به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تهران، نشست خبری فیلم «شنای پروانه» با حضور «محمد کارت» کارگردان، بازیگران و سایرعوامل این فیلم در محل پردیس ملت برگزار شد.

این فیلم که اولین اثر سینمایی محمد کارت است، به تهیه‌کنندگی رسول صدرعاملی و سرمایه‌گذاری محمدصادق رنجکشان و با حضور سیدمازیار هاشمی به عنوان مجری طرح در سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کرد.

پس از نمایش فیلم در دومین روز از جشنواره، عوامل این فیلم در نشست خبری حضور به هم رسانده و قبل از سوال خبرنگاران رضا سائمی «منتقد» به بیان نقطه نظرات خود در خصوص این فیلم پرداخت و گفت: این فیلم، به عنوان فیلم اولی به معنای متعارف نیست؛ چرا که با وجود اینکه اولین اثر سینمایی کارگردان است، توانسته به بخش مسابقه و سودای سیمرغ ورود پیدا کند و دلیل آن هم تجربه زیستی کارگردان در بافت اجتماعی مشابه فیلم و سابقه فیلم سازی ایشان در عرصه مستند و فیلم کوتاه است. شنای پروانه نیز تداوم همان مسیر فیلم سازی وی است.

وی افزود: با اینکه قبل از این، فیلم‌هایی مثل مغزهای کوچک زنگ زده و متری شیش‌ونیم و... در سال‌های اخیر با موضوع بافت حاشیه شهری ساخته شده‌اند؛ کارگردان توانسته نگاه مستقلی درباره این موضوع ملتهب اجتماعی ارائه دهد که این فیلم را از سایر آثار با این موضوع، متمایز می‌کند. کارگردان به دلیل زندگی در جنوب شهر شیراز با این موقعیت و آدمی‌اش آشناست و صرف قصه‌پردازی و تخیل، اثری تولید نکرده بلکه شخصیت‌هایش ریشه اجتماعی دارند و خیلی باورپذیر هستند.

در ادامه منصور ضابطیان مجری نشست به خواندن سوالات خبرنگاران پرداخت و با بیان این نکته که فیلم با قتلی ناموسی آغاز اما در اوج، با داستانی تازه مواجه می‌شویم، از ایده و مدت زمانی که صرف پرداخت آن شد، پرسید.

کارگردان فیلم «شنای پروانه»، با اشاره به شرایط پیچیده تولید فیلم‌نامه خاطرنشان کرد: من و حسین دوماری و پدرام پورامیری از یک سال و نیم پیش درگیر نوشتن فیلم‌نامه شدیم و ۸ ماه منسجم روی آن کار کردیم. ایده مرکزی تا اجرا نهایی کار را با هم پیش بردیم و با تک تک کارکترها زندگی کردیم. روایت های مختلف را تجربه کردیم و سکانس‌های مختلف را هر سه نفرمان بازنویسی کردیم تا اینکه کلیت فیلم شنای پروانه را شکل دادیم.

در ادامه خبرنگاری از میان جمعیت پرسید تحقیقات میدانی فیلم چه مدت طول کشید و محمد کارت پاسخ داد: تحقیق میدانی این کار بیش از ۳۰ سال طول کشید! یعنی از بچگی من تحقیق آن شروع شد. چراکه من بچه همین بافت اجتماعی هستم و حسین و پدرام (دیگر نویسندگان فیلم‌نامه) هم با این فضا غریبه نبودند. علاوه بر آن تجربه و مشق‌هایی که در مستندهای مختلف انجام داده بودم و فیلم‌هایی که در شهرهای مختلف مثل اصفهان و تبریز و تهران و شیراز داشتم، باعث شدت تا بتوانیم بافت جنوب شهری را ایجاد کنیم که با کل کشور همذات پنداری داشته باشد. البته باید گفت که این فیلم درباره جنوب شهر نیست بلکه درباره آدم‌ها و مسائلی است که اقشار مختلف جامعه ممکن است با آن درگیر باشد و نسبت به آن دغدغه داشته باشند؛ اما بافت اجتماعی که اتفاقات در آن می‌گذرد جنوب شهر انتخاب شده‌است.

ضابطیان با ستایش از بازی خانم‌ها طباطبایی و بهرام به دلیل اینکه با وجود زمان کم ایفای نقش، در ذهن مخاطب باقی ماندند، از سوی خبرنگار انجمن منتقدان پرسید که چرا این نقش کوتاه را پذیرفتند.

طناز طباطبایی پاسخ داد: من نیز ابتدا از خود پرسیدم چرا آقای کارت این نقش را به من پیشنهاد داد اما با مطالعه فیلم‌نامه و رسیدن به سکانس آخر پاسخ خود را دریافت کردم. یکی از دغدغه‌مندترین فیلم‌نامه‌هایی بود که امسال خواندم و با شناختی که از آقای کارت داشتم مطمئن بودم که برای عناصر مختلف داستان، اتفاق خیلی سینمایی و ویژه‌ای رخ خواهد داد و دوم اینکه پس از مطالعه فیلم‌نامه، از نقش پروانه با اینکه کوتاه بود خوشم آمد و می خواستم آن را بازی کنم.

