حجت الاسلام والمسلمین سروری در گفت وگو با خبرگزاری «حوزه» گفت: رسول خدا صلی الله علیه واله  تحوّلاتی اساسی در جامعة عصر خویش پدید آورد که منجر به شکل‌گیری فرهنگ و تمدّن اسلامی گردید.

وی افزود: الگوی تمدّنی پیامبر اعظم  ، جامعه منحط وتاریک وگمراه  را به یک جامعه‌ای اسلامی درخشان در تاریخ بشری تبدیل کرد.

استاد حوزه بیان کرد: به تعبیر جرج برنارد شاو، نویسنده معروف ایرلندی محمد صلی الله علیه واله  را باید منجی تمام بشریت خواند؛ او عالی ترین انسانیست، که روی زمین پا گذاشته است.

وی گفت: برناردشاو می گوید که او  مردم به دین حق دعوت کرد؛ یک تمدن را پایه گذاری کرد؛ اخلاق وارزشهای الهی را برای تمام اعصارنهادینه کرد؛ اجتماعی زنده و قدرتمند وتمدنی نو ایجاد کرد.

این نویسنده حوزوی عنوان کرد: تمدّن، حاصل قابلیّت و توانایی انسان در تسلّط بر نیروهای طبیعی است که از طریق کشف و شناخت قوانین حاکم بر طبیعت و تصرّف و کنترل آن، به منظور دستیابی به خواسته‌ها و نیازهای انسانی است.

وی گفت: تسلّط و غلبه بر مواد طبیعی در دو بُعد مادّی و معنوی آن قابل ارزیابی است؛ در بُعد مادّی، جهت‌دهی به مظاهر و پدیده‌های تمدّنی برای بهتر ساختن زندگی انسان مورد نظر است و در بُعد معنوی، میزان تأثیرگذاری آنها در اراده و نیروهای نفسانی انسان بررسی می‌شود.

استاد حوزه با ذکر این مطلب که بنا به سیرة رسول خدا صلی الله علیه واله را می توان گفت ، نقطه آغاز تحوّلی بزرگ در جامعة بشری دانست، تصریح کرد: تحوّلی که بر اساس جهان‌بینی الهی اسلام، زمینه‌ساز شکل‌گیری فرهنگ و تمدّنی گردید که به نام فرهنگ و تمدّن اسلامی شناخته می‌شود.

وی یادآورشد: بازشناسی عوامل و شرایط تکوین چنین تمدّنی با نگاه به سیره نبوی و الگوی تمدّن‌ساز آن حضرت در گذر از جامعة جاهلی به جامعه نوین اسلامی و بازشناسی آن، ضرورتی است که نه تنها سبب شناسایی اصول و مبانی تمدّن‌سازی دینی می‌شود، بلکه می‌تواند مبنایی برای طرّاحی الگوی توسعة دینی در جامعة مدرن و پسا ‌مدرن کنونی باشد؛ جامعه‌ای که با چالش‌های معرفتی، هویّتی و مدیریّتی گوناگونی مواجه است.

استاد حوزه با ذکر این مطلب که رسول خدا صلی الله علیه واله برای یافتن الگوی توسعه و تمدّن اسلامی به دو رکن اساسی برای الگودهی توجه کردند، گفت: این دو رکن انسان و جامعه و رابطة تحوّلات فردی و اجتماعی با یکدیگراست که منشاء تحوّلات اجتماعی است.

این نویسنده و پژوهشگر تاریخ اسلام، تصریح کرد: بر اساس آموزه‌های قرآنی و سیره نبوی، اساس تحوّلات و تغییرات اجتماعی هدفدار در جوامع بشری، شالودة روانی و درونی انسان است. محتوای درونی انسان که سازنده ضمیر، باطن یا من فردی انسان است، دارای دو عنصر اصلی اندیشه و اراده است.

وی افزود: با هماهنگ ‌شدن و در هم آمیختن این دو عنصر با یکدیگر، آرمان‌ها و اهداف انسان در جهان خارج تحقّق می‌یابد. از این ‌رو، هر گونه تغییر و تحوّلی در ساختارهای اجتماعی و سیاسی ، تابع تغییر در اساس روانی و باطنی انسان است.

وی با ذکر این مطلب که البتّه رابطة میان این دو تغییر، رابطه‌ای قراردادی نیست که بتوان به دلخواه آن را سامان بخشید، تصریح کرد: بلکه رابطه‌ای ذاتی از نوع رابطة علّت و معلول است بر اساس آموزه، «إِنَّ اللّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ» امّا خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملّتی) را تغییر نمی‏دهد، مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است، تغییر دهند.

حجت الاسلام والمسلمین سروری با ذکر این مطلب که نگاه قرآن به تحوّلات اجتماعی و توسعه و تمدّن بشری، بر چنین نگرشی استوار است، عنوان کرد: زیرا در این آیه به روشنی بیان می‌شود که توسعه و تحوّل اجتماعی، مبتنی بر تحوّل درونی و روانی افراد است؛ البتّه این تحوّل باید در سطحی فراگیر و گسترده انجام گیرد تا به تحوّلات در جامعه منتهی شود؛ لذا تحوّل درونی، یک تحوّل بنیادین است و تحوّلات دیگر، همه از آن نشأت می‌گیرند.

