به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام والمسلمین حسینی نژاد، رئیس مجمع در نهمین نشست مشترک نمایندگان طلاب با مسئولان نظام و حوزه های علمیه که با حضور اعضای شورای عالی سند چشم انداز الگوی پایه اسلامی-ایرانی پیشرفت در پنجاه سال آینده، برگزار شد، اظهار داشت: یکی از کارهای مهمی که در حوزه نسبت به سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و بیانیه گام دوم انقلاب باید انجام گردد، تبیین است؛ ما باید برای دیگران روشن کنیم که این موضوعی که رهبر معظم انقلاب از ما مطالبه می کند، چیست و چه سرفصل هایی دارد و وظایف حوزه و حوزویان نسبت به آن چیست تا به مسئله فرسایشی تبدیل نشده و به فراموشی سپرده نشود.
وی ابراز داشت: به نظر بنده، رهبر معظم انقلاب مشاهده می کند که دریایی از اطلاعات و سندهای بسیار مهمی درباره مباحث اسلامی و انقلابی در کشور از گذشته تا به امروز تدوین شده؛ اما با وجود قوانین اسلامی که با پشتیبانی شورای نگهبان به تصویب می رسد، قانون اسلامی به درستی در کشور پیاده نشده است؛ به همین دلیل چنین سندهایی را دستور داده اند تا کشور به سمت اسلام به پیش برود.
رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم خاطرنشان ساخت: اگر در این انقلاب که مایه خوشحالی بسیاری از آزادی خواهان جهان است، ناکارآمدی نشان داده شود، اصل انقلاب مورد خدشه قرار گرفته و به سرانجام خود نخواهد رسید.
حجت الاسلام والمسلمین حسینی نژاد تصریح کرد: ما انقلاب کردیم و باید پای این انقلاب محکم بمانیم تا به ثمر رسیده و به درستی به دیگران برسد.
وی بیان داشت: رهبر انقلاب، احساس خطر کرده و مشاهده می کند که بعد از گذشت 40 سال از انقلاب با اینکه در بسیاری از موارد پیشرفت های بسیاری داشته ایم، اما در برخی مباحث، هنوز عقب ماندگی داشته و به نقطه مطلوب نرسیده ایم؛ لذا دستور به تدوین سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت داده و در چهل سالگی انقلاب بیانیه گام دوم انقلاب را ارائه می دهند.
پس از سخنان رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم، بررسی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در 50 سال آینده در مجمع نمایندگان آغاز و حجج اسلام والمسلمین میرمعزی، یوسف زاده و شاکرین به ایراد سخن پرداختند که مشروح سخنان آنان تقدیم خواهد شد.
حجت الاسلام والمسلمین یوسف زاده، دبیر اندیشکده مبانی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و دبیر شورای حوزوی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در این جلسه به ایراد سخن پرداخت و گفت:
خداوند متعال در آیه 21 سوره احزاب فرموده است:
«لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا».
شما می دانید که انقلاب اسلامی ایران به معنای واقعی کلمه، انقلابی کبیر بود؛ انقلاب کبیر، انقلابی است که نه یک بخشی از جامعه و نه یک نهادی از نهاد جامعه؛ بلکه کلیت جامعه را متحول می کند.
ما فعالیت خود را از مرزبندی میان حق و باطل آغاز کرده ایم، شرقی و غربی را کنار گذاشته و انقلاب اسلامی را ایجاد کرده ایم.
* انقلاب اسلامی ایران، ایسمی است در مقابل ایسم ها دیگر
انقلاب، ایسمی است در مقابل ایسم های دیگر. ایسم ما "ایسمِ الله" است که روح آن در این سند، روح الوهیت و اسلامیت اشراق شده است.
انقلاب اسلامی ایران چالش بزرگی بر نظم حاکم جهانی بود که نهادهای اجتماعی را متحول کرد و طبقه بندی دیگری بر مفاهیم عالم اضافه یا جایگزین نمود و به جای شرق و غرب، واژه استکبار و استضعاف را به کار برد و در نهایت اینکه بعد از 300 سال یک حکومت دینی بر روی کار آمد که نیازمند به الگوست و این سند، الگوی آن را مشخص خواهد کرد.
ما بعد از 40 سال از انقلاب اسلامی هنوز دچار روزمرگی بوده و چشم انداز بلندمدت برای خود نداریم؛ گام دوم انقلاب اسلامی زمان آزمون و خطا نیست؛ انقلاب در چهل سالگی باید به بلوغ برسد و می تواند سند پیشروی چهل سال دوم انقلاب باشد.
تلقی ما از الگوی پیشرفت اسلامی سند جامعی است که همه جامعه را از ابعاد گوناگون هدایت کرده و نقشه جامعی است که ما را از وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب هدایت می کند.
* سه تلقی از سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
از سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت سه تلقی وجود دارد که یک تلقی به معنای نظریه است؛ یک تلقی به معنای انگاره عمومی است و یک تلقی به معنای سند است.
آنچه مدنظر ماست، سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت می باشد که در واقع، مجموعه ای منسجم از اهداف و چارچوب هاست که مسیر حرکت را در سال های آینده مشخص می کند.
برای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، چهار مرحله «طراحی»، «تدوین»، «اجرا» و «پایش» وجود دارد که تا به امروز، طراحی و تدوین آن انجام شده و ابلاغ و اجرای آن باقی مانده است.
حال باید به این سوال پاسخ دهیم که جایگاه سند کجاست و چه نسبتی با اسناد بالادستی دیگر دارد؟ این سوال را حضرت آقا در فراخوان خود پاسخ دادند؛ اولا مجمع تشخیص مصحلت نظام که جایگاه قانونی و حقوقی دارد، سند پیشرفت را به عنوان چارچوب بالادستی سیاست های کلی قبول دارد و مجلس باید این سند را به عنوان سند بالادستی قوانین برنامه ای ببینید و دولت از جهت قابلیت اجرا و تحول آفرینی این سند را بررسی کند،؛ بنابراین این سند، سندی بالادستی است و باید اینگونه به آن نگاه شود.
از ویژگی های این سند آن است که اولا دارای مبانی متقن است؛ مسائل جامعه را لحاظ کرده و ظرفیت ها و سرمایه های ملی را بررسی می کند و در قبال تحولات آینده و نوآوری ها منعطف است و از پذیرش اجتماعی برخوردار است و مرزبندی با الگوهای رقیب را کاملا مشخص می کند و مورد اعتنای اندیشمندان جهان است.
بخواهیم یا نخواهیم روزی که این سند از سوی حضرت آقا فراخوان داده شد، اندیشکده های فراوانی از سراسر جهان شروع به بررسی این سند کردند که آمار آنان را داریم.
فرآیند تدوین الگوی سند اسلامی ایرانی پیشرفت به این شکل بوده است که اولین کاری که به شکل عملی در این فرآیند انجام شد، تدوین نقشه جامع بوده است.
اولین کار قابل ارائه شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پس از بحث های مختلف و برگزاری کنفرانس ملی، یک نقشه جامعی بوده که طراحی شده است.
رکن مهم از این نقشه جامع، طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بوده و مجموعه کارهایی که مرکز انجام می دهد، بر اساس همین نقشه جامع است و کار کورکورانه و بی برنامه نیست.
بررسی اسناد توسعه کشورها از جمله کارهای ما بوده تا از تجارب جهانی استفاده نماییم که کنفرانس ملی نیز در این راستا برگزار شده است.
یکی از کارهای مهم مرکز، بررسی مسائلی است که جامعه ما امروز و آینده با آن مواجه است که نتیجه آن 12 مسئله مهم و کلیدی جامعه شده است.
«ضعف در عزم به عدالت» از مهمترین این مسائل کلیدی بوده است که محصول آن در دو کتاب منتشر شده است.
* سه سؤال در ساختار سند
بخش دیگری که در آن مشغول به فعالیت هستیم، ساختار الگوی پایه است که به سه سوال پاسخ می دهد: «از کجا باید شروع کرد؟»، «به کجا باید برویم؟» و «چگونه باید برویم؟».
