به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام مسترهمی در ابتدای میزگرد روش شناسی میان رشته ای قرآن و علوم که در سالن قدس مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) برگزار شد، تصریج کرد: اگر روش نادرست و ناقص باشد، به نتیجه ای نادرست و ناقص خواهد رسید.
وی با بیان این که روش های غلط و ناکارامد اسیب هایی را به دنبال دارد که مخالفت ها و جبهه گیری های منفی را در مطالعات میان رشته ای قران و علوم به دنبال داشته اشت، اظهار داشت: برخی از این مخالفت ها به خاطر خطاها و اشتباهاتی است که به خاطر عدم بهره مندی از روش های درست و صحیح به وجود می آید.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی افزود: اگر مبانی ، اصول، مبادی، قلمرو و ضوابط مطالعات میان رشته ای به دقت واکاوی و بررسی شود، در مقام عمل و تفسیر بهره مندی های بسیار زیادی از مطالعات میان رشته ای خواهیم داشت.
وی تدوین کتاب روش شناسی مطالعات میان رشته ای را یکی از مطالبات مهم رییس جامعه المصطفی از این کنگره بین المللی دانست و یادآور شد: 12 مقاله به صورت سفارسی نگاشته و در مجموعه مطالعات میان رشته ای به رشته تحریر در آمد.
حجت الاسلام والمسلمین فاکر میبدی، در ادامه این کنگره به روش شناسی تفسیر در علوم قرآنی اشاره نمود و اظهار داشت: مبادی، مبانی، منابع، قواعد و مسائل از مهمترین اصول روش شناسی دانش ها به شمار می رود.
وی با بیان این که در قرآن و علوم انسانی، پیش وند ها و پسوند هایی علوم قرآن را شناسایی نموده، قواعد مربوطه را به کار گیریم، خاطرنشان کرد: وقتی مفسر مبنایی را برگزید، در ادامه اتخاذ مبنا، باید و نباید هایی جلوه نموده، وظایف تفسیری را ترسیم می کند، وقتی کسی قائل باشد خبر واحد نمی تواند مفسر قرآن باشد، در تفسیر قرآن نمی تواند به استناد روایت مراد خداوند از آیات الهی را اتخاذ نماید.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی افزود: اگر بخواهیم در جغرافیای قرآن پژوهی هویتی را ترسیم نموده، قواعد لازم را شناسایی نماییم و مجموع گونه های تفسیر موضوعی را احصا کنیم، 9 گونه مباحث تفسیر شناسی به دست می آید.
وی تفاسیر موضوعی استخراجی، استشهادی ، تنزیلی و...را از مهمترین گونه های تفسیر شناختی برشمرد و ابراز داشت: استنباط علوم قرآن و علوم انسانی از قرآن به عنوان تفسیر موضوعی استنتاقی است که از قرآن پاسخ سوال های موضوعی رجوع داده شده به آیات الهی کسب می گردد.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی تصریح کرد: زمانی بخواهیم از علوم اسلامی و قرآنی صحبت کنیم، باید از قواعد تفسیر موضوعی بهره گیریم.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که قواعد تفسیری به طور عام و قواعد تفسیر علمی به طور خاص چه جایگاهی در مطالعات روش شناختی مطالعات قرآنی دارد؟، تصریح کرد: برخی از افراد بدون توجه به ضوابط و قواعد آیه ای را به موضوعی می چسبانند که این کار از ریشه اشتباه می باشد.
حجت الاسلام و المسلمین فاکر میبدی با تاکید بر این که نباید دایره را تنگ کنیم که نتوانیم هیچ مسئله ای را از قرآن استنباط نماییم، خاطرنشان کرد: برای فهم قرآن و استناد مسئله جزئی علوم قرآنی، بایدضمن طی یک سری فرایند ها، در رسیدن و صحت استناد مسائل مورد توجه قرار گرفته، قواعد مختلفی را بحث و بررسی نماییم.
حجت الاسلام والمسلمین جزایری نیز در ادامه این میزگرد، تفسیر علمی را فهم آیات علمی قران بر اساس قواعد عام تفسیری دانست و یادآور شد: گاهی تفسیر علمی به این معناست که از علوم تجربی و بشری و علوم انسانی در فهم آیات قرآن به عنوان قرینه فهم استفاده نماییم که در هر دو نگاه ها آیات قرآن دلالت التزامی داشته از تجمیع دو آیه به مطلب علمی پی می بریم که قلمرو آیات را تغییر می دهد.
وی با تاکید بر این که قرآن کریم این ظرفیت را دارد که در هر عصری برای هر مخاطبی سخن و پیام داشته باشد، تصریح کرد: یک آیه برای سخن دان و حقوق دان و هر تخصصی مفهومی متعالی دارد که از چند منظر متفاوت می توان مورد توجه قرار داد.
حجت الاسلام والمسلمین جزایری کشف قواعد علمی لا ضرر را یکی از راه کارهای کشف مبانی حقوق قرآنی برشمرد و ابراز داشت: سالیانی دور پیش از عصری که همه اندیشمندان قائل به سکون زمین و گردش خورشید به دور زمین بودند، آیات الهی سخن از حرکت زمین به دور خورشید به میان می آورد.
وی در ادامه نگاه های حقوقی آیات الهی را مورد توجه قرار داد و ابراز داشت: اصلی ترین و ذاتی ترین حق، حق عبودیت بوده، آزادی نیز در راستای حق عبودیت مورد توجه قرار می گیرد.
این محقق به مبانی علوم انسانی از منظر قرآن اشاره نمود و خاطرنشان کرد: نقش انسان، جایگاه خداوند در زندگی بشری، رابطه دنیا و آخرت، رابطه عوالم آفرینش، بحث حضور دین در زندگی روزمره از مواردی است که باید مورد توجه اندیشمندان و علاقه مندان به حوزه قرآن و علوم قرار گیرد.
حجت الاسلام والمسلمین جزایری با تاکید بر این که قرآن باید مبنای علوم انسانی قرار گیرد، تصریح کرد: گستره آیات علمی قرآن کریم بیشتر بوده، باید از نگاه حداقلی به قرآن و علم پرهیز نماییم.