وی یادآورشد: رویکرد جامع به توسعه، توانمندی فراگیر و اصل تسامح و تساهل، عناصر تکمیل‌کنندة الگوی تمدّنی اسلام‌اَند؛ در پرتو این اصول، می‌توان به شاخص‌های عمدة تمدّن اسلامی در سیرة نبوی، مانند جایگاه انسان در توسعه، تشکیل دولت و تغییر روابط اقتصادی دست یافت.

وی گفت: الگوی تمدّن اسلامی علاوه بر اینکه به اصل توانمندی و قدرت در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی تأکید دارد؛ به توانمندی اقتصادی بر اساس اصل مالکیّت خصوصی که نقش تعیین‌کننده‌ای را در فعّالیّت‌های اقتصادی دارد تاکید می کند:« فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِکُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ: اگر (چنین) نمی‏کنید، بدانید خدا و رسول او با شما پیکار خواهند کرد و اگر توبه کنید، سرمایه‏های شما از آنِ شماست [= اصل سرمایه، بدون سود]؛ نه ستم می‏کنید و نه بر شما ستم وارد می‏شود (البقره/279).

حجت الاسلام والمسلمین سروری اظهارکرد: توجّه به کشاورزی که عامل اصلی در تمدّن‌سازی انسانی است، از سیاست‌های مهمّ پیامبر بود. همچنین توانمندی نظامی برای مقابله با تهدیدها و ایجاد امنیّت مورد توجّه بوده است: «وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدْوَّ اللّهِ وَعَدُوَّکُمْ وَآخَرِینَ مِن دُونِهِمْ لاَ تَعْلَمُونَهُمُ اللّهُ یَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَیْءٍ فِی سَبِیلِ اللّهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَأَنتُمْ لاَ تُظْلَمُونَ»: هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آنها [= دشمنان‏] آماده سازید و (نیز) اسب‌های ورزیده (برای میدان نبرد)، تا به‌وسیلة آن، دشمن خدا و دشمن خویش و گروه دیگری غیر از اینها را نیز که شما نمی‏شناسید و خدا آنها را می‏شناسد، بترسانید؛ و هر چه در راه خدا (و تقویت بنیة دفاعی اسلام) انفاق کنید، به‌طور کامل به شما بازگردانده می‏شود و به شما ستم نخواهد شد! (الانفال/60)

این محقق اظهارکرد: هیچ دینی به اندازة اسلام، پیروان خود را به نیرومند بودن و توانمندی در همة زمینه‌ها دعوت نکرده است و مانند اسلام در این زمینه موفّق نبوده است. مسلمانان صدر اسلام، فنون نظامی و جنگی را به سرعت از رومیان و یونانیان آموختند و در ردیف آنها قرار گرفتند و در هر زمینه‌ای به پیروزی دست یافتند.

وی گفت: تمدّن اسلامی، تحوّل و توسعه‌ای با رویکرد و جهت‌گیری معنوی است که بر تحوّل درونی و روانی انسان و آنگاه تحوّلات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی استوار است. از نگاه قرآن کریم و سیرة نبوی، دگرگونی‌ها و تحوّلات اجتماعی، مستلزم غایت‌شناسی و هدف‌گزینی انسان‌هاست و مهم‌ترین غایت، مبداء نخستین هستی است.

حجت الاسلام والمسلمین سروری با ذکر این مطلب که انسان موجودی وابسته و مرتبط با آن است، اظهارکرد: به همین دلیل، از سویی توسعه و تمدّن اسلامی بر رویکرد هستی‌شناسانة پیوند انسان با خالق استوار است و از سوی دیگر، رفتارها و عملکرد انسان، عامل اصلی دگرگونی‌ها و تحوّلات اجتماعی به شمار می‌آید.

وی گفت: بنا براین رسول خوبیها،  با به وجود آوردن یک تمدّنی نو توانست در مدّت زمان کوتاهی، پایه‌های تمدّنی اصیل، خلاّق و فراگیری را بنیان نهاده، به نحوی که جوامع اسلامی و انسانی، از دستاوردهای مادّی و معنوی در طول قرون متعدد بهره‌مند بگیرند.

حجت الاسلام والمسلمین سروری گفت: سخن خود را با سه جمله شخصیت های معروف به پایان می سانم:  نویسنده نامدار بریتانیایی مونتگمری وات در کتاب خود «محمد در مکه» می گوید: درتاریخ ملت ها هیچ چهره ای گرامی تر و محترم تر از محمد ( ص) یافت نمی شود.

وی یادآورشد: الکساندر دوما (پدر) نویسنده شهیر فرانسوی و صاحب رمان معروف «کنت مونت کریستو» پیامبر ما را این طور توصیف می کند که: ‌«او معجزه شرق بود. دینش مملو از اخلاق والا و خودش سرشار از صفات پسندیده بود».ویل دورانت می گوید : محمدصلی الله علیه واله ، پیغمبری بزرگ و موحدی کامل بود که مانند نداشت و برای اصلاح بشر مبعوث شد.