان او برای طرف مقابل قابل فهم شود.

وی بیان داشت: دعوت موفق یک سیر نزول، یک بعث نزول و یک قوس صعود دارد و تا پایین نیایید این حرکت اتفاق نمی افتد اما گفتگو به معنای اینکه خود را همسان در مقابل شمردن زمینه ساز گفتگویی است که ما در فرهنگ دینی مان داریم.

حجت الاسلام و المسلمین الویری ادامه داد: گفتگو در خلاء صورت نمی گیرد بلکه در یک بستر اجتماعی شکل می گیرد؛ به هر اندازه ساختارهای اجتماعی و توده های مردم رشد یافته تر، منسجم تر و همگراتر باشد به همان اندازه گفتگو ضریب موفقیت بیشتری دارد.

وی به ارتباط متقابل گفتگو و همگرایی اجتماعی اشاره کرد و افزود: هم جامعه همگرا می تواند به موفقیت گفتگو کمک کند و هم گفتگو می تواند به همگراتر شدن جامعه و بالا رفتن انسجام اجتماعی کمک کند؛ پس گفتگو باید در یک فضای اجتماعی باشد و این که یک نفر بتواند در یک جامعه ای زمینه گفتگو موفق را فراهم کند آنجا اهمیت اجتماعی و نقش اجتماعی فرد روشن خواهد شد.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه لازمه گفتگو تن دادن به تکثر است گفت: در جامعه ای که فقط یک صدا وجود داشته باشد گفتگو معنی ندارد چون لازمه تمدن هم پذیرش تنوع نظام ها و سلیقه و تنوع گروه های مختلف است اصلا تمدن از همین تنوع شکل می گیرد در زوایا و ابعاد مختلف در گفتگو نیز پیش فرض گفتگو این است که دو طرف برای گفتگو وجود داشته باشند بنابراین پذیرش تکثر به عنوان یک واقعیت اجتماعی پیش فرض لوازم خاص خود را دارد.

وی ادامه داد: تمدن نتیجه انباشت پیشرفت جامعه است درواقع پیشرفت جامعه نتیجه انباشت و درهم کردن رفتارهای خرد است اگر کسی سخنانش نشان دهد که افق بلند را مد نظر دارد دایره اثرگذاری آن در محله و خانواده بیشتر خواهد بود اما کسانی که نگاه کلان دارند همین اقدامات خرد آنها دایره اثرگذاریش از مرز های کوچک محله فراتر می رود پس چگونگی ایجاد پیوند بین اقدامات خرد اجتماعی و نگاه تمدنی نیز از نکاتی است که باید به آن توجه کرد.

حجت الاسلام و المسلمین الویری عنوان داشت: بررسی زندگی امام موسی صدر نشان می دهد که بر اساس چنین درکی از مفهوم گفتگو به نحو گسترده ای برای ایجاد انسجام اجتماعی و اصلاح جامعه و در نتیجه زمینه سازی و حرکت به سمت یک تمدن گام برداشتند.

وی ادامه داد: در زندگی امام موسی صدر تنوع اقشار و افراد در لبنان وجود داشت و فقط قشر خاصی نبود لذا امام موسی صدر ارتباطات اجتماعی گسترده ای داشت و در همه انواع ارتباطات که هر کدام لوازم خاص خود را داشت به آداب گفتگو پایبند بود.

این استاد حوزه اظهار داشت: امام موسی صدر وقتی به مقام اولین ریاست مجلس اهل شیعیان رسید و در دیدار با ریاست جمهور وقت آن زمان سخنان ایشان نشان دهنده نگاه تکثر امام موسی صدر است و تنوع شگفت مثال زدنی را سرمایه همبستگی اجتماعی و انسانی و ملی  می داند و این از فهم درک تمدنی برمی خیزد.

حجت الاسلام و المسلمین الویری گفت: امام موسی صدر تاکید داشت که انسجام بخشی یک گروه و سازمان دهی شیعیان مطلقا به این معنا نیست که به فرقه گرایی دامن زده شود بلکه کوشش جمعی برای حل مشکلات شیعیان اتفاقا به انسجام اجتماعی کمک می کند.

وی تاکید کرد: بین دانش تمدنی و بینش تمدنی تفاوت است؛ چه بسا افرادی آگاهی های تمدنی بسیاری هم داشته باشند و درباره تمدن های مختلف بتوانند سخن بگوییند اما دغدغه تمدنی و بینش تمدنی و درک تمدنی از جامعه ای که در آن زیست می کنند ندارند.

وی افزود: امام موسی صدر دارای درک تمدنی و دغدغه تمدنی بودند و یک تمدن پژوه به معنای متعارف نبود بلکه همین درک تمدنی یک وسعت نگاهی به ایشان داده بود که بی تردید در شمار برجسته ترین متفکران شیعی معاصر می توانیم ایشان را قرار دهیم؛ امام موسی صدر این مسئله را هم مستقیم مطرح کردند و هم به صورت غیر مستقیم در بحث هایی که به ظاهر بحث تمدنی نیست اشاره داشتند اما مهمتر از آن  مواجهه تمدنی ایشان با پدیده هاست مانند حمله اسرائیل به جنوب لبنان که تحلیلی که امام موسی صدر عرضه می کند تحلیل تمدنی و بسیار قابل توجه است یا تحلیل تمدنی که از مراحل به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی در ایران عرضه می کند.

انتهای پیام    313/17