حجت الاسلام و المسلمین رستم نژاد در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» با اشاره به برخی فعالیت های معاونت آموزش حوزه های علمیه، گفت: اولین گام در مسئولیت بنده در معاونت آموزش، احصای دغدغه ها، نیازها، انتظارات و خواسته هایی بود که از این معاونت وجود داشت.
وی افزود: در مرحله اول، موارد متعددی از نیازها، مشکلات و توان سنجی و مشاهده شرح وظایف و اسناد بالادستی در این زمینه، احصا شد؛ بنابراین برنامه ها با هدف خروج از حالت روزمره گی و حل مشکلات واقعی، تنظیم و اجرا گردید.
معاون آموزش حوزه های علمیه بیان کرد: به عنوان مثال بحث مدارج علمی از مسایلی بود که ابهامات بسیاری داشت، زیرا در برخی موارد مانند امتحانات شفاهی شاهد فقدان آیین نامه بودیم.
وی گفت: پس از مرحله احصای نیازها، اولویت بندی اولیه انجام شد و بر همین مبنا، کار گروه هایی را نیز به تناسب دایر کردیم تا هر کارگروه، به یک سوال و دغدغه پاسخ دهد و برای هر عرصه، با توجه به ظرفیت و امکانات یک طرح قابل اجرا ارائه نمایند، در همین راستا 9 گروه تاسیس گردید و مقرر شد 9 پاسخ نیز دریافت شود که پس از اضافه شدن این مجموعه، در اواخر سال 95 ، حدود 50 اولویت استخراج شد که به برخی از آنها پاسخ داده شده است.
حجت الاسلام و المسلمین رستم نژاد بیان کرد: این موارد به چند دسته کلی تقسیم می شود؛ نخست یک دسته از موارد باید به شورای عالی برده می شد و نظرنهایی نیز باید از سوی شورا مطرح می گردید؛ از جمله این موارد، می توان به بحث امتحانات شفاهی که شامل 10 ماده قانونی است، اشاره کرد؛ البته زیرساخته ها و ابزارهای این موارد باید آماده شود تا به مرحله تحقق برسد.
وی گفت: به عنوان مثال در بحث امتحانات شفاهی یک توزیع متناسب انجام شده، واگذاری و واسپاری در آن رخ داده که آیا این امتحانات باید به شکل متمرکز انجام شود و یا به شهرها، استان ها و مدارس واگذار گردد؛ البته مسایل دیگری وجود نداشت؛ در همین راستا، 4 ماده درسی از امتحانات حوزه نیز حذف شد.
معاون آموزش حوزه های علمیه با بیان این مطلب که در این راستا نیازمند حمایت های لازم هستیم، افزود: در حال حاضر این موارد در حد آیین نامه ها و مقررات است که برای اجرایی شدن، نیازمند طی شدن مراحل لازم است.
وی گفت: از دیگر موارد، مصوبه 313 است که در خصوص کمیته ها و مدارج علمی ده ها مساله یک جا دیده شد و در آنجا بیان گردید و پیش نهادهای سابق را مطابق با یازهای روز به روزرسانی نمودیم؛ همچنین واسپاری ها و مواردی چون، نیاز به تشکیل کمیته های متعدد برای بررسی مواردی چون پایان نامه های زیادی که پشت درمانده مورد بررسی قرار گرفته و در مسیر تصویب خواهی است که این موارد ارسال شده از طریق مدیر حوزه های علمیه به شورای عالی ارسال می شود.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد تصریح کرد: اصلاح شیوه معدل گیری از دیگر فعالیت ها است که این مورد از مشکلاتی بود که در شورای آموزش ما مصوب و نهایی شده و در حال ارائه به شورای عالی حوزه است.
