به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» آیت الله علیرضا اعرافی، امروز در همایش «اخلاق پژوهشی، الزامات و راهکارها» که در جامعه الزهرا (س) برگزار شد، با تبریک هفته پژوهش گفت: حوزه پژوهش نیازمند واکاوی و بررسی اسلامی در سه عرصه فلسفه، فقه و اخلاق پژوهش است، بدین معنا که پژوهش به عنوان یک خلاقیت ذهنی، پدیده ای است که باید از سه منظر نگاه اسلامی به آن معطوف شود.
وی با اشاره به این که وظیفه حوزه تسری دادن این سه نگاه به همه پدیده های بشری است، اظهار داشت: از آنجا که همه آینده بشر بر پایه پژوهش و تحقیقات استوار است می توان وظیفه خطیر و مسئولیت بالای پژوهش و پژوهشگر را شناخت.
مدیر حوزه های علمیه با بیان این که دامنه و شعاع کار از عوامل کم و زیاد شدن میزان مسئولیت است، گفت: از آنجا که بنیان حرکت و رشد انسان بر پایه پژوهش است، مسئولیت پژوهشگر بسیار بالا و خطیر است.
وی با اشاره به این که شرط صحت در پژوهش های دینی و اسلامی، اسناد به شارع است و پژوهش معیار حوزوی و دینی باید دربردارنده این اسناد باشد، بیان داشت: اگر پژوهشی در حوزه دین معیارمند نباشد افترای بر دین و خدای متعال خواهد بود که از گناهان کبیره است و همین مساله وظیفه سنگین پژوهشگران دینی را مشخص می کند.
آیت الله اعرافی ادامه داد: در انجام پژوهش، گاهی پژوهشگر دنبال ارائه نظر خودش است که در این صورت در تحقیقات دینی باید پژوهشگر مجتهد و لو متجزی باشد تا بتواند قدرت استنباط و استدلال به منابع دینی را داشته باشد و گاهی پژوهش درجه دو و مستند به نظر مجتهدین دیگر است که در این صورت نیاز به اجتهاد پژوهشگر نیست ولی باید قدرت علمی بالایی داشته باشد تا بتواند از میان نظرات موجود، آنچه را به صواب نزدیک تر است برگزیند.
وی با اشاره به اهمیت مساله روش شناسی اجتهادی فرافقهی به عنوان پشتوانه تحقیقات حوزوی گفت: جامعه الزهرا(س) باید به عنوان یک مرکز پیشگام علمی در این مسیر گامهای موثری بردارد.
مدیر حوزه های علمیه با بیان اینکه خروجی تولیدات و پژوهش های دینی با جان و روح ابدی و سعادت و شقاوت انسان سرو کار دارد برای همین از این منظر نیز حائز اهمیت است خاطرنشان کرد: از سوی دیگر مساله ارتباط تحقیقات دینی با خود انسان نیز مساله مهمی است چرا که وقتی ما درباره یک موضوع در حال تحقیق و پژوهش هستیم همزمان فکر و روح ما با آن مساله دست و پنجه نرم می کند و نتیجه آن در اعتقاد و نگرش ما تاثیر دارد.
وی در ادامه اظهار داشت: پژوهش های دینی را می توان از پنج منظر علمی و معرفتی، نگرشی، روحی و اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی و رفتاری مورد آسیب شناسی قرار داد. در عرصه آسیب های علمی کم نداریم تحقیقات علمی در قالب مقاله و کتاب که ضعف روش شناسی دارد. برای تحقیقات اسلامی، اصول فقه به عنوان یک روش عام بین فقه، اخلاق، کلام و عقاید مطرح است لکن باید روش شناسی مان در عرصه اخلاق، کلام و عقاید تکمیل شود از این رو معتقدم اصول فقه هم نیاز به پالایش دارد و هم نیازمند افزایش است.
آیت الله اعرافی با تاکید بر این که اکنون حوزه به جای پرداختن به کمیت، باید به بازسازی کیفیت و پایه ریزی بنیان های روش شناسی در تحقیقات دینی توجه کند گفت: اکنون برای رشد در حوزه علوم انسانی به ۲۰ رشته فقهی جدید و ۱۵ فلسفه مضاف اسلامی نیاز داریم تا بتوانیم خلاءهای متدولوژی و پایه های اجتهادی را پر کنیم.
وی با اشاره به اینکه از دید اسلام، قرآن و روایات نگاهی وجود دارد که مربوط به اخلاق پژوهش است اظهار داشت: این مساله بدین معناست که حوزه دانش و معرفت ما با حوزه گرایش های ما در تعامل و ارتباط است. ما ضمن اینکه معتقدیم علم می تواند به حد خلوص برسد اما با این حال حوزه معرفت به شدت تحت تاثیر گرایش ها خلقیات ماست به همین دلیل است رشد معنوی و تهذیب نفس در کمال علمی بشر موثر است و این مساله به ویژه در علوم اسلامی به خوبی مشاهده می شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه آموزش های دینی خواهران به شکل نهادی، ساختاری و نظام مند محصول حوزه علمیه قم و انقلاب اسلامی است گفت: جامعه الزهرا(س) پیشگام و پیشران حرکت عظیم آموزش های بانوان در عرصه علوم دینی است و توقع می رود این مجموعه علمی با یک نقشه راه نو پیشگامی خود را در این زمینه حفظ و ارتقا ببخشد.
