به گزارش خبرگزاری حوزه، صبح روز دوشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۹۸ آیت الله سید هاشم بطحائی گلپایگانی، نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری و استاد حوزه و دانشگاه بر اثر ابتلاء به ویروس کرونا درگذشت.
این استاد دروس خارج حوزه علمیه قم در سال ۱۳۲۰ در گوگد گلپایگان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در گلپایگان گذراند و در سال ۱۳۳۵ به حوزه مقدسه قم وارد شد. در کنار تحصیلات حوزوی، مدارس عمومی را نیز گذراند و در سال ۱۳۴۰ از دارالفنون تهران دیپلم گرفت. در ادامه به دانشگاه تهران وارد شد و سال ۱۳۴۷ مدرک کارشناسی خود در رشته فلسفه را با رتبه ممتاز دریافت کرد.
پس از اتمام خدمت سربازی مجدد وارد دانشگاه شد و در سال ۱۳۵۲ مدرک کارشناسی ارشد فلسفه از دانشگاه تهران گرفت. پس از آن برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری به مصر رفت و در الازهر به تحصیل فلسفه مشغول شد و در سال ۱۳۵۸ آن را به اتمام رساند.
مرحوم آیت‌الله بطحائی پس از بازگشت به ایران از دانشگاه تهران نیز مدرک دکتری حقوق گرفت. وی در حوزه نیز سال‌ها از محضر برجسته‌ترین اساتید وقت از جمله مرحوم امام خمینی (ره)، مرحوم علامه طباطبایی، مرحوم آیت‌الله گلپایگانی، آیت‌الله آملی، آیت‌الله فشارکی و آیت‌الله ستوده بهره برد.
زنده‌یاد آیت‌الله بطحائی بجز کارهایی اجرایی سال‌ها به شغل شریف معلمی در مدرسه و دانشگاه اشتغال داشت و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران بود. در سال ۱۳۸۲ به عنوان پژوهشگر نمونه دانشگاه تهران انتخاب شد. او در کنار تدریس در دانشگاه، در حوزه علمیه قم به تدریس درس خارج در بحث‌های قضاء، شهادت، حدود، دیات و عقود تملیکی اشتغال داشت.
آثار و پژوهش‌های مشهور
مرحوم آیت الله بطحائی در حین اشتغالات اجرایی و تدریس از نوشتن نیز غافل نبود و کتب پژوهشی و مقالات متعدد علمی به قلم او منتشر شده‌اند. بنا به تخصص این عضو فقید مجلس خبرگان رهبری در زمینه فقه و حقوق عمده تالیفات مهم و مشهورش نیز در این همین حوزه‌هاست.
«ترجمه تلفیقی تکمله المنهاج» از مهم‌ترین و مشهورترین آثار زنده‌یاد آیت الله بطحائی است که برای نخستین بار در سال ۱۳۹۳ با شمارگان هزار نسخه، ۳۰۴ صفحه و بهای ۱۲ هزار تومان توسط نشر میزان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
«تکملة المنهاج» در اصل نظریات و فتاوای مرحوم آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی است که در ضمن تحشیه و تکمیل «منهاج الصالحین» آیت الله سید محسن حکیم بیان شده است. در منهاج الصالحین مرحوم آیت الله حکیم به برخی از ابواب فقهی که کمتر مورد مراجعه و پرسش مقلدان بوده، نپرداخته بودند که این ابواب توسط آیت الله خویی تکمیل شد.
«فمینیسم از نظر اسلام و دیگر ملل» از دیگر تالیفات مشهور آیت‌الله بطحائی است که برای نخستین بار در سال ۱۳۸۳ با شمارگان دو هزار نسخه، ۳۲۰ صفحه و بهای ۱,۵۰۰ تومان توسط نشر نوید اسلام روانه بازار اندیشه شد.
نویسنده در این کتاب سیمای حقوق زن و مرد از دیدگاه را تحلیل کرده و با استناد به آیات قرآن و نظرات مفسران عامه و خاصه، احادیث نبوی و اهل بیت شیعه به بحث درباره حقوق زن می‌پردازد. عناوین سرفصل‌های کتاب از این قرار است: «حقوق متقابل زن و شوهر»، «حق زن بر مرد»، «حق مرد در خانه و خانواده»، «فعالیت‌های زن در عرصه‌های زندگی»، «ولایت و امامت و نقش زن در آن»، «تفاوت‌های حقوق زن و مرد» و «موقعیت زن در ملل غیر اسلامی».
«مجموعه پرسش‌ها و پاسخ‌های حقوقی» نیز از جمله آثار مهم و مشهور آیت الله بطحائی است. نخستین چاپ این کتاب در سال ۱۳۹۰ با شمارگان هزار نسخه، ۲۰۰ صفحه و بهای چهار هزار تومان توسط نشر طلیعه سبز در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
این کتاب همانطور که از نامش مشخص است، پاسخ پرسش‌هایی در زمینه «مسائل فقهی و حقوقی» است و در آن به سوالاتی درباره احکام ازدواج، حقوق زن، احکام عقود بانکی، احکام جنین، احکام شطرنج، روابط دختران و پسران، احکام نماز، ولایت فقیه، حکم دعانویسی، احکام عزاداری و احکام متفرقه پاسخ داده شده است.
همچنین در این کتاب سوالاتی در زمینه طلاق، ازدواج موقت، اذن ولی در عقد ازدواج، احکام مقاربت جنسی زن و مرد، حکم تمکین، شرایط ضمن عقد، احکام مهریه، حقوق خانواده، احکام وام بانکی، معاملات بانکی، احکام خمس، حکم ربا، احکام شرکت‌های تجاری، احکام سقط جنین و لقاح مصنوعی، حجاب زنان، خودارضایی، احکام روزه و حج، حکم علوم غریبه و افراد دعانویس، احکام مربوط به قمه‌زنی و مرثیه‌خوانی و برخی دیگر از احکام متفرقه نیز مطