به گزارش خبرگزاری حوزه، مطالعه تاریخ، به عنوان حوادث مهم گذشته انسان، اگر با نگرشی عبرت آموز مورد توجه قرار گیرد، نقش مهمی در اصلاح حیات فردی و اجتماعی انسان ها خواهد داشت. قرآن کریم در آیات بسیاری مردم را به مطالعه زندگی اقوام گذشته دعوت کرده، و در بخش مفصلی از آیات خویش، سرگذشت پیشینیان را بیان نموده است. 

حضرت علی علیه السلام به منظور تشویق در جهت مطالعه و آشنایی با تاریخ، در وصیتنامه خود به امام حسن علیه السلام، به تأمل خویش در زندگی پیشینیان و سیر در اخبار و زندگی آنها اشاره دارد و این آگاهی و تجربه ارزشمند را برابر با یک عمر زندگی با پیشنیان قلمداد نموده است. باتوجه به این بینش الهی اهمیت پژوهش و نگارش تاریخ هرچه بیشتر خودنمایی می کند.

پهلوی آخرین سلسله شاهنشاهی ایران بود که رضاخان میرپنج آن را بنیاد نهاد و با پسرش ۵۷ سال بر آن سلطنت کرد. بررسی روند فروپاشی حکومت پهلوی و عبرت آموزی از آن، مستلزم گزارش دقیق و غیر مغرضانۀ تاریخ این حکومت است. در این محدودۀ زمانی، شیوه های استعمار از پیچیدگی خاصی برخوردار بوده و برای سرکوب ملتها و جنبشها، از تکنیک و ابزارهای پیشرفته ای استفاده کرده است.
برای آشنایی عموم افراد جامعه با مباحث تاریخی، پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام به شیوه ای نو، درصدد تدوین فرهنگ نامه جامع تاریخی برآمد و در این جهت تاریخ پهلوی در قالبی جدید، با عنوان فرهنگ نامه

تاریخ حوادث رجال و عصر پهلوی در ۳ جلد در اختیار علاقمندان به مباحث تاریخی قرار می گیرد.

برشی از جلد سوم کتاب:
وضعیت سیاسی ایران در زمان اشغال توسط متفقین
با پیشروی آلمان در خاک لهستان، جنگ جهانی دوم شروع شد. دولت ایران به نخست وزیری محمود جم بیانیه اعلام بی طرفی ایران را در شهریور ۱۳۱۸ ش به اطلاع عموم رساند.
... رضا خان تهدیداتی را که به مرزهای ایران نزدیک می شد، حس کرد. بدین دلیل با اتکا به ارتش صد و بیست هزار نفری که یکی از مدرن ترین و مجهز ترین ارتش های آن زمان بود به اقدامات پیش گیرانه دست زد، پخش نشریات آلمانی در ایران ممنوع شد و فعالیت های آلمانی های مقیم ایران تحت نظارت در آمد.
... انگلیس در ۶ مرداد ۱۳۲۰ اخطاری برای دولت ایران فرستاد و خواستار اخراج فوری اتباع آلمان از ایران- که تعداد آنها را به ۲۵۰۰ نفر تخمین زده بودند- شد، اما دولت ایران که پس از حمله آلمان به شوروی سرکار آمده و در سیاست خود، متناسب با جنگ تغییر آنچنانی نداده بود، بحران پیش آمده را جدی نگرفت و اخراج اتباع آلمان را مخالف با اصل بی طرفی دانست!
در سحرگاه سوم شهریور ۱۳۲۰ وزیر مختاران انگلیس و شوروی به منزل نخست وزیر رفتند و در دو یادداشت جداگانه به اطلاع جناب نخست وزیر رساندند که چون دولت شاهنشاهی ایران به تذکرات دوستانه دُوَل متفق توجه کافی نکرده و سهل انگاری نموده است، نیروهای مسلح دو کشور طبق دستور ستادهای خود، وارد خاک ایران شده و در حال پیش روی هستند.
... در همان روزهای اول، تمام نیروهای دریایی جنوب و لشکر تبریز و رضاییه، گیلان، مشهد، اردبیل و کرمانشاه توسط متفقین متلاشی شده و عملا کشور بدون پشتیبانی ارتش مانده بود. روز چهارم شهریور هیئت دولت با ریاست رضا شاه تشکیل شد و او از استعفا وکناره گیری سخن گفت، در روز پنجم علی منصور استعفا کرد.
در روز ۱۸ شهریور ۱۳۲۰ دولت ایران قراردادی با دولت انگلیس و شوروی امضا کرد که شامل چند ماده مهم می شد:
۱-    عدم مقاومت و عقب نشینی ارتش ایران در شمال، غرب و جنوب 
۲-    دستگیری تمام اتباع آلمان از سوی دولت ایران و تسلیم به نمایندگان سیاسی انگلیس و شوروی در تهران 
۳-    واگذاری راه آهن و تمام راه های شوسه ایران به متفقین برای حمل مهمات جنگی به شوروی
۴-    حفظ بی طرفی از سوی ایران و پرهیز نسبت به نفت و ایجاد تسهیلات اقتصادی
۵-    خارج شدن قوای متفقین از ایران حداکثر تا شش ماه پس از خاتمه جنگ

خاطر نشان می شود: مزایای فرهنگ نامه "تاریخ حوادث رجال و عصر پهلوی" عبارتست از؛ در راستای ارائه اطلاعات تاریخی، سعی بر این شده است که مقالات، به صورت مفید، مختصر و به دور از هرگونه تحلیل در گزارشات تاریخی به مخاطبان عرضه شود؛  این مجموعه با اتکا به بزرگترین مدارک این دوره، تهیه شده و با قلمی شیوا و روان نگارش یافته است؛ در این مجموعه سعی شده است که با تحریر بیش از ۳۰۰ مدخل اصلی، تاریخ حوادث و رجال عصر پهلوی مورد توجه قرار گیرد؛ در تدوین مقالات سعی شده که تمامی حوادث و اتفاقات مرتبط با تاریخ حوادث و رجال عصر پهلوی به دو صورت مستقل و غیر مستقل مورد بحث قرار گیرد و از مزایای این مجموعه دسترسی آسان به موضوعات و مدخل های مرتبط با تاریخ حوادث و رجال عصر پهلوی می باشد، که به ترتیب حروف الفبا نظم یافته است و مخاطب می تواند به آسانی از آن بهره گیرد.

۳۱۳/۳۲