خبرگزاری «حوزه»– تبریز: واژه اقتصاد مقاومتی برای اولین بار در دیدار کارآفرینان با مقام معظم رهبری، در شهریور سال ۱۳۸۹ مطرح گردید، معظم له در ۲۹ بهمن ۱۳۹۲ نیز راهبردهای اقتصاد مقاومتی را در ۲۴ ماده ابلاغ فرمودند، مطلبی که از این راهبردها استفاده می شود این است که حوزه و روحانیت، نهادها و دستگاه های دولتی و غیر دولتی، اقشار مختلف و حتی تک تک مردم در قبال این امر وظیفه خطیر بر عهده دارند.

طلاب و روحانیون حوزه علمیه نیز یکی از مخاطبان هدف سخنان مقام معظم رهبری هستند که باید پیشگام  انجام پیام ها و رهنمودهای مقام معظم رهبری باشند؛ اما با توجه به اینکه برای غالب طلاب و روحانیون امکان فعالیت مستقیم اقتصادی وجود ندارد، حوزویان باید در تبیین این عرصه پیشقدم بوده و قبل از اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی، مردم را با اهداف اقتصاد مقاومتی آشناه کرده و ضمن گفتمان سازی و فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی در جامعه، در تولید علم دینی در عرصه اقتصاد اسلامی و بررسی و تبلیغ اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن و حدیث، مردم را نسبت به این مساله مهم حساس و آگاه کنند.

در این گزارش درصدد آن هستیم تا چگونگی نقش طلاب و روحانیون و حوزه های علمیه در تحقق اقتصاد مقاومتی را تبیین کنیم.

رسالت حوزویان در تبیین اقتصاد مقاومتی

آیت ‌الله محسن مجتهدشبستری نماینده مردم آذربایجان شرقی در مجلس خبرگان رهبری، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تبریز، با بیان اینکه مقام معظم رهبری در سال ‌های متمادی روی مسئله اقتصاد مقاومتی تاکیدات فراوانی داشتند، تصریح می کند: دانشگاهیان، روحانیان و فرهیختگان موظفند برای تبیین مساله اقتصاد مقاومتی اقدامات ویژه ‌ای انجام دهند.

وی با اشاره به شرایط بیمارگونه اقتصاد کشور اظهار داشت : برای معالجه این اقتصاد، مقام معظم رهبری دستوراتی مبنی بر اقتصاد مقاومتی صادر کردند که در این زمینه باید به کاهش واردات و ارتقای خودکفایی و کارآفرینی توجه کرد.

امام جمعه پیشین تبریز بر مسئله اصلاح الگوی مصرف تاکید کرده و می گوید: اصلاح الگوی مصرف یکی از راهکارهای اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی است، نباید تنها به تولید اهتمام ورزید چرا که اگر به الگوی مصرف اهمیت ندهیم دچار مشکل خواهیم بود.

آیت الله مجتهدشبستری با اشاره به ضرورت اجرای عملی اقتصاد مقاومتی در زندگی ابراز می دارد: اقتصاد مقاومتی به معنای ریاضت کشیدن و سخت گرفتن به خود نیست، سه نوع الگوی مصرف در اسلام وجود دارد یکی الگوی مصرف بخیلانه که موجب اختلال در زندگی می شود، دیگری الگوی مصرف مصرفانه که مورد مذمت قرار گرفته و دیگری مصرف معتدلانه که انسان را به تعالی می ‌رساند و اقتصاد مقاومتی به این معناست.

رسالت نظریه پردازی اقتصادی حوزه علمیه

اما رسالت مهم حوزه علمیه بعد از تبیین هر مسئله، نظریه پردازی است، اگرچه حوزه علمیه مسئولیت اجرای اقتصاد اسلامی را عهده دار نیست اما اگر برنامه ای اسلامی برای اقتصاد نداشته باشد از طرف مجریان اقتصادی بر نبود برنامه روشن دینی مورد پرسش قرار خواهند گرفت و متولیان امور دینی از جمله حوزه را مسئول اصلی در این کار تلقی می کنند، از طرف دیگر معرفی نشدن نظریات کاربردی اقتصادی اسلامی بهانه به دست مغرضان می دهد که آیا اسلام در عرصه اقتصادی حرفی برای گفتن دارد یا نه.

براین اساس در وهله اول ارائه شفاف و روشن دیدگاه ‌های اسلام درباره اقتصاد به صورت کاربردی ضروری است؛ در مرحله دوم باید کرسی های متعدد نظریه پردازی با هدف تاثیرگذاری بر اقتصاد کشور در حوزه و دانشگاه شکل گیرد که متاسفانه تاکنون کرسی نظریه پردازی در زمینه اقتصاد اسلامی در حوزه برگزار نشده و اگر شده در حد تاثیرگذار و جریان ساز و کاربردی نبوده است.

تبلیغ اقتصاد اسلامی یک واجب شرعی است

آیت الله سیدمحمدتقی آل هاشم، امام جمعه موقت تبریز نیز با اشاره به اینکه تحقق اقتصاد مقاومتی، نیازمند وحدت و انسجام همه بخش های کشور است، تصریح می کند: اقتصاد مقاومتی یعنی شرایطی که در آن کشور به درجه ای از توانمندی علمی، نهادی، سازمانی، تخصصی و اعتماد به نفس رسیده باشد که قادر باشد با توجه به منابع انسانی و طبیعی خود همه کالاهای قابل تولید را تولید کند.

وی تاکید می کند: تمرکز بر باورهای فکری و دینی جهت همسو سازی آحاد مردم در این امر خطیر و اتخاذ راهکارهایی از قبیل ارشاد و موعظه وهمگام با آحاد مردم در فعالیت های اقتصادی و تولیدی، می تواند از راهگشاترین اقدامات در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی باشد.

امام جمعه موقت تبریز با بیان اینکه حوزه و روحانیت همواره ثابت کرده در تحقق منویات مقام معظم رهبری پیشگام بوده است، می گوید: مهم ترین رسالت حوزه های علمیه تبلیغ اصول و ارزش های اسلامی و تبیین فرامین و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در جامعه است و به یقین اقدام و عمل در اقتصاد اسلامی به دلیل ضرورت آن در جامعه از اصول و ارزش هایی است که پرداختن و تبلیغ آن برای حوزه های علمیه یک واجب شرعی است.

آیت الله آل هاشم با مهم برشمردن نقش روحانیت به عنوان مرجع فکری جامعه در تبلیغ و تبیین سیاست های اقتصاد مقاومتی ابراز می دارد: ما می توانیم تمام مایحتاج زندگی خود را در داخل کشور تولید کرده و از تولیدات خود مصرف کنیم، براین اساس از وظایف روحانیون و طلاب علوم دینی، تبیین منویات مقام معظم رهبری در تحقق اقتصاد مقاومتی و همگامی و همراهی با مردم در فعالیت های تولیدی است.

نقش روحانیت در تحقق اقتصاد مقاومتی

محمدرضا مالک مولف کتاب «اقتصاد مقاومتی و نقش روحانیت در پیشبرد آن»  نیز در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تبریز می گوید: روحانیون با اقشار مختلف جامعه در تماس بوده و مشغول نشر معارف دینی و ارزش ‌های اسلامی و تعلیم و تربیت مردم هستند و این قابلیت را دارند که پیام «اقتصاد مقاومتی» را همانگونه که رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی به عنوان اندیشه‌ ای راهگشا و برآمده از فرهنگ اسلامی برای برون ‌رفت از شرایط امروز مطرح کرده ‌اند، به آحاد مردم برسانند.

وی تاکید می کند: فراخوانی ملت به جهاد اقتصادی و تلاش در جهت اجرایی کردن «اقتصاد مقاومتی»، برای دستیابی به همان اهداف اصلی صورت می‌ گیرد که معظم له از آغاز مسئولیت پذیری در نظام مقدس جمهوری اسلامی، رسیدن به آنها را در نظر داشته و در حقیقت، جزئی از منظومه فکری ایشان را تشکیل می‌دهد.

مالکی بر ضرورت فرهنگ سازی مصرف کالای داخلی اشاره کرده و عنوان می کند: مهم ‌ترین راه تقویت داخلی که وظیفه دولت و مردم است، این است که عزم ملت ایران برای این قرار گیرد که کالا خارجی مصرف نکنند، این امر می ‌تواند کمک شایان به تولیدات ملی داشته باشد.

این مولف ادامه می دهد: حوزه های علمیه و مبلغان و روحانیون در منبرها و فرصت های تبلیغ خود می توانند در کنار تبلیغ معارف اسلامی، نسبت به فرهنگ سازی این مساله نیز اهتمام داشته باشند، چرا که مردم در پای منبرهای بزرگان حوزه و علما، گوش به فرمان هستند و از راه و منش آن ها تبعیت می کنند.

مالکی تاکید می کند: تحقیق، تبلیغ و مطالبه گری درباره اقتصاد مقاومتی از قابلیت های روحانیت در تحقق بخشیدن به اقتصاد مقاومتی است.

وی ادامه می دهد: پس از وقوع انقلاب اسلامی، زمینه خوبی برای به فعلیت درآمدن قابلیت‌ های روحانیت در خدمت به کشور، در عرصه اقتصادی فراهم شده است، روحانیت در برهه کنونی هم با توجه به اشرافی که بر منابع و ادله فقهی دارد، می ‌تواند حکم هر موضوع و واقعه ‌ای را استنباط نماید و هم با عنایت به جایگاه ولایت فقیه در جمهوری اسلامی ایران، این توانایی را دارد که آنچه را به مصلحت کشور می ‌داند، اجرایی کند.

این فعال فرهنگی تاکید می کند: این فرصتی استثنایی است که خداوند متعال در اختیار عالمان گذاشته که به اسلام و مسلمانان خدمت کنند و چنانچه در این امر کوتاهی صورت گیرد، در پیشگاه خدا و مردم مورد بازخواست قرار خواهند گرفت.

مالکی می گوید: اگر روحانیت به طور جدی وارد میدان شود و از تمام توان و همت خود بهره گیرد، می ‌تواند با برانگیخن اقشار مهم اجتماعی در کشور تحت رهبری پیشوای انقلاب اسلامی، انقلاب اقتصادی را به راه اندازد و ایران را به استقلال واقعی اقتصادی و رفاه اجتماعی برساند.

وی تاکید می کند: در حال حاضر رهبر بزرگوار انقلاب با طرح الگوی اقتصاد مقاومتی، زمینه حضور روحانیت را در عرصه اقتصادی کشور بیش از بیش فراهم کرده است.

مولف کتاب «اقتصاد مقاومتی و نقش روحانیت در پیشبرد آن» اظهار می دارد: تبیین اقتصاد مقاومتی و روش ساختن مرزهای مشترک آن با اقتصاد اسلامی تنها کار روحانیت است، در صحنه عمل نیز، این، روحانیت است که می ‌تواند تلاش برای رفع وابستگی اقتصادی از دشمنان اسلام و مسلمانان و رسیدن به خوداتکایی و توسعه ‌ای مطابق با معیارهای اسلامی را برای مردم ایران، به صورت وظیفه‌ ای مهم و مقدس معرفی کند.

مالکی تصریح می کند: علمای بزرگوار حوزه باید این فرصت را مغتنم بدانند و نخبگان موجود در حوزه علمیه را که امروزه به تخصص ‌های گوناگون از جمله اقتصاد مجهزند و نیز نیروهای تبلیغی حوزه را به گونه‌ ای سازماندهی کنند که بتوانند رهبر معظم انقلاب را به بهترین صورت در این جهاد بزرگ اقتصادی یاری دهند.

 اقتصادی اسلامی و ماموریت حوزه و روحانیت

بدون تردید تبیین مبانی اسلام و احکام دین در همه امور از جمله امور اقتصادی یکی دیگر از ماموریت ها و رسالت های حوزه های علمیه و روحانیت است و اقتصاد مقاومتی نیز که مورد تاکید رهبر معظم انقلاب است، مُرّ اقتصاد اسلامی است و تبیین آن، کار کارشناسان دینی است تا از آیات و روایات، مبانی آن را استخراج کرده و در اختیار مردم قرار دهند و دانشگاهیان نیز با بهره گیری از این نظریه ها به سمت اسلامی سازی علوم بروند؛ چرا که اساس کار در اقتصاد مقاومتی، الگوبرداری از اقتصاد اسلامی است که حوزه  و روحانیت در این امر نقش آفرینی مهمی ایفا می کنند.

گزارش: بیت اله احمدی