تسهیل در اخذ مجوز تاسیس مدارس و مراکز حوزوی
وی افزود: بخش دیگری از کارها مرتبط به شورای گسترش است؛ یعنی باید در شورای گسترش نهایی شود؛ نمونه هایی به شورای گسترش رفته، ابلاغ شده و بازگشته که باید زمینه های اجرایی آن را دنبال کنیم؛ مثلا مصوبه ای در زمینه حذف مجوز موقت در تاسیس مدارس داریم؛ تا فردی که به دنبال تاسیس حوزه علمیه و
مدرسه علمیه است، بتواند در کوتاه ترین مدت، مسیر کار خود را دنبال کند؛ زیرا رویه کار به شکلی است که این فرد باید موافقت اصولی، موقت و سپس دائم را اخذ کند، ولی در حال حاضر، این روند کوتاه شده و متقاضیان تنها مجوز راه اندازی را اخذ می کند.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد بیان کرد: بخش دیگری از این موارد، در شورای آموزش نهایی می شود؛ زیرا در راس این شورا، مدیر حوزه های علمیه است و با ترکیبی که معاونان نیز در آن حضور دارند، تیم قوی است که تحت مدیر حوزه فعالیت دارند؛ معاونت آموزشی نیزبا تیم خود در این شورا حضور دارد و به مواردی چون تقویم آموزشی و تعطیلات و زمان امتحانات پرداخته می شود.
وی گفت: بخشی از اولویت های عقب مانده نیز وجود داشت که در این مدت به آنها پرداخته ایم؛ یک سری مصوبات در شورای عالی حوزه وجود داشت که مدت ها حتی بیش از یک یا دو سال اجرایی نشده بود و برای عملیاتی شدن، نیازمند یک دستور العمل بود که این کار بدون ارجاع مجدد به شورای عالی و با ابلاغ مدیر حوزه، قابلیت اجرایی پیدا می کرد که این موارد نیز انجام شده است.
معاون آموزش حوزه های علمیه بیان کرد: البته موارد جزیی تر از این نیز وجود دارد که ابلاغیه، مصوبه ندارند و نیاز است تا خود معاونت در مورد آنها تصمیم بگیرد؛ در همین راستا برخی از تصمیمات نیز در شورای طرح و برنامه و شورای معاونان نهایی می شود.
وی گفت: یک دسته دیگر از موارد نیز وجود دارد که پیش از این مصوبه داشته و در مقام اجرا نیازمند آیین نامه بود باید به تایید مدیر حوزه های علمیه می رسید تا به مرحله اجرا برسد؛ بخش دیگری هم در معاونت آموزش تصمیم گیری و ابلاغ می شود.
واگذاری امتحانات پایه ششم به مدیریت های استانی
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد با اشاره به مصوباتی که وعده آن داده شده بود و برخی از آنها در حال اجرا است، تصریح کرد: واسپاری امتحانات شفاهی پایه 6 به مدیریت های استانی از کارهای عظیمی است که در این عرصه انجام شده؛ امتحانات پایه 6 که قرار بود به شکل متمرکز انجام و یا از قم نیرو اعزام شود، در اختیار مدیریت های استانی قرار گرفت و در همان استان، امتحانات شفاهی اخذ می شود؛ این کار در قم نیز به مدارس واگذار شده است.
وی گفت: دومین مصوبه مهم، واسپاری امتحانات شفاهی به شکل کل بود که در این مسیر، به چند استان این کار واگذار شد و در حال آزمون هستیم که در آینده توسعه پیدا خواهد کرد.
اعطای مدرک علمی به شهدای روحانی
معاون آموزش حوزه های علمیه با اشاره به مدارک استخدامی شهدای روحانی، این فعالیت را یکی از کارهای درخشان معاونت آموزش ذکر کرد و افزود: یک مصوبه در شورای عالی وجود دارد که بیان می کند، طلابی که به شهادت رسیده اند، در هر پایه ای که تحصیل می کردند، مدرکی برای آنها صادر شود؛ قبلا این مدرک به شکل گواهی بود، ولی الان مدرک علمی و استخدامی صادر شده و به خانواده آنها تقدیم می شود.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد بیان کرد: متاسفانه مشکلی که در این زمینه بود، شورای عالی مصوب کرده، این مدارک صادر شود، اما بسیاری از خانوده ها متوجه چنین قانونی نبودند، لذا مراجعه ای از سوی آنها انجام نشد؛ از سوی دیگر اصلا آمار دقیقی از تعداد شهدای طلبه نداریم و این آمار باید به طور رسمی و به شکل پرونده ای تکیمل شود؛ در این عرصه باید یک کار میدانی وسیع نیز انجام گیرد؛ البته مصوبات جدیدی را برای شهدای مدافع حرم و شهدای جدیدی که به خیل شهدای روحانی افزوده می شوند. گرفته ایم.
