ابوالفضل جلیلی کارگردان سینمای ایران در گفت‌و‌گو با خبرگزاری «حوزه» درباره جایگاه سینمای ایران در جشنواره‌های خارجی گفت: شاید من به لحاظ  آماری، اولین فیلمسازی باشم که فیلم‌هایم در جشنواره های متعدد خارجی حضور داشته، بنابراین اگر اظهار نظری در این زمینه (جایگاه سینمای ایران در جشنواره‌های خارجی) می‌کنم، آن نظر تا حدی پذیرفتنی است. در سینمای جهان، امروز فیلم‌های ایرانی را به عنوان آثاری اخلاقی نام می‌برند که در آن اخلاقیات جایگاهی ویژه و والا دارد. این ویژگی نیز در جای خود بسیار پسندیده و به نوعی امتیاز برای ما محسوب می‌شود، اما این‌که بگویم سینمای ما دینی‌ترین سینمای جهان است، ادعای است که پیرامون آن نمی توان به طور قاطع اظهار نظر کرد.

*تولیدات جهانی با دورن مایه دینی

وی افزود: وقتی فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های بین المللی حضور پیدا می کنند، نگاهی ویژه به آنها می شود و در بسیاری از آنها فیلم‌های ایرانی موفق هستند، اما هیچ گاه این موفقیت برای کارهایی نبوده که به مناسک دینی توجهی صرف و ظاهری داشتند، بلکه بیشتر کارهای مورد توجه قرار گرفتند که آموزه‌های مورد نظر را به لطیف‌ترین شکل ممکن به بیننده منتقل کرد‌ه‌اند. برای این گفته مثالی روشن می‌زنم. «بچه‌های آسمان» فیلمی است که در ظاهر قصه‌ای کودکانه دارد، اما به اندازه‌ای زیبایی‌های اخلاقی در آن خوب بیان می‌شود که هر تماشاگری با هر دین و آئینی، آن را پذیرفته و باور می‌کند، برای همین این تولیدات نیاز سینمای ما است و باید بیشتر مد نظر قرار گیرد.

جلیلی به توضیح فوق اضافه کرد: تا چند سال پیش تصور رایج این بود فیلم‌هایی که در آنها به زندگی ائمه یا پیامبران علیهم السلام توجه شده باشد، فیلم‌های دینی هستند! برداشتی که به نظرم اشتباه است، چون اگر قرار باشد این دسته بندی را ملاک کارهای دینی دانست، باید سینمای هالیوود را موفق‌ترین سینما در این حوزه نام برد، در صورتی که این‌گونه نیست، چون در آن فیلم‌ها تنها روایتی تاریخی مد نظر قرار می‌گیرد، بدون این که شرایط فیلم دینی در آنها لحاظ شود. برای همین بهتر است این دست تولیدات را بیشتر کاری تاریخی دانست. این توضیح برای فیلم‌های ایرانی نیز صدق می‌کند، البته در چند سال اخیر این نگاه تا حد زیادی اصلاح شده و به فیلم دینی نگاهی عمیق‌تر می‌شود، برای همین من فیلم‌های این حوزه را در مقایسه با فیلم‌های دهه شصت یا هفتاد موفق تر می دانم.

*شاخصه های فیلم دینی

کارگردان فیلم «حافظ» در پاسخ به این سوال که از دیدگاه وی بزرگترین شاخصه فیلم دینی چیست؟ گفت: فیلم دینی کاری است که بتواند مخاطب را تحت تاثیر خود قرار داده و به نوعی وی را به فکر وا دارد که چه مسیری را در زندگی پیش گرفته و تا چه حد این مسیر با آرمان‌ها و آموزه های اسلامی همخوان است. فیلم دینی اثری است که به مخاطب بفهماند مهمترین شرط برای موفقیت در زندگی، این است که روزی حلال کسب کند و از حرام خواری و ربا خواری دوری کند. فیلم دینی کاری است که به تماشاگر بفهماند اگر همسایه تو سر گرسنه به زمین می‌گذارد، تو هم مسئول هستی، چون از حال وی خبر نداری.

*روز واقع، الگوی خوبی برای فیلم سازان است

من به شخصه جز چند کار، نمی توانم فیلم یا سریالی را در سینما و تلویزیون نام ببرم که در آنها هم شاهد روایت خوبی از قصه تاریحی باشیم، هم اینکه پیام مورد نظر به تاثیرگذارترین شکل بیان شده باشد. بگذارید برای درک بهتر حرفم، مثالی عینی بیاورم. فیلم سینمایی «روز واقعه» قصه‌ای تاریخی داشت، اما در تک تک لحظات فیلم می‌شود پیام عاشورا را مشاهده کرد، اما بعد از 20 سال که از ساخت این فیلم می‌گذرد، هنوز فیلمی در این حد و اندازه ساخته نشده است.

این فیلمساز در بخش دیگری از سخنان خود شرط ساخته شدن یک فیلم دینی موفق را در گام بعدی اعتقاد فیلمسازش توصیف کرد و گفت:  این‌که فیلمسازی که می‌خواهد فیلم دینی بسازد، باید به پیام کارش معتقد باشد، امری بدیهی و عیان است و هیچ بحثی در آن نیست، البته در برخی مواقع این گفته به گوش می‌رسد که تخصص به تنهایی می‌تواند عاملی برای موفقیت یک فیلم دینی باشد، اما به شخصه این را قبول ندارم، چون ممکن است یک متخصص سینما یک فیلم دینی خوب بسازد، اما هیچ گاه این امر دلیل بر این نیست که فیلمش تاثیرگذار باشد.

وی در پایان گفت: سینمای دینی نیاز به حمایت دارد، اما این حمایت به معنای دخالت نیست، بلکه بهترین عامل برای دیده شدن فیلم‌های خوب در این حوزه، فراهم کردن بستر است. این موقعیت نیز تنها از طرف مسئولان فراهم نمی‌شود، بلکه منتقدان، رسانه ها و خود هنرمندان می‌توانند در این زمینه نقش بسیار مهمی ایفا کنند.