بخش بعدی کارها، گام های پیش روست که «تدوین مبانی عملی یا اصول پایه»، «برهه بندی تدابیر»، «حصول اطمینان از کفایت تدابیر در تحقق افق»، «شاخص سازی برای ارزیابی میزان تحقق افق»، «الزامات نظارت بر تحقق سند»، «الزامات بروز سازی سند»، «تقسیم کار ملی برای تحقق سند»، «چگونگی پرهیز از آفات و آسیب های برنامه های توسعه گذشته کشور» و ... از جمله این گام ها می باشد.
* انتظارات از مراکز حوزوی و دانشگاهی
رهبر انقلاب فرمودند: دانشگاه ها، حوزه های علمیه و صاحب نظران این سند را عمیقا بررسی نمایند و با ارائه پیشنهادهای مشخص برای ارتقای آن، بیش از پیش در ترسیم هدف و مسیر پیشرفت کشور مشارکت جویند.
از جمله انتظاراتی که این مرکز دارد، پیشنهادهای تکمیلی، بررسی و ارتقا، بررسی و ارائه پیشنهاد و ... است که امیدواریم مجمع نمایندگان طلاب نیز در این مسئله ورود نماید.
در پایان باید بیان کنم که علاقمندان می توانند سایت مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به آدرس اینترنتی Olgou.ir مراجعه نموده و از جزئیات کارها مطلع شوند.
* راه اندازی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از سال ۱۳۹۰
در ادامه، حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی، عضو شورای عالی مرکز اسلامی ایرانی پیشرفت نیز در این جلسه به ایراد سخن پرداخت و گفت: در اولین ماده برنامه پنجم توسعه آمده است که دولت مکلّف است در سه سال، الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت را تدوین نموده و برنامه پنج ساله ششم بر اساس آن تدوین و انجام گردد که این کار در دولت آقای احمدی نژاد آغاز و دفتری راه اندازی شد و اعضای آن بر روی این مسئله کار می کردند؛ اما بعد از مدتی در سال 1390 حضرت آقا جلسه ای را با موضوع الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و با حضور نخبگان تشکیل داده و بیان کردند که ما نیازمند به چنین سندی بوده و باید تدوین شود؛ اما در آن جلسه فرمودند که انجام این کار باید توسط ارگانی فرادولتی صورت بپذیرد و خود ایشان مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را راه اندازی نموده و 10 نفر متشکل از سه عضو روحانی و هفت استاد دانشگاه در رشته های گوناگون اقتصاد، مدیریت، مهندسی، فیزیک و ...را به عنوان شورای عالی مرکز تعیین نمودند تا فعالیت ها آغاز شود.
* مخالفت رهبر انقلاب با تدوین دو ساله سند الگو
این مرکز به ریاست دکتر واعظ زاده خراسانی فعالیت خود را با سه هدف «تولید فکر و نظریه پردازی در رابطه با پیشرفت بر اساس اسلام»، «گفتمان سازی در میان نخبگان علمی و اجرایی جامعه» و «تدوین سند» آغاز کرد و ایشان همت خود را بر روی این مسئله گذاشت که طی مدت دو سال، سند را تدوین نموده و به مقام معظم رهبری تحویل دهند؛ اما وقتی خدمت حضرت آقا رسیدیم، ایشان بیان داشتند که برای تدوین سند عجله نداشته باشید؛ چراکه هدف اول از ایجاد این مرکز، تنظیم سند نیست؛ بلکه اول باید تولید نظریه بر اساس مبانی اسلامی شود.
ایشان به دنبال آن بودند که تخبگان بر اساس مبانی اسلامی، تولید فکر کرده، نوآوری داشته و تحولی در صحنه دانش رخ دهد و مأموریت مرکز این بود که این تحول را مدیریت کند.