وی با اشاره به مساله تاسیس شعب در مدارس علمیه که از فعالیت های معاونت آموزش بوده، گفت: این بحث یکی از مباحثی است که چند گروه در آن زحمت کشیده اند، از جمله مراکز تخصصی که ما هم مساعدتی در این بحث داشتیم و یک بخش شامل معاونت آموزش می شد؛ مثلا اگر یکی از فضلا به دنبال دایر کردن یک شعبه و رشته تخصصی است، آیا باید حتما یک مدرسه، مدیر و.. داشته باشد؛ که در این مصوبه مقرر شد، برای تسهیل این امر تنها شعبه ایجاد شود، ولی زیر نظر مجموعه مرکزی به کار بپردازد.
تشکیل رشته تخصصی در مدارس سطح سه
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد بیان کرد: مساله دیگر در بخش رشته های تخصصی بود که فعالان این عرصه بتوانند یک رشته تخصصی را در دل مدارس سطح سه دایر کنند؛ یعنی دیگر نیازی به تشکیل یک مدرسه جدا نباشد، مدیری که توانایی اداره این جریان را داشته باشد، طلاب تخصصی را پرورش دهد؛ این امر مصوب شده و ان شاء الله با تقاضاهایی که در آینده خواهد رسید، در خدمت فعالان رشته های تخصصی هم خواهیم بود و امیدواریم این فعالان از این ماده قانونی به خوبی استفاده کنند.
ساماندهی دروس خارج در شهرستان ها
معاون آموزش حوزه های علمیه گفت: ساماندهی دروس خارج شهرستان ها از دیگر این موارد است؛ تا به حال هیچ درس خارج رسمی از نظر حوزه در هیچ شهری وجود نداشت و این دروس به رغم اینکه در شهرهای بسیاری دنبال می شد، ولی به لحاظ ترتیبات اداری حوزه، به عنوان درس رسمی خارج حوزه نبود؛ در این زمینه نیز تلاش شد این دروس به رسمیت شناخته شود که تا کنون 5 مورد از آن رسمی شده که البته طی این مرحله نیازمند استلزامات متعدد است.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد بیان کرد: در این عرصه باید لوازمی ایجاد شود؛ یعنی طلاب آن شهرستان و یا طلاب اعزامی برای تحصیل درس خارج در آن مراکز، باید مصاحبه ها، تقریرات و ثبت نمرات درس خارج و... را در شکلی طبیعی دنبال کنند که اگر این کار فراگیر شود، خدمت بسیار بزرگی به رشد علمی سایر شهرها خواهد شد.
وی گفت: تقاضای ما از مدیریت های استانی آن است که به سرعت به دنبال اجرایی کردن این مسئله باشند، تا حوزه های شهرستانی جانی تازه پیدا کرده و درس های قوی حالت رسمی به خود بگیرند و وضعیت ما در آینده مطلوب تر شود.
معاون آموزش حوزه های علمیه افزود: ارتقای علمی کادر مدارس شامل مدیر و معاونان و... مدرسه به خصوص معاونان علمی، از دیگر موارد تلاش شده در معاونت آموزش حوزه بوده است.
آیین نامه امتحانات شفاهی
وی با اشاره به برنامه های امتحانات شفاهی طلاب تصریح کرد: آیین نامه امتحانات شفاهی دارای استلزامات و زیرساخت هایی است که به سرعت در حال آماده سازی می باشد و امیدواریم با کمک مدیران مدارس و اساتید گران قدری که باید به این جریان بپیوندند، مشکل امتحانات شفاهی نیز حل شود.
این استاد حوزه افزود: یکی ازمشکلات امتحانات شفاهی، حجم بالای متقاضیان است که برای حل کامل این جریان، باید این سامانه توسعه یابد؛ تلاش هایی در جهت متوازن سازی این عرصه نیز انجام شده است.
حذف امتحان شفاهی در پایه نهم
وی گفت: یکی از کارهای مهم در این خصوص، واگذاری پایه ای امتحانات شفاهی 3 و 6 است، ولی پایه 8 و 10 باقی مانده؛ یعنی امتحان شفاهی در پایه 7 و 9 حذف شده؛ امتحان فقط از سطح دو و سه در پایه هشت آن هم از رسائل انجام می شود و در پایه 10 نیز در فقه و اصول امتحان برگزار می گردد.
