به گزارش خبرگزاری حوزه، کتاب «تربیت دینی کودک»، درسهای تربیتی آیت الله حائری شیرازی(ره) از سوی دفتر نشر معارف به چاپ پنجم رسید.

بر اساس این گزارش، این کتاب اولین جلد از مجموعه درسهای تربیتی آیت الله حائری شیرازی است که با نگاهی نو، به محورهای اصلی تربیت اسلامی می‌پردازد.

نویسنده در مقدمه کتاب می‌گوید: «امروزه تعلیم و تربیت از ‌مسائل بسیار مهم عالَم است. اساس امنیت عالَم به تعلیم و تربیت برمی‌گردد... اگر انسان‌ها بد تعلیم و تربیت شوند، ‌ابزار تهاجم فرهنگی خواهند شد. اگر عالَم بخواهد از این وضعی که در آن هست آزاد شود، آن آزادی در گرو اصلاح روش تعلیم و تربیت است. با اصلاح این روش، علما و دانشمندانی ظهور خواهند کرد که عالَم به‌واسطۀ ‌آن‌ها اصلاح خواهد شد».

وی در ادامه می نویسد: «جهانی که می‌خواهد از هر لحاظ جهانی شود، به تمدنی نیاز دارد که جهانی باشد و از جنس توحید و توجه به خدا. لازمۀ ایجاد تمدن جهانی، امنیت است و امنیت به قدرتی ماورایی نیاز دارد که کسی بر آن تسلط نداشته و خودش بر خودش مسلط باشد؛ به‌نحوی که نفسانیات بر او غلبه نکند و بتواند ضامن امنیت عالم باشد. اگر این تمدن بخواهد در عالَم پایه‌گذاری شود، آغازگر آن برنامه‌ریزیِ برنامه‌های تربیتی برای بچه‌هاست. »

محتوای کتاب

کتاب «تربیت دینی کودک» در شش بخش تنظیم و تدوین شده است: ۱. جهان بینی تربیتی، ۲. دین و تعلیم و تربیت، ۳. تربیت بر مبنای فطرت، ۴. عوامل تربیت، ۵. روش های سوء تربیتی و ۶. پرسش ها و پاسخ های تربیتی. این کتاب از یک سو به مباحث بنیادی تربیت اسلامی و تربیت دینی کودک و نوجوان (به ویژه دانش آموزان) می پردازد و از سویی دیگر راهکارهای تربیتی برای برون رفت از وضعیت فعلی جامعه را بیان می کند.

آیت الله حایری شیرازی در این کتاب، با بیان و قلم شیوای خود مباحثی چون فطرت زیربنای تربیت، فطرت و طبیعت محور تمایلات انسان، تفاوت تعلیم و تربیت، تفاوت کسب دین و کسب علم، اصلاح آرزوها شروع کار تربیتی، مراحل تربیت فرزند از نگاه معصومین(ع)، نحوه شکل گیری تعهد در کودک، استراتژی ها و تاکتیک های مربی، تربیت دینی تربیتی دوطرفه، راهکارهایی برای تربیت کودک و نوجوان، تشویق و تنبیه حساب شده، تربیت دیکتاتورساز و دیکتاتورپذیر، دوری از افراط و تفریط، دخالت والدین و تربیت مصنوعی، ریشه های فرهنگی مشکلات اقتصادی، راهکارهای پرهیز از پرورش نفاق و تظاهر در کودک، تربیت مشرک پرور، روش های تربیتی طبیعت گرایانه و... بیان می کند.

بخش هایی از کتاب

‌۱. تربیت فرزند مثل پرورش گُل است‌. گل را آب می‌دهند و در نور می‌گذارند و همۀ زمینه‌ها را برای شکفتن آن فراهم ‌می‌کنند تا خودش باز شود. اگر انسان بخواهد با دستش به باز شدن گل کمک کند و به آن شکوفایی مصنوعی بدهد، آن را خراب می‌کند. امکان ندارد کسی ادعا کند حاضر است گلی را بدون آنکه خراب شود، باز کند! دخالت‌های زیاد والدین هم برای خوب‎شدن فرزند، اگر به‎ حد شکوفایی مصنوعی برسد، همین ‌طور می‌شود و کار را خراب می‌کند.

