خبرگزاری «حوزه»- اصفهان/ حوزه علمیه با داشتن یک سیستم کاملا منعطف و  متناسب با نیازهای جامعه توانسته از دیرباز تاکنون پاسخگوی جوامع اسلامی باشد، البته با بسط و توسعه نیازها و پیچیده شدن شرایط، تخصصی شدن حوزه علمیه امری طبیعی است.

امروزه لازمه پاسخ دهی به نیازهای جامعه، تخصص محوری است که با همت شورای عالی، شورای گسترش و مرکز مدیریت حوزه های علمیه، این زمینه در حوزه ایجاد شده تا طلاب در رشته های تخصصی شرکت کرده و در جنبه های علمی، کاربردی، تبلیغی و ... موفق باشند.

راه اندازی مراکز مختلف تخصصی حوزه علمیه همگی براین راستا بوده بر اساس حدیث نبوی که می فرمایند: «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق»، قریب به یک دهه گذشته به همت آیت الله ناصری، مرکز تخصصی اخلاق و تربیت با حمایت شورای عالی حوزه های علمیه، سرفصل ها و متون آموزشی این رشته تصویب و اجازه فعالیت رسمی آن داده شد و شعبه اصفهان آن در کمترین زمان پس از قم  به صورت رسمی نیز شکل گرفت.

 حجت الاسلام والمسلمین سید حسین مومنی، معاون تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان که مسئولیت مرکز تخصصی اخلاق و تربیت اسلامی را نیز عهده دار می باشد، در گفتگو با خبرنگار «حوزه» به تشریح اهداف، برنامه ها و فعالیت های این مرکز تخصصی پرداخته که حاصل آن در ادامه می آید.

*برای آشنایی طلاب، ابتدا مرکز تخصصی اخلاق و تربیت  اصفهان را معرفی کنید

مرکز تخصصی اخلاق و تربیت اسلامی تحت اشراف آیت الله ناصری و با تولیت  حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ جعفر ناصری، در سال 1389 در اصفهان آغاز به فعالیت کرد.

هدف از تأسیس این مرکز، پرورش و تربیت طلاب در عرصه علم اخلاق و مسائل اخلاقی است و به این جهت که یکی از ارکان اصلی دین مداری، مسائل اخلاقی است و  چون چنین حس می شد که در زمینه پرورش نیروهای متخصص در حوزه اخلاق در  سنگر حوزه های علمیه کار جدی انجام نشده، چنین مرکزی شکل گرفت.

ما در زمینه فقه، اصول، کلام و  حتی در زمینه فلسفه کارهای خوبی در سال های اخیر در حوزه های علمیه آغاز  کردیم، اما در علم اخلاق به صورت رسمی و تخصصی، مرکزی عهده دار پرورش طلاب نبود. از این جهت که ضرورت این مسائل احساس می شد، تصمیم گرفته شد که چنین  مرکزی راه اندازی شود.

*اهداف اصلی راه اندازی چنین مرکز تخصصی حوزه علمیه از منظر ابعاد اجتماعی چیست؟

دشمنان و افرادی که دارای اهداف خاصی هستند امروزه شبهات خودشان را از مسائل کلامی و مسائل فلسفی به  سمت مسائل اخلاقی سوق داده اند، به دلیل اینکه مسائل اخلاقی برای همه مردم قابل فهم است و خیلی زودتر آن ها را فهم می کنند، لذا  در بدنه جامعه، سرایت آن زیاد می شود و شیوع بسیار زیادی پیدا می کند.

در مسائل و شبهات کلامی یا مسائل و شبهات فلسفی، موقعی که شبهه ای مطرح می شود افراد خاصی از جامعه با آن درگیر می شدند، اما در مسائل اخلاقی وقتی شبهه ای مطرح می شود، خواه ناخواه تمام افراد جامعه حتی افرادی هم که تحصیلاتی ندارند با آن شبهه درگیر می شوند. لذا می طلبید که مرکزی باشد و طلابی را تربیت کند که بتوانند به این شبهات پاسخ دهند.

*فعالیت ها  و سیاست اصلی این مرکز تخصصی چیست؟

در این مرکز تخصصی مهمتر از هر امر دیگری، این بوده که  بنای تعلیم و تربیت اسلامی را باتوجه به آموزه های اسلامی و قرآن و روایات اهل بیت عصمت و طهارت (س) پایه ریزی کنند. بسیاری از مسائل تربیتی ما امروز برگرفته از مسائل روانشناسی غربی است و لازم بود که حوزه های علمیه در این زمینه فعالیت جدی آغاز شود که بتوانند مبنای تعلیم و تربیت اسلامی را فی الواقع از متون و نصوص آیات و روایات اسلامی استخراج کنند و ان شاءالله با ساماندهی آن ها بتوانند آن ها را به جامعه عرضه کنند، لذا این مرکز راه اندازی شد.