تحصیل غیر حضوری دروس خارج
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد تصریح کرد: مساله دیگر تحصیل غیر حضوری دروس خارج است؛ یکی از مسایل مهم این است که طلاب باید در کلاس درس شرکت کنند؛ ولی بسیاری از طلاب استان ها می خواهند، ادامه تحصیل دهند، اما شرایط حضور در قم را ندارند؛ در این زمینه، یک مصوبه از قبل بوده و یک دستورالعمل اجرایی شورای عالی حوزه ناظر به این مساله است.
وی افزود: در اینجا به این ترتیب عمل کردیم که ساختاری ایجاد کنیم، طلبه در عین این که به صورت فیزیکی در کلاس حاضر نمی شود، نام وی در این درس ثبت شود؛ در این روش طلاب از طریق اینترنت و فضای مجازی می توانند درس خارج خود را ادامه دهند، ولی باید شرایط آن شامل: گوش دادن به درس و تقریر نویسی و... را داشته و ارایه کنند.
معاون آموزش حوزه های علمیه به فرم ارزیابی مدارس علمیه اشاره کرد و گفت: پیش از این فرم هایی وجود داشت که به فرم های 90 یا 120 صفحه ای معروف بود که در این مدت، این فرم ها برای سهولت انجام کار و حفظ جامعیت، به فرم های 8 صفحه ای مبدل شد و این مسئله در مسیر تصویب خواهی است که دو بار در شورای گسترش حوزه مطرح شد و اصلاحاتی صورت گرفت و پس از نهایی شدن؛ کار مهمی در این عرصه صورت خواهد گرفت.
وی افزود: مدارسی داریم که مجوز تحصیل و تدریس سطح یک را داشتند، ولی اکنون می خواهیم ببینیم آیا می توانیم مجوز سطح دو را بدهیم یا خیر؟ حال به جای فرم های سنگین ،آنها را به فرم های کمتر و ساده تر مبدل کردیم که در مسیر تصویب خواهی است که اگر رخ دهد، بسیاری از مدارس از بلاتکلیفی خارج می شوند.
طرح های در نوبت تصویب
معاون آموزش حوزه های علمیه بیان کرد: از جمله طرح هایی که در نوبت تصویب است، می توان به مصوبه 313 برای شورای عالی حوزه اشاره کرد که در خصوص مدارج علمی است؛ زیرا مدت زیادی از آن گذشته و نیازهای جدیدی شکل گرفته؛ نکته دیگر آن که بخش هایی ازاین مصوبه پس از تشکیل واحدهای جدید از آن کنده شده و زیر مجموعه آن واحدها قرار گرفته و متولی خاص پیدا کرده است؛ این مصوبه با نیازها و تقاضاها و مشکلات جدید طبقه بندی شده و در شرف تصویب خواهی از شورای عالی است.
آیین نامه گروه های علمی مدراس
وی افزود: مدارس باید سه گروه علمی داشته باشند که برای خود یک آیین نامه دارد و نهایی شده و باید به شورای آموزش برود و مسیر تصویب خواهی را بگذراند.
نظام اساتید
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد اظهارکرد: طرح نظام اساتید در معاونت آموزش نهایی شده و باید در شورای معاونان مطرح شود.
اصلاح شیوه معدل گیری در حوزه
وی در ادامه گفت: اصلاح شیوه معدل گیری در حوزه در معاونت نهایی شده و باید به شورای عالی حوزه ارسال شود؛ حتی در شورای آموزش هم نهایی گردیده که به شورای عالی می رود و و این شورا اگر نظری دارد، اعمال می کند.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد بیان کرد: از دیگر این موارد می توان به مسابقات علمی، کمیسیون طرح سوال، آیین نامه آموزش مدارس علمیه، تحصیل همزمان طلاب در حوزه ودانشگاه، امور خاص تحصیلی(اموری است که خاص و ویژه است که مسیر طبیعی حوزوی را نمی گذراند که باید آیین نامه داشته باشد)، پذیرش طلاب فاقد تحصیلات تحت برنامه، انتخاب استاد در غیر از مدرسه محل تحصیل و.. اشاره کرد.
معاون آموزش حوزه های علمیه گفت: در مورد انتخاب استاد در غیر از مدرسه محصل تحصیل، به دنبال راهی هستیم، که اگر طلبه ای استاد مدرسه خود را نپذیرفت و یا از نظرزمانی با کلاس آن استاد تلاقی داشت، بتواند با استاد دیگری این درس را بخواند؛ در این مسیر یک نوع هدایت تحصیلی انجام شده است.
