به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، امروز در نشست علمی "امت اسلامی، مبانی و مولفه ها" که در مجمتع آموزش عالی فقه(حجتیه) قم برگزار شد با بیان این که اگر نخبگان امت اسلام برخی از ذهنیت ها را کنار گذارند می توانند مناسبات اجتماعی سالم و فعالی را میان امت اسلام برقرار سازند، گفت: این مناسبات داری فصل عبارت از مناسبات حقوقی (شامل رعایت متقابل حقوق یکدیگر)، مناسبات اخلاقی سالم و همگرایی و همکاری مبتنی بر تعاون و تکافل برای خدمت به مصالح امت اسلامی است.
وی افزود: در ارتباط با مذهب چند فعالیت مانند "اعتقاد به مذهب"، "عشق ورزی به مذهب"،"انتقال اندیشه ها واصول مذهب به نسل مربوط به اتباع آن"، "عمل به مذهب در مناسک مذهیی"، "ایجاد نمادهای مذهب در کشوری که اکثریت اتباع آن مذهب هستند" و "دفاع عقلانی از مذهب" مشروع و حتی ضروری است.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: متاسفانه سلسله ای از ذهنیت ها و در راس آنها سه ذهنیت "بنای نظم مناسباتی بین شیعه و سنی بر اساس ایمان و نه اسلام به معنای شهادتین"، "خلط بین ظرف تحقق مذهب که فکر، اندیشه و عمل است و ظرف تحقق وحدت که مناسبات اجتماعی است" و "ناسازگاربینی بین حقانیت مذهب و مشروعیت وحدت"، سبب عدم تحقق وحدت شده است و متاسفانه وحدت اسلامی در هم آمیتخگی چندلایه رنج می برد.
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به خلط میان دین اسلام و ایمان، گفت: ما نباید ایمان و اسلام را عین هم بدانیم، یکبار اسلام به مثابه دین به معنای نهاد اجتماعی است و همه را در می گیرد، در اطلاق دیگر به معنای ایمان است که سرتاپای وجود انسان، تسلیم خداوند باشد و اطلاق دیگر برای اسلامی به معنای اسلامی حقوقی است و مبدا و منشاء اطلاق برای کلمه مسلم است که با شهادتین نیز تحقق پیدا می کند.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی تصریح کرد: ایمان امر درونی است و اصولا اسلام قواعد اجتماعی، مناسبات و حقوق اجتماعی را متفرع بر امر درونی نکرده است و ایمان توانایی و قابلیت را ندارد که مبنای نظم اجتماعی قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: ایمان اولا مقول به تشکیک است، ثانیا امری ناپیدا و کمتر احراز شدنی است و ثالثا این که معقول نیست حقوق اجتماعی را فقط برای یک انسان مومن در نظر گرفت؛ بنابراین مناسبات اجتماعی را نباید بر پایه کمال معنوی بنا نهاد بلکه مناسبات را زمینه ساز کمال معنوی باید قرار داد.
رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس ادامه داد: اشتباه دیگر این است که حقانیت مذهب را مترادف با عدم مشروعیت وحدت و برعکس، مشروعت وحدت را عبور از خط قرمز حقانیت مذهب بدانیم و این مسئله در اذهان بسیاری وجود دارد، در حالی که پیروان هر مذهب می توانند در عین اعتقاد به حقانیت خود، با اتباع مذاهب دیگر در نظم مناسباتی فعال و پویا به عنوان امت اسلامی مشارکت جویند.
وی با اشاره به این که باید نظم و وحدت حقوقی را بر اساس اسلام بنا کنیم، گفت: خاستگاه شکل گیری مذهب، فکر، اندیشه و عمل به اعتقادات است، ولی ظرف تحقق وحدت، مناسبات حقوقی واحد است و پیامبر اسلام (ص) در صدر اسلام این کار را انجام داده و قرآن کریم نیز در این زمینه تاکید داشته است.
مراتب وحدت مناسباتی
این محقق و پژوهشگر حوزوی، وحدت مناسباتی را دارای مراتبی دانسته و ابراز داشت: این وحدت گاهی بین یک کشور با یک دولت دیگر ایجاد می شود که حد اعلایی از نظم حقوقی را می خواهد، ولی به معنای آن نیست که همه چیز بر پایه یک دولت واحد شکل گیرد، بلکه با وجود اختلاف در ساختارهای سیاسی و حکومتی می توان به یک نظم همگرایانه به نفع امت اسلام، رسید.
وی، اتحادیه اروپا را به مثابه وحدت و نظم واحد حقوقی ذکر کرد و بیان داشت: با وجودی که کشورهای اروپایی هر کدام در ابعاد فرعی، برای تامین منافع ملی خود تلاش می کنند، ولی یک ساختار حقوقی واحد برای همگرایی، تعامل و تامین منافع مشترک ایجاد کرده اند.
جهان اسلام چیزی از اروپا کم ندارد
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی یادآور شد: جهان اسلام نه تنها چیزی از اروپا کم ندارد. بلکه زیرساخت های وحدت را به صورت قوی تر دارد؛ شیعه و سنی می توانند مناسبات اجتماعی را بدون قید وشرط برقرار و تعامل و تعایش را میان خود برقرار نمایند.
وی در پاسخ به سوالی پیرامون نقش ساختارهای سیاسی در تحقق وحدت، گفت: در جامعه ای ممکن است ساختارهای اجتماعی منهای ساختار اجتماعی شکل بگیرد، ولی ساختار اجتماعی، ساختار سیاسی را می سازد.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی در پایان گفت: هر از چند گاهی، سیاست از ساختار اجتماعی و فرهنگی به نفع خود سوء استفاده می کند، همان گونه که امروز برخی کشورها از اختلاف شیعه وسنی استفاده می کنند، ولی اگر ساختار اجتماعی و فرهنگی درست و محکمی داشته باشیم، دستاویز سیاست ورزان نمی شویم.
