به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه 201 سوره بقره پرداخته است.

* آيه               

وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا ءَاتِنَا فِى الْدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِى الْأَخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ الْنَّارِ

* ترجمه                      

(اما) بعضى از مردم مى‏گویند: پروردگارا! در دنیا به ما نیكى عطا كن و در آخرت نیز نیكى مرحمت فرما و ما را از عذاب آتش نگهدار.

* نکته ها                     

یكى از راه هاى شناخت مردم، آشنایى با آرزوها و دعاهاى آنان است. در آیه قبل، درخواست گروه اوّل از خداوند مربوط به دنیا بود و كارى به خیر و شرّ آن نداشتند، ولى در این آیه درخواست گروه دوّم از خداوند، «حسنة» است در دنیا و آخرت. در دیدگاه گروه اوّل؛ دنیا به خودى خود مطلوب است، ولى در دید گروه دوّم؛ دنیایى ارزشمند است كه حسنه باشد و به آخرت منتهى گردد.

در روایات نمونه ‏ها و مصادیقى براى نیكى ‏هاى دنیا و آخرت نقل شده است [تفسیر نورالثقلین، ج‏1، ص‏199]، ولى حسنه در انحصار چند نمونه نیست.

در قرآن مجید 115 مرتبه كلمه‏ى «دنیا» بكار رفته و 115 مرتبه كلمه «آخرت» استعمال شده است و این یك تصادف نیست. البتّه این به معناى آن نیست كه اهمیّت دنیا و آخرت هر دو یكسان است.

در دعاها، هدف‏ هاى كلّى مطرح می شود و تعیین مصداق به عهده خداوند گذاشته می شود. ما از خداوند حسنه و سعادت مى‏خواهیم، ولى در اینكه رشد و صلاح ما در چیست؟ آنرا به عهده‏ ى خداوند مى‏ گذاریم. چون ما به خاطر محدودیّت‏ هاى علمى و عدم آگاهى از آینده و ابعاد روحى خودمان، نمى ‏توانیم مصادیق جزئى را تعیین بنمائیم. به همین جهت توصیه شده است از خداوند وسیله كار را نخواهید، خودِ كار را بخواهید. زیرا ممكن است خداوند از وسیله‏ى دیگرى كه به فكر و ذهن ما نمى ‏آید، كارى را براى ما محقّق سازد. مثلاً از خداوند توفیق زیارت حج را بخواهید، امّا نگویید: خدایا مالى به من بده تا به مكّه بروم. چون خداوند گاهى سبب را به گونه ‏اى قرار مى ‏دهد كه ما فكر آن را نمى‏كردیم.

* پيام ها                      

1- دنیا و آخرت با هم منافاتى ندارند، به شرط آنكه انسان به دنبال حسنه و نیكى باشد. «فى الدنیا حسنة و فى الاخرة حسنة»

2- هر رفاهى مذموم نیست، بلكه زندگانى نیكو، مطلوب نیز هست. «ربّنا اتنا فى الدنیا حسنة»

3- دوزخ، حساب جدایى دارد. با اینكه از خداوند نیكى آخرت را مى ‏خواهند، ولى براى نجات از آتش، جداگانه دعا مى‏كنند. [*] «قِنا عذاب النار»

*) در دعاها براى نجات از آتش، اصرار و تكرار عجیبى است. مثلا در دعاى مجیر حدود هفتاد بار مى ‏خوانیم: «اجِرنا مِن النار یا ربّ» پروردگارا! ما را از آتش جهنّم نجات بده. و یا در دعاى جوشن كبیر كه صد بند دارد در پایان هر بند آن مى‏گوییم: «خَلّصنا من النّار یا ربّ».