وی اظهارکرد: دستورالعمل آموزش غیر حضوری از جمله این موارد است، زیرا تعدادی از طلاب می خواهند برخی از درس ها را به شکل غیر حضوری بخوانند که نیازمند دستورالعمل اجرایی لازم است و در این عرصه تلاش گسترده ای برای به روز رسانی پاسخ ها انجام شده است.
نظام جامع رشته ها
معاون آموزش حوزه های علمیه به طرح هایی که هنوز نهایی نشده، اشاره کرد و گفت: در زمینه نظام جامعه رشته ها،جلسات متعددی برگزار شده و به دنبال آن هستیم تا برای رشته های حوزوی یک نظام درختواره ای تصویب شود در همین راستا کسی که می خواهد رشته ای تاسیس کند، جایگاه این رشته را در درختواره مشاهده کند؛ اگر این نظام مشاهده شد، می توان جاهای خالی و یا متراکم را رصد و به انتخاب درست دست زد.
وی افزود: 12 گروه دانشی را به شورای گسترش برده و مصوب کردیم، ولی راه زیادی داریم که باید زیرشاخه ها، گرایش ها و سطح بندی آنها را مشخص کنیم.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد اظهارکرد: از دیگر مواردی که هنوز نهایی نشده، می توان به تدوین نظام جامع آموزش و همچنین تدوین سرفصل ها اشاره کرد که کار بسیار سنگینی است؛ زیرا سال تحصیلی نظام جدید حوزه یک سال را طی کرده، ولی سرفصل های سطح یک تمام نشده و در حال حاضر، متخصصان این دروس به شکل گسترده و قوی روی این سرفصل ها کار می کنند.
وی افزود: کار تدوین کلیات سطح 2و 3 با قدرت انجام می شود و در خصوص سطح یک روی سرفصل ها و متون رفتیم و بعد از آن، باید نسبت به سطح 2 و 3 در هیئت اندیش ورزان، در خصوص کلیات سطح دو سه نظام جدید کار شود.
نظام جدید آموزشی
معاون آموزش حوزه های علمیه گفت: پیشنهاد یک رویه و برنامه جدید آموزشی، به معنای کنار زدن نظام آموزشی جاری نیست؛ بلکه به معنای اصلاح و به روز رسانی آن برای پاسخ گویی به نیاز های جدید است" در این زمینه به دنبال تبدیل و معرفی کتاب ها، رشته ها و مشخص شدن وضعیت رشته ها هستیم؛ باید به این سمت برویم که رشته های تخصصی و طلاب تخصصی در سطوح بالا، مثل تفسیر و کلام موجودیت رشته ای خود را بیابند و رشته های آنها به عنوان یک رشته تخصصی تصویب شود، نه اینکه این رشته ها را به عنوان رشته های میهمان لحاظ کنیم.
وی از بازنگری دستورالعمل های توسعه واحدهای آموزشی و تدوین و بازسازی آیین نامه اجرایی مصوبه 944 مرتبط به جذب اساتید، نظام جامع اساتید و طرح ساماندهی اصلاح محدوده های درسی، بازنگری برنامه و متون آموزشی سفیران هدایت و طرح هدایت تحصیلی نخبگان و همچنین ساماندهی مراکز تخصصی به عنوان جمله طرح های در دست اقدام این مجموعه ذکر کرد.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد گفت: فعالیت های معاونت آموزش قطعاً در یک مصاحبه قابل طرح نیست و باید زمان بیشتری به این بحث اختصاص داده شود؛ زیرا ما به دنبال ایجاد نظامی هستیم که در آن کارها با تسهیل بیشتری انجام شود و توازن علمی در کشور ایجاد شده و نسبت به دانش افزایی هرچه بیشتر طلاب نیز اقدام شود.
وی در پایان تصریح کرد: در این زمین با توجه به مسیر، باید در مقابل ریل سازی و اجرا برآئیم و استلزمات کار نیز از سوی واحدهای مرتبط فراهم شود؛ قطعاً در این مسیر نیازمند مساعدت و همکاری بزرگان حوزه در شورای عالی، مدیریت حوزه های علمیه کشور، معاونت ها مدیریت های ملی و استانی و همچنین دستگاه های مختلف هستیم.