در ادامه کارها، هر مسئله ای که برای تنظیم این سند لازم بود، به رأی نخبگانی گذاشته می شد تا نخبگان اظهار نظر کنند و از آن اظهارنظرها جمع بندی هایی صورت می گرفت تا در تنظیم سند کمک کند و این اظهارنظرها به صورت مداوم ادامه داشت تا اینکه پس از هفت سال این سند تدوین و خدمت رهبر معظم انقلاب ارسال شد.
* ساختار مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
ساختار مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به این نحو است که دارای یک رئیس، و سه معاونت علمی-پژوهشی، امور پشتیبانی و همکاری های علمی است و ذیل این مرکز نیز اندیشکده هایی تعریف شده است.
بین اندیشکده و پژوهشکده تفاوت است. در پژوهشکده ها مؤسساتی وجود دارد که افراد علمی داشته، پژوهش می کنند و نتایج آن منتشر می شود؛ اما در اندیشکده ها اتاق فکر وجود داشته و نخبگان دور هم نشسته و به اظهار نظر می پردازند و از میان این نظرات، مطالبی تولید شده و مورد استفاده واقع می شود.
* ساختار محتوای سند
این سند دارای دو بخش اسلامی و ایرانی است؛ بخش اسلامی سند دارای دو عنصر «مبانی نظری (مبانی هستی شناسانه و نظری)» و «آرمان ها» است.
آرمان ها به این نحو است که جهات فرازمانی و فرامکانی حرکت را نشان می دهد؛ میان جهت و هدف تفاوتی گذاشته می شود؛ جهت، سمت و سویی است که حرکت در آن سمت و سو رخ می دهد که هیچگاه ایستگاه نداشته و همیشه در حال حرکت است.
افق، این مسئله را ترسیم می کند که اگر بخواهیم با توجه به ظرفیت ها، آسیب ها و نقاط ضعف و چالش ها و فرصت های پیش روی کشور در جهت آرمان ها 50 سال جلو رویم، به کجا می رسیم؛ افق، جایگاه پس از 50 سال حرکت در راستای آرمان ها را ترسیم می کند و می گوید در این نقطه و وضعیت خواهیم بود.
در قسمت اسلامی سند یک عنصر کم است و آرمان ها سوال «به کدام سمت می خواهیم برویم؟» را بیان می کند.
یکی از خلأهای این سند، پاسخ سوال «چگونه می خواهیم برویم؟» است که این مرکز تحت عنوان اصول یا مبانی عملی در حال کار بر روی این مسئله است.
بخش اول سند، الگوی تمدن اسلامی است و می توان در کشورهای دیگر نیز از آن استفاده کرد؛ این همان چیزی است که رهبر انقلاب گفتند این سند را بر دست گرفته و به دنیای اسلام اعلام می کنیم که راه پیشرفت در این سند وجود دارد.
مسئله اصلی ما در این سند که مسئله بین المللی است، این است که در دنیا تمدن مسلطی وجود دارد که تمدن غرب بوده و مبتنی بر مبانی کفر و الحاد است که فراگیر شده و جهان اسلام را هم گرفته است؛ در مقابل این تمدن، می خواهیم تمدن اسلامی را که هدف غایی انقلاب اسلامی است، ایجاد نماییم.
امروز مسئله، ایران به تنهایی نیست؛ کارکرد جهانی این سند، کارکرد ساخت تمدن اسلامی است و بسیار مهم است و باید به این جهت توجه شود.
در ادامه حجت الاسلام والمسلمین شاکرین، عضو اندیشکده مبانی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به ایراد سخن پرداخت و گفت: در رابطه با مبانی پایه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اولا جایگاه مبانی، ریشه ای ترین و اساسی ترین نقش و جایگاه در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است و در واقع هرآنچه در این الگو وجود دارد، برساخته مبانی است؛ مبانی نظری، اندیشه اسلامی و نگاه آن را به جهان، انسان، اهداف، تاریخ و ... به صورت فشرده منعکس می کند تا بر اساس آن بتوان امور دیگر را سامان داد.
