به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، آیت الله علیرضا اعرافی بعد از ظهر جمعه در مراسم افتتاحیه چهارمین دوره گفتمان نخبگان علوم انسانی که در سالن همایش غدیر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، اظهار داشت: اسلام از بن مایه های تمدنی و فکری برخوردار است و توانسته ابعاد مختلف زندگی بشر را شکل دهد.
وی افزود: اگر این تمدن بر ریل درست قرار می گرفت، حتما نمودهای تمدن اسلامی به شکل دیگری رقم می خورد و از دامنه وسیع تر و عمق ژرف تری برخوردار می شد که این اتفاق نیفتاد، اما به شکل نسبی اندیشه اسلامی، آیات وحی و دستاورد هایی که در کتاب و سنت متجلی شد در کنار هم قرار گرفت و اندیشه ای را در جهان اسلام ایجاد و دنیا را تحت تاثیر قرار داد.
مدیرحوزه های علمیه،اینکه تمدن در اسلام چگونه شکل گرفته و ویژگی های آن چیست را از مسائل ارزشمندی دانست که باید مطرح شود، گفت: ما بنابر مفروضات، معتقدیم در بنیان دینی و قرآنی یک تمدن وجود دارد که می تواند استمرار داشته و با تحولات بشری همگام شود و هدایتگر باشد.
در گفتمان انقلاب معتقدیم که اسلام امروز هم می تواند هدایتگر تمدن بشری باشد
وی با اشاره به اینکه تمدن سازی اسلام منحصر در عصر و مجموعه ای از مؤلفه ها نیست، بلکه سامانمند، هدایتگر و فراگیر است و از انعطاف برخوردار است، ابراز داشت: در گفتمان انقلاب، معتقدیم که اسلام امروز هم می تواند هدایتگر تمدن بشری باشد.
آیت الله اعرافی گفت: اندیشه اسلامی هم می تواند به دستاورد های بشر حاشیه بزند و اصلاح و چالایش ایجاد کند و هم می تواند در عمق بیشتر به تمام آن ها روح و معنا دهد و تحولاتی در کاروان علم و معرفت بشر ایجاد کند.
وی با بیان اینکه علم بشری می تواند در پرتو روح قرآنی و ایمانی قرار بگیرد و سبقه، روح و جان مایه دینی و قدسی پیدا کند گفت: آنگاه که سخن از علم انسانی اسلامی به میان می آوریم اولین ترسیم و تئوری دخالت اندیشه دینی در مبانی علم است و بر اساس تحلیلی که از ساختار علم داریم معتقدیم که علوم چه انسانی چه غیر انسانی بر پابه مبانی فکری و عقلی استوار است، مبادی و مبانی که می تواند در پیکره علم و قلمرو علم اثر گذار باشد.
مدیر حوزه های علمیه تصریح کرد: گرچه این باور جا افتاده که دخالت در مبانی و مبادی کلی را قبول می کنیم و در پیکره علم به روش شناسی انحصاری معتقدیم؛ اما تصویری که در اصل وجود دارد، این است که هرگز این گونه نیست و کشف حقایق عالم در جهان چند روشی است نه تک روشی و عقل می تواند در کشف حقایق دخالت کند.
وی با بیان اینکه واقعیت این است که برای کشف ابعاد وجودی بشر و جهان به یک عصا نمی توانیم تکیه کنیم و دستگیره های دیگر و دوربین های دیگری وجود دارد که باید مورد استفاده قرار بگیرد توضیح داد: اگر روش وحیانی را پذیرفتیم و قلمرو وحی را هم با مبانی علمی استنباط کردیم، عملا می بینیم این روش ها در این قلمرو ها کلی سخن برای گفتن دارد و این روش وحیانی در کنار روش نظری و تجربی می تواند عرصه ها ی جدید را باز کند و هیچ ادعایی هم نداریم که با این روش می شود به همه سؤا ل ها پاسخ داد.
آیت الله اعرافی افزود: اندیشه قدسی و دینی غیر از دخالت در مبانی و مبادی و دخالت در متولوژی، در گزاره های علمی دخالت می کند و در ساختار و پیکره مسائل علم نیز دخالت می کند.
وی با اشاره به گنجینه دین برپایه وحی و نقل، گفت: این گنجینه عظیم چیزی نیست که از کنارش گذشت و غیر از مبادی متولوژی، علم اسلامی پرتو می افکند در ساختار مسائل علم و گزاره می دهد.
مدیر حوزه های علمیه ادامه داد: این علوم انسانی از منظر اسلامی قابل نقد و بررسی است و جالب اینکه بسیاری از استنتاج هایی که در علم می آید اگر در منظومه بزرگتری قرار بگیرد رنگ می بازد.
وی اظهار کرد: همه علوم می تواند اسلامی باشد و علم انسانی به طور ویژه می تواند اسلامی باشد و این سبقه اسلامی در چند تئوری ذاتی است.
آیت الله اعرافی گفت: این تحول و پیشرفت نیاز به تحولات و توسعه هایی در حوزه علوم انسانی دارد که در ارزیابی خروجی آن افراط و تفریط وجود دارد و گاهی تند روی هایی در برخورد با علم می شود.
وی با اشاره به اینکه انجمن های علمی حوزه در این زمینه در حال فعالیت هستند و امیدواریم اواخر سال جاری، محصولی را بتوان از این فعالیت ها ارائه نمود، عنوان کرد: نیازمند تئوری هایی در علوم انسانی اسلامی هستیم.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه با بیان اینکه در مدیریت حوزه در ذیل طرح های متعدد جدید فقه معاصر را داریم، گفت: ابواب نو متناسب با علوم اسلامی باید پایه ریزی شود و امتداد فلسفه اسلامی باید فنی و تخصصی تنوع پیدا کند.
وی تأکید کرد: توسعه مرزهای اندیشه فلسفی، کلامی، تخصصی شدن توسعه مرز های فقه در پایه ریزی ابواب نو و اجتهاد جامعه تمدن ساز باید صورت بگیرد و حوزه باید این را انجام دهد و دانشگاه نیز در پرتو این نگاه بنیادی اقداماتی را انجام دهد.