*تا کنون چند دوره پذیرش طلبه در این مرکز تخصصی داشته اید؟

 تا  امروز چهار دوره پذیرش در این مرکز صورت گرفته  است و در حال حاضر ثبت نام برای مرحله پنجم پذیرش صورت می گیرد. الحمدلله در این چهار دوره، طلابی که وارد شده اند با مبانی و تعالیم اسلامی آشنا شده  و توانسته اند تا حدودی این معضلاتی که اشاره شد  و این خلأها را  در جامعه جبران کنند،  البته تا آن جایی که غایت و هدف و غرض هست فاصله زیادی داریم. اما ان شاءالله با تعلیم و تربیت این طلاب با همت، این خلأ هم به زودی پر می شود تا ما بتوانیم یک خدمتی را به جامعه اسلامی انجام دهیم.

*چند دانش پژوه از مرکز تخصصی اخلاق و تربیت اصفهان فارغ التحصیل شده اند و آیا برای دانش آموختگان برنامه ای دارید؟

تاکنون نزدیک به 60 نفر دانش آموختگان حوزه علم اخلاق هستند و فارغ التحصیلان مرکز اخلاق، خواه ناخواه در چند حیطه فعالیت خواهند داشت. یکی از آن ها مسائل پژوهشی است که  پیش از این بیان شد. ما امروزه خلأهای پژوهشی در حوزه اخلاقی داریم که این  موارد هم کم نیست، برخی از آن ها وارد فضای پژوهشی می شوند و برخی از آن ها وارد فضاهای مشاوره و اخلاقی می شوند تا بتوانند به مردم خدماتی را ارائه دهند و بتوانند به آن ها ارائه طریق کنند.

برخی از آن ها هم مُبلغین اخلاقی می شوند که ما افرادی را داشتیم که به عنوان مُبلغ اخلاقی به مناطقی اعزام شده اند تا بتوانند مسائل اخلاقی را بین هدف های خاص و مخاطبین خاص توسعه و بسط دهند. برخی از دانش آموخته ها هم خواه ناخواه به عنوان اساتید اخلاق در خود حوزه ها به صورت رسمی پذیرفته می شوند و برخی هم در مراکز آموزش عالی و دانشگاه ها و جاهایی که نیازمند به استاد اخلاق باشند حضور پیدا می کنند.

این خلأ اساتید اخلاق، امروز هم در حوزه  علمیه کشور و هم در دانشگاه ها مشهود است. چرا  که پیش از این اخلاق، رشته ای بود که چون کسی دوره آموزشی خاصی ندیده بود، خواه ناخواه افراد با گرایش های خاصی عهده دار استادی و تدریس آن هم می شدند. لذا  ممکن بود در اینجا آسیب های جدی به علم اخلاق وارد کنند.

اما وقتی که فرد آموزش دیده دوره اخلاق باشد و تحصیلات او در این زمینه باشد، خواه ناخواه تدریس او علمی تر و متقن تر است و با اسلوب آموزشی بهتری می تواند تعالیم اخلاقی را تعلیم دهد و خروجی ها منطبق تر با اخلاق اسلامی خواهد بود.

* آخرین پذیرش مرکز چه زمانی بوده است وظرفیت پذیرش چقدر است؟

اوایل سال جدید در فروردین ماه زمان پذیرش جدید این مرکز بود، تقریباً در هر دوره یعنی در هر سال، حدأکثر 25 نفر پذیرش داریم و این افراد وارد دوره می شوند و تحت تعلیم تخصصی قرار می گیرند.

*هر دوره  آموزشی در این مرکز تخصصی چه مدت طول می کشد؟

دوره تقریباً نزدیک دو سال و نیم طول می کشد و بعد از این مدت وارد فضای پایان نامه نویسی می شوند که آن هم، خواه ناخواه بستگی به ظرفیت افراد، ممکن است از شش ماه تا یک سال یا یک سال و نیم به طول بینجامد تا فرد بتواند از آن سطح علمی خودش دفاع کند و سطح سه تخصصی اخلاق را دریافت کند.

*چه برنامه هایی جنبی تا کنون در این مرکزت خصصی برای طلاب برگزار شده است؟

برنامه های مختلف فرهنگی، ورزشی و تربیتی به صورت مستمر و هفتگی برای طلاب این مرکز به منظور تقویت ابعاد اجتماعی طلاب  ودانش آموخته ها برگزار می شود، که می توان به نشست «بازخوانی مکتب نجف از منظر آیت الله نجابت، نشست علمی «روش های سلوک و تربیتی اخلاقی از منظر قرآن و عترت،نشست «بازی های رایانه ای قتلگاه اخلاق، نشست علمی روان شناسی اخلاق، نشست اخلاقی «سیره اخلاقی آیت الله بهجت و بزرگان دینی  و نشست علمی «بررسی رابطه اخلاق اسلامی و روانشناسی و همچنین تولید و تهیه نشریه اخلاقی خُلق اشاره کرد.

گفت وگو : سید امیر حسین ابطحی