طبیعی بود که تدوین سند مبانی از حساسیت خاصی برخوردار بود و اگر زمان کافی و مناسب وجود داشت، منطقی بود که سند مبانی تولید شده و سپس بر اساس آن، دیگر ارکان سند تولید گردد؛ اما فرصت نبود و چاره ای نداشتیم که به صورت موازی تولید شود و بتوان در جلساتی هماهنگی هایی را برقرار و ایجاد کرد.
اولین مشکل در تولید مبانی این بود که برای تدوین سند مبانی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از چه روشی باید سود جست و چگونه می توان به آن دست یافت؟
این مسئله محور بحث و گفتگوهای زیادی شد که در یک مقاله تحت عنوان منطق تدوین سند مبانی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که در فصلنامه قبسات به چاپ رسید.
بعد از طراحی مقدمات و مشخص شدن چارچوب به این نتیجه رسیدیم که در هشت محور باید سند مبانی تنظیم شود.
مبانی معرفت شناختی، هستی شناختی، خداشناسی، جهان شناسی، انسان شناسی، ارزش شناسی، جامعه شناسی و دین شناسی محورهای هشت گانه ای بودند که ارکان حوزه مبانی را تشکیل داده و در تدوین سند نکته ای که وجود داشت این بود که تصمیم گرفته شد که با توجه به اینکه اسلامی است و منبع اصلی آن قرآن و سنت و اندیشه های عالمان دین است؛ اما در عین حال به نظر رسید که دستگاه فکری که خوب می تواند منعکس کننده مبانی دینی و اسلامی در عرصه حیات اجتماعی انسان باشد، دستگاه حکمت متعالیه است؛ لذا بر این تصور کارها آغاز شد که نگاهی به حکمت متعالی به صورت خاص داشته و مبانی را تنظیم نمایند.
نکته مهم و اساسی این بود که در عین اینکه معارف دینی را در این حوزه بازخوانی کرده و می خواهیم اصول بنیادین را از آن استخراج کنیم، نگاه به پیشرفت نیز داشته و کارها را معطوف به آن انجام دهیم؛ لذا هرکدام از متخصصان مکلف شدند وقتی مبانی را می نویسند، به این موضوع نیز توجه داشته باشند که این مبانی چه تأثیری در الگوی پیشرفت داشته و چه ارتباط و نقشی در آن دارد.
تحقیقات بر این اساس، آغاز و مجموعه آن در دو جلد کتاب آماده چاپ بوده که مبانی در آن بحث شده است. بعد از این مجموعه خلاصه 40 صفحه ای از آن استخراج و برای تعدادی از بزرگان ارسال و پس از آن، پنج صفحه سند مبانی استخراج و منتشر شد.
آرمان های سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بر اساس این مبانی تولید شده است.
آرمان ها ارزش های فرازمانی و فرامکانی است که جهت را مشخص می کنند؛ آرمان، جهت گیری دائمی است که وقتی حرکت به سمت آن انجام می شود، هرچه جلوتر رویم، نسبت بهتری را با آن برقرار می کنیم.
یکی از ارکانی که دین در حوزه پیشرفت و الگوی پیشرفت تأثیر می گذارد همین است که در درجه اول دین و مبانی دینی ما آرمان الگوی پیشرفت را مشخص کرده و مبانی و آرمان، نقش مبدأ و معاد را دارند؛ یعنی بنیادهای زیرساختی و اولیه نظری را مبانی تشکیل داده و غایت نهایی را آرمان ها تشکیل خواهند داد.
پس از اتمام سه ارائه دهنده مباحث موجود در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، نمایندگان طلاب نیز سؤالاتی را مطرح و ارائه دهندگان به پاسخ پرداختند که پرسش ها و پاسخ آن تقدیم می گردد.
در ادامه نمایندگان طلاب نیز به ارائه سوالات خود پرداخته و اعضای مرکز پاسخ دادند.
سوال:
مباحث موجود در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، نظری و علمی است؛ چه زمانی به مرحله اجرا خواهد رسید؟
پاسخ:
این سند باید در سال 1400 به پایان رسیده و از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ گردد تا در قالب برنامه های پنج ساله، اجرا گردد.
سؤال:
شما به رابطه مفاهیم درون سند پرداختید؛ اما ما یک مفاهیم حاکمی چون ولایت مطلقه فقیه، انقلاب اسلامی، امت اسلامی، نظام اسلامی، تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی داریم.
رابطه طولی و عرضی این منظومه حاکم و به ویژه تعریف تمدن نوین اسلامی که فعلا شاه بیت اسناد مختلف ماست، چیست و کجاست؟
این منظومه، منظومه ای جهانی-اسلامی است و قامت رفیع فراملی ولایت فقیه و قامت رفیع الگوبودن ایران اسلامی برای جهان اسلام کجاست؟
برای تحقق عملی روابطی با یک اسناد دیگری لازم است؛ رابطه این سند با آن اسناد چیست؟
آیا این سند ردپایی در متون درسی و حوزه های علمیه خواهد داشت؟ رابطه با چشم انداز 20 ساله فعلی چیست؟ رابطه این سند با قوانین عادی و قوای سه گانه چیست؟ آیا کنترلی بر قوای سه گانه خواهد داشت؟
پاسخ:
این مفاهیم در جای جای سند دیده شده است؛ هم در رسالت و هم در افق دیده شده است؛ منتها شاید گفته شود که کامل نیست و نیازمند به تکمیل است که ای نکته مورد قبول ماست؛ برای همین هم این سند ابلاغ شده تا نقص ها مرتفع شود.
یکی از کارهایی که مرکز به عنوان یکی از وظایف خود تعریف کرده است، تعریف مفاهیم کلیدی این سند است؛ مثلا عدالت اسلامی، رفاه، امنیت، آزادی، عقلانیت و ... در این سند تعریف شده و در حال حاضر جزوه ای تحت عنوان تبیین مفاهیم سند در حال تنظیم است و ارائه خواهد شد.
بخش اول سند، الگوی تمدن اسلامی است و برای جهانی سازی سند باید گفت که آیا خود سند ظرفیت محتوایی برای الگوی جهانی را دارد که باید بگوییم بنای ما بر این است که داشته باشد.
چگونگی جهانی سازی، مباحث مربوط به اقدام و عمل است که بعد از ابلاغ سند انجام خواهد شد.
درباره رابطه با اسناد بالادستی باید گفت که رهبر انقلاب بیان داشته اند که این سند، سند بالادستی اسناد برنامه ای کشور است؛ نه همه اسناد کشور.
اسناد برنامه ای ما سیاست های کلان است که توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام تدوین می شود که سند الگو، سند بالادستی تمام این اسناد خواهد شد و مجمع تشخیص باید تمام سیاست ها و ... را ذیل این سند بازخوانی نماید.
البته سند بالادستی قوانین و سند بالادستی برنامه ها باید با هم همساز و همخوانی داشته و تناقض نداشته باشند.
تأثیر این سند بر اسناد بالادستی حوزه باید دیده شود؛ اما الان وقت آن نیست؛ چون روایت نهایی سند هنوز ابلاغ نشده و باید پس از ابلاغ به این موضوع بپردازیم.
سؤال:
مجمع نمایندگان طلاب و فضلا چه کاری می تواند برای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت انجام دهد؟
پاسخ:
مجمع نمایندگان دو کار اساسی می تواند انجام دهد؛ یک کار این است که این مبحث را در سطح حوزه به صورت گفتمان دربیاورد؛ طلاب مدارس علمیه سطح کشور، اساتید و حوزه ما باید با اینگونه اسناد بالادستی تمدن سازی آشنا شود؛ نمی شود که یک طلبه بگوید این سند اصلا به گوش من نخورده است؛ این سند نقش تعلیمی دارد که طلبه ما با این مباحث آشنا شده و ذهن او تحریک شود
نقشی که مجمع نمایندگان می تواند داشته باشد، پیگیری گفتمان سازی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است تا طلاب و فضلا با این سند آشنا شوند.
بررسی عالمانه و دقیق سند و ارائه نظرات و پیشنهادات به مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از دیگر کارهایی است که مجمع نمایندگان می توانند انجام دهند.
پیشنهاد می شود سه کارگروه «مبانی نظری»، «آرمان ها» و «مبانی عملی» در مجمع نمایندگان تشکیل شود و ما هم کارشناسان خود را برای توضیح بیشتر این سند برای شما اعزام خواهیم کرد.
سوال:
اگر قانون اساسی با بخش هایی از این سند مقابله داشته باشد، چکار باید کرد؟
نیازمند کارگاه هایی هستیم تا بتوانیم سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را برای جامعه حوزوی تبیین نماییم
پاسخ:
قانون اساسی جایگاه ویژه ای دارد که به راحتی نمی توان این قانون را تغییر داد؛ ولی به هر حال اشکالی ندارد که با توجه به اینکه این برنامه ها سال ها پس از قانون اساسی تدوین می شود، قطعا این برنامه می تواند نکات و ویژگی هایی داشته باشد که بازبینی بر روی قانون اساسی انجام شود.
آماده هستیم که کارگاه تبیین سند برگزار کنیم که اجزاء سند را بازخوانی کرده و توضیح دهیم تا نمایندگان طلاب مسلط بر این سند شده و بتوانند در جوامع حوزوی ارائه نمایند.
سؤال:
معمولا افرادی که تدوین این سند را بر عهده دارند، فعالیت های گسترده دیگری نیز داشته و نمی توانند فرصت لازم را برای آن بگذارند.
همچنین اشکال دیگری که وجود دارد، این است که امروز بخش اعظم حوزه های علمیه از این سند خبر ندارند؛ باید این سند به صورت گفتمان در حوزه جای خود را باز کند.
پاسخ حجت الاسلام والمسلمین میرمعزی:
بنده از سال1390 از سوی رهبر انقلاب به عنوان عضو شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت انتخاب شدم؛ اما وقتی از سوی آیت الله اعرافی، معاونت پژوهش حوزه های علمیه به بنده پیشنهاد شد، در نامه ای مشکلات خود را اعلام نموده و انصراف دادم؛ اما مدیر حوزه های علمیه نپذیرفتند و تکلیف شدیم که این سمت را نیز قبول کنیم؛ اما تلاش کرده ایم که کارها به خوبی پیش برود.
درباره این نکته که حوزویان از این سند اطلاع درستی ندارند نیز باید بگویم که سال های قبل، دفتر حوزوی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با مسئولیت حجت الاسلام والمسلمین رجائی راه اندازی شد و کارها بسیار خوب پیش می رفت؛ اما مأموریت کشور آلمان برای ایشان پیش آمد و استعفا داد و کم کم دفتر حوزوی سند الگو نتوانست کار خود را به درستی به پیش ببرد.
در حال حاضر مجمع نمایندگان طلاب می تواند کمک کار خوبی باشد تا بتوانیم این سند را به عنوان گفتمان در حوزه های علمیه جای بیندازیم.
سوال:
موضوعاتی که می تواند تمدن ساز باشد در این سند چگونه لحاظ شده است؟ به عنوان مثال این سند در موضوع طب اسلامی با توجه به حاشیه هایی که برای آن به وجود آمده است، چگونه وارد شده است؟
پاسخ:
سند در واقع بیشتر به نکاتی می پردازد که کلیدی، کلی، کلان و بنیادی است. مطالبی در این سند وجود دارد که نکات مدنظر شما می توند از مسائل فرعی آن قرار بگیرد.
اصل کلی ارتقاء نظام سلامت در این سند آمده است؛ اما اینکه طب اسلامی یا غیراسلامی می تواند زیرمجموعه این اصل قرار بگیرد یا نه؟ از زیرمجموعه های این اصل خواهد بود و این ظرفیت وجود دارد که طب اسلامی یا طب پزشکی روز در آن قرار بگیرد.
چون این سند تمدنی بالادستی است، نمی گوید که طب اسلامی چگونه باشد؟؛ اما اصل اصلی نظام سلامت در آن وجود داشته و می تواند برای زیرمجموعه های آن اظهار نظر کند.
سوال:
این سند چه ضمانت اجرایی دارد؟ بسیاری از سندها نوشته می شود؛ اما در اجرا با مشکل مواجه می شود.
پاسخ:
این سند، اولین سندی است که در طول تاریخ انقلاب اسلامی قبل از ابلاغ در معرض نقد و نظر جامعه نخبگانی قرار گرفته و همین کار، پشتوانه اجرایی این سند خواهد شد؛ چراکه نخبگانی که نظر دادند، فردا مطالبه گر خواهند شد که چرا اجرا نمی شود؟
دوم نکته ای که می تواند ضمانت اجرایی آن باشد، اتقان و جامعیت این سند است که اسناد گذشته این نکته را نداشته اند.
راجع به ضمانت اجرا و ضمانت به این سند، اسناد پیوستی نوشته می شود تا به مرحله اجرا برسد.
همچنین خود این سوال، سوال مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است که چگونه باید اجرا شود و ضمانت اجرای آن چیست؟ و چگونه باید پایش شود و نقشه راه این پایش چیست؟ در حال حاضر مرکز الگو در حال مطالعه این سوال است که این سند همانند اسناد قبلی نشود.
سوال:
چرا این سند مستند به آیات قرآنی و روایات و نهج البلاغه نیست؟ آیات باید در اول هر عنوانی آورده شود تا اسلامیت آن بیشتر در معرض دید باشد.
پاسخ:
تمام بخش اسلامی سند مستند به آیات و روایات است و هرکدام، متن پشتیبانی دارد که آیات و روایات در آن آمده است؛ اما در سند، تفصیلات و مستندات را نمی آورند. اسناد پشتیان چاپ شده و در سایت مرکز برای مطالعه وجود دارد
سوال:
مقام معظم رهبری فرمودند سه هزار نفر از نخبگان حوزوی و دانشگاهی دست اندرکار تدوین این سند بوده اند؛ با توجه به مطالبی که بیان کردید، ظاهرا این حرف اغراق آمیز به نظر می رسد؛ در حالی که رهبر انقلاب سخن غیرحکیمانه بیان نمی کنند؛ تناقض این نکته چگونه حل می شود؟ مشارکت نخبگان چگونه بوده است؟
مراحل مختلف تشکیل تمدن اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری به چه نحو است؟
پاسخ:
مشارکت سه هزار نفر درست است و شاید هم بیشتر باشد؛ مشارکت به این معناست که در اندیشکده ها بوده اند؛ ما 12 اندیشکده داریم که در هرکدام حداقل 15 نفر حضور داشته اند؛ علاوه بر این، نشست های نخبگانی راجع به فصل های سند داشته ایم که در هرکدام قریب به 150 نفر حضور داشتند و شبانه روزی بوده است.
تاکنون هشت همایش ملی برگزار کرده ایم که در هر همایش، حداقل 400 نفر مقاله داده و سخن گفته اند؛ مشارکتی که بیان شد، به این معنا بوده است؛ نه اینکه جملات این سند با مشارکت سه هزار نفر نوشته شده است. در جریان تدوین سند بیش از سه هزار نفر از نخبگان حوزه و دانشگاه درگیر بوده اند.
مراحل تشکیل تمدن اسلامی از منظر مقام معظم رهبری پنج مرحله «انقلاب اسلامی»، «تشکیل نظام اسلامی»، «تشکیل دولت اسلامی»، «تشکیل جامعه اسلامی» و «تشکیل امت و تمدن اسلامی» است که مدنظر حضرت آقاست.
ما امروز از جهت عملیاتی در مرحله تشکیل دولت اسلامی هستیم و روح بیانیه گام دوم آقا این است که اگر بخواهیم حکومت اسلامی ایجاد کنیم، باید جوانان با روحیه جهادی همانند اول انقلاب فعالیت داشته باشند.
پیام اصلی آقا این است که جوانان باید به میدان آمده و موتور حرکت بیانیه گام دوم انقلاب شوند.
