به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه 280 سوره بقره پرداخته است.
* آيه
وَ إِنْ کانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلي مَيْسَرَةٍ وَ أَنْ تَصَدَّقُوا خَيْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ
* ترجمه
و اگر (بدهكار) تنگ دست بود، او را تا هنگام توانایى مهلت دهید و (در صورتى كه واقعاً توان پرداخت ندارد،) اگر ببخشید براى شما بهتر است، اگر (نتایج آنرا) بدانید.
* نکته ها
هر چند در این آیه سفارش شده كه به بدهكار مهلت داده شود، ولى نباید بدهكار از این موضوع سوء استفاده كند. لذا اگر بدون عذر در پرداخت بدهى خود تأخیر كند، گناهكار است.
در حدیث آمده است: براى كسانى كه بدون عذر، بدهى خود را نمى پردازند، گناهِ دزد نوشته مى شود. همچنان كه براى مهلت دهندگان، پاداشى چون پاداش شهیدان ثبت مى شود. به هر روزى كه به بدهكار مهلت داده شود، پاداش صدقه ى همان مبلغ، براى طلبكار ثبت مى شود. [تفسیر برهان]
گذشت از بدهكار نادار، براى شما بهتر است، زیرا:
الف: شاید فردا براى خود شما نیز این صحنه پیش آید.
ب: مال فراموش مىشود، ولى بخشیدن به نادار هرگز فراموش نمى شود.
ج: كسب رضایت دل محروم و رضاى خالق، از كسب درآمد به مراتب بهتر است.
در احكام فقهى آمده است: زندانى كردن بدهكار معذور، ممنوع است و در مواردى كه شخص بدهكار واقعاً مالى نداشته باشد كه بدهى خود راپرداخت كند، وظیفه ى حكومت اسلامى است كه بدهى او را بپردازد.
* پيام ها
1- اسلام، حامى مستضعفان است. «و ان كان ذوعسرة»
2- نه تنها ربا نگیرید، بلكه در گرفتن رأس المال و اصل سرمایه نیز مدارا كنید. «فنظرة الى میسرة»
3- اصل در زمان بندى براى بازپرداخت، توان بدهكار است. «فنظرة الى میسرة»
4- اجبار بدهكارى كه توانایى پرداخت دارد، مانعى ندارد. «ان كان ذو عسرة فنظرة»
5 - بخشیدن بدهكار فقیر، صدقه است. «وان تصدقوا خیر لكم»
6- نظام حقوقى و اقتصادى اسلام، با نظام اخلاقى آن پیوند دارد. گرچه بازپس گیرى وام حقّ است، ولى مهلت دادن و بخشیدنِ بدهكار باید مراعات شود. «فنظرة... تصدقوا»
7- محدودیّت انسان و ثروت دوستى او نمى گذارد كه انسان به حقیقت ارزش ها و كمالات پى ببرد. «ان كنتم تعلمون»