وی افزود: در گفت‌وگویی که با کارگردان داشتم این نکته مطرح شد که پروانه قصه‌ای را شروع می‌کند که باید در همان سکانس ابتدایی در ذهن مخاطب شکل بگیرد و موتور محرکه‌ای است که فیلم با آن شروع می‌شود.  خیلی تاکید داشت که بازیگر حرفه‌ای این نقش را ایفا کند و گفت این ریسکی است که هر دوی ما انجام می‌دهیم و در نهایت این ریسک جواب داد و به نظرم این نقش کوتاه به اندازه یک نقش بلند برای من و فیلم، کار کرد.

پانته‌آ بهرام نیز در پاسخ به همان سوال گفت: بازی آقای کارت را قبلاً دیده بودم و می‌دانستم ایشان بازیگری را خوب می‌شناسند و وقتی به من پیشنهاد می‌دهد که یک نقش کوچک را به عهده بگیرم قطعاً آن نقش ویژگی‌هایی دارد که بازیگر را وسوسه کند تا به ایفای آن بپردازد. اما از همه مهم‌تر ماجرایی بود که در زیر لایه این فیلم رخ می‌داد. این فیلم بر خلاف ظاهر مردانه‌اش به شدت فمنیستی است؛ به این دلیل که همه زن‌های این فیلم قربانی هستند و کاراکتری را که من بازی می‌کنم با ظاهر و اسم مردانه‌اش تلاش می‌کند خودش را در بدترین شرایط حفظ کند و زن‌ها در این فیلم قربانی شرایط اجتماعی هستند که مردها به غلط ایجاد کردند.

بهرام ادامه داد: این زیر لایه آنقدر پر رنگ بود که بازی کردن در چنین نقشی وسوسه انگیز بود و از طرف دیگر همکاری با یک گروه درجه یک با فیلم‌نامه‌ای فوق‌العاده فرصتی است که همیشه به دست نمی‌آید و از اینکه در این پروژه بودم افتخار می‌کنم.

خبرنگار صبح نو از زمان فیلم و ریتم کند آن پرسید و کارت با اشاره به مناسب بودن ریتم فیلم، بیان داشت: به دلیل فراز و نشیب قصه و ریتم تند پوسته بیرونی، این فیلم روند خوبی رو طی می‌کند و زمان فیلم هم ماحصل فکر ما بود و تغییر در آن ایجاد نمی‌کنیم.

امیر آقایی دیگر بازیگری بود که به دلیل بازی و لهجه متفاوتش، مورد پرسش خبرنگاران قرار گرفت. وی خطرنشان کرد: روزی که محمد کارت برای پذیرش نقش هاشم با من تماس گرفت به او گفتم در سینام تعریفی از امیر آقای وجود دارد و همه او را به بازی در نقش‌های شق‌ و رق و روشنفکرطور می‌شناسند، چرا به من رسیدی؟ گفت به نظرم تو از عهده این نقش برمی‌آیی. جوب من این بود که گفتم دلم نمی خواهد بگویم اما من زیاد به تحقیقات میدانی لازم ندارم. فقط گذشته‌ام به یادم بیاید تمام است. من هم مثل محمد از طبقه اجتماعی هستم که نیمی از بچه محل‌های من زیر خاک و نیمی دیگرشان زیر حکم هستند شناخت چنین نقشی خیلی مشکل نبود فقط کافی بود خاطراتی که یک مشت خاک روی آن ریخته بودم را دوباره از دل خاک بیرون بکشم.

کارت با اشاره به ایفای نقش هاشم از سوی امیر آقایی گفت: از ابتدا انتخابم برای این نقش امیر آقایی بود. احساس کردم تصوری که از وی وجود دارد همان جایی است که ویر بازیگر وجود دارد. ایفای نقشی متفاوت. من سعی کردم شرایط را به گونه‌ای مدیریت کنم که تمام عوامل بهترین خودشان را بروز دهند و هر کسی قالب خود را بشکند و نقش جدیدی را بازی کند و تجربه جدیدی برای‌شان رغم بخورد.

آقایی ادامه داد: همیشه فکر می‌کردم نقش را باید زیست و درونی بازی کرد وقتی فیلم‌نامه را خواندم به خودم این حق را دادم بر خلاف چیزی که در این سال‌ها از بازی من شکل گرفته، یک بار هم در فیلمی بازی کنم که رگ گردنم بیرون بزند!

ضابطیان از شانس جواد عزتی برای دریافت سیمرغ به دلیل بازی در نقش حجت گفت و نظر او را درباره فیلم جویا شد. وی پاسخ داد: سوالات از دوستان بازیگری که نقش کوتاه ایفا کردند نشان داد که تک آدم‌هایی که در این کار بودند حضور در یک فیلم خوب برای‌شان مهم تر از کوتاه یا بلند بودن نقش‌شان بود و اهل شوآف نبودند بلکه عاقان سینما بودند. من نیز از حضور در این فیلم و کار با گروه درجه یک آن خوشحال هستم.

کارت درباره نماهای تصویر برداری شده در فیلم، در پاسخ به خبرنگارآنا، گفت: نماهای فیلم اینگونه نبود که بخواهیم یک فضای خفه را به مخاطب تحمیل کنیم و رنگ و تصویر را تحت الشعاع این موضوع قرار ندادیم. ما درباره تمام فضاهای فیلم فکر کرده بودیم و قبل از شروع پیش تولید، تمام فیلم را در استوری برد زدیم و تک تک اعضای گروه می‌دانستند در صفر تا صد فیلم چه پلان‌هایی گرفته خواهد شد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا از معتادان واقعی در فیلم استفاده شده است، خاطرنشان کرد: به دلیل مستندهای زیادی که ساختم با مرام و مسلک این قشر به خوبی آشنا هستم و برایم کار پیچیده‌ای نبود تا بازی‌ها را اینگونه در بیاورم.

در ادامه نشست لهجه بازیگران به موضوعی چالش برانگیز تبدیل شد و آقایی بازیگر نقش هاشم بیان داشت: لهجه ای که هاشم داشت مطلقاً لهجه شهرستانی نبود بلکه اسلنگ لاتی داشت و تنها ۴ حرف آن خاص ادا می‌شد. البته در این نکته که حاشیه نشینی به دلیل مهاجرت زیاد از شهرستان‌ها به تهران شکل می‌گیرد و خود ما نیز در این فضا زندگی کردیم، شکی نیست اما ادبیات هاشم بیش از آنکه لهجه شهرستانی داشته باشد ماهیت لاتی داشت.

کارت در خصوص نقش قهرمان در فیلم «شنای پروانه» گفت: از همان ابتدای نوشتن فیلم‌نامه می‌خواستیم یک فیلم قهرمان محور کار کنیم و برای رسیدن به این قهرمان، هوش و شخصیت جواد عزتی بسیار اثرگذار بود. این قهرمان از دل مردم در بازی جواد یک آدم معمولی حرکتی قهرمانانه انجام می‌دهد و اگر بخواهم در فیلمم نماینده‌ای از جنوب شهر داشته باشم قطعاً کارکتر حجت آن نماینده است و نمونه‌ای از بچه‌های با مرام جنوب شهر است و کارکترهایی مثل هاشم و مصیب هنجارشکنی می کنند و فضای زندگی آن جامعه را نامناسب می‌کنند.

کارت در پاسخ به کسانی که فیلم او را لات گرافی خواندند، اذعان داشت: مسئله اصی فیلم خشونت آن نیست. همه ما یک گنده لات درون داریم که کارش با چاقو سر کار ندارد بلکه دست روی شانه‌ی دیگران می‌گذارد و از سر آنها بالا می‌رود. در سینما، ورزش، سیاست و... هر کسی می‌خواهد خودش نفر اول باشد و علیه دیگران اقدام می‌کند. این عملکرد مسئله اصلی ماست و در اینجا در جنوب شهر با داستان خودش پیش می‌رود.

وی افزود: شنای پروانه تلاش می‌کند معضلی را بگوید که در زندگی تک تک ما وجود دارد و فیلم با اینکه  پوسته خشنی دارد اما با روح پروانه و حضور پروانه تبدیل به مرثیه ای برای پروانه‌ها می‌شود.

کارت، درباره سرنوشت قهرمان فیلم گفت: درام فیلم بر اساس انتقام نبود بلکه سفر قهرمانانه حجت مطرح بود و انتقامی که صورت گرفت نیز مسئله شخصی او نبود بلکه کارکتر قهرمان به این نتیجه رسید حضور تعدادی از افراد در جامعه‌شان اضافی است و باید سرنوشت محیط‌ زندگی‌اش را رقم بزند. به نظرم حرف فیلم همین است که سرنوشت هر شخص، خانواده و ملتی دست خودش است و برای تغییر هر کس باید از خودش شروع کند.

لازم به ذکر است در این فیلم، جواد عزتی، طناز طباطبایی، امیر آقایی، پانته‌آ بهرام، علی شادمان، نیره فراهانی، مهدی حسینی‌نیا، ایمان صفا، مه‌لقا باقری، نادر شهسواری و با معرفی آبان عسکری به ایفای نقش پرداختند.

فیلمنامه این فیلم توسط محمد کارت، حسین دوماری و پدرام پورامیری نوشته شد و سایر عوامل این فیلم عبارتند از؛ مدیر فیلمبرداری: سامان لطفیان، مدیرصدابرداری: مهدی صالح کرمانی، طراح  گریم: عظیم فراین، طراح لباس: غزاله معتمد، طراح صحنه: سعید حسنلو، مدیر تولید: سعید هاشمی، مدیر تدارکات: سجاد نوری، دستیار اول کارگردان و برنامه‌ریز: ایمان توکلی، منشی صحنه: سیمین آزادی، عکاس: فتاح ذی‌نوری،  مستند پشت‌صحنه: محمد جواد گلزاری، استوری بورد: پوریا هادی‌زاده، و جلوه‌های ویژه میدانی: آرش آقابیگ

انتهای پیام./