۲. تربیت مثل وضوست و تعلیم همچون الفاظ نماز است. کسی نمازش صحیح است که وضو داشته باشد. امام(ع) مطالبش حق بود؛ مثل الفاظ نماز. اما باوضو هم بود؛ یعنی با صدق و اخلاص و صمیمیت سخن می‌گفت. از تعلیم و تربیت او، استادهای صدّیق و مخلصی برخاستند که رفتند و با آگاه‌کردن مردم، آن قیام بی‌نظیر را برپا کردند. امام با اصلاح روش تعلیم و تربیت علما، ملتی را زنده و آزاد کرد.

۳. همگامی با طبیعت در طفولیت باعث رشد فطرت در کودک می‌شود. اگر کودک از آغاز طفولیت، همگام با طبیعت رشد نکند و طبیعت او بسوزد، فطرت نمی‌تواند از میانۀ آن جوانه بزند.

۴. تربیت باید از اصلاح ارادۀ مُتربّی برای انتخاب آرزو آغاز شود. اصلاح آرزو، شروع کار تربیت دینی است. اگر قرار باشد انقلابی در جوانان صورت گیرد، انقلاب در آرزوی ‌آن‌هاست. انقلاب فرهنگی و زیربنایی در انسان، دگرگون‌شدن نوع آرزوی انسان است. باید در آرزوی انسان، بقا حاصل شود تا الله و رسول و دار آخرت را بخواهد. این تربیت است.

۵. اینکه دانش‌آموز فقط درس بخواند، مثل این ‌است که در استخری با عمق یک متر شنا کند. درست است که خطر ندارد؛ اما شناکردن در آن عمق، هنری هم نیست. وقتی دانش‌آموز به‌عنوان‏ سخنران و مدرس و... وارد اجتماع شود، درست است که امکان غرق‌شدن و از راه به‌درشدن دارد، اما مهم این است که در عمق زیاد شنا کند و اگر سالم بماند، هنرمند است. باید پله‌پله عمق محل شنا را افزایش داد تا شخص بتواند وارد جامعه شود و مشکل‌ خود را حل کند و به تناسب زمان و مکان و اوضاع، روی پای خود بایستد.

۶. در تربیت، باید از فرزند یا شاگرد فاصله گرفت تا شکوفا شود. نصیحت، موعظه، قصه، قهر، آشتی و...، همه‎شان‌، فاصله‎گرفتن‌های لازم از کودک است. الزام، فشار، حیا، خجالت‎دادن و...، کار را مصنوعی می‌کند و با پیدایش کوچک‎ترین راه فرار، دوباره سر جای اولش برمی‌گردد. انسان باید با پای خودش برود، نه اینکه او را ببرند.

۷. مربی باید از راه‎های مناسب به شاگرد، ملاک خوب و بد عمل را یاد بدهد. صحیح نیست برای کودک، مصادیق خوب و بد را مدام معیّن کند؛ زیرا مربی همیشه در کنار کودک نیست که این کار را برای او انجام دهد. مربی یا پدر و مادر، با پاسخ‎دادن به همۀ پرسش‌های طفل، او را مقلد و عاجز بار می‌آورند؛ اما اگر به‌جای ‏ده‎ها بار جواب‎دادن، ملاک حق و باطل یا راهِ یادگرفتن پاسخ پرسش را به او بدهند، مسائل دیگر را خودش می‌شناسد و انتخاب می‎کند.

مشحصات کتاب

چاپ پنجم کتاب «تربیت دینی کودک» در ۲۲۰ صفحه، قطع رقعی، دورنگ، تیراژ ۲۰۰۰ نسخه و به قیمت ۲۰ هزار تومان عرضه شده است.

دفتر نشر معارف تاکنون هفت کتاب «تعلّق؛ محور تحول در انسان»، «آیینه تمام نما: گفتارهای عاشورایی»، «حکومت جهانی خدا: ۷۰ نکته اعتقادی و اخلاقی» و «با علی(ع) در صحرا: شرح دو حکمت از نهج البلاغه»، «نماز»، «تفکر» و «تحجّرگرایی» (حوزه و روحانیت) را از این متفکر و اندیشمند فقید منتشر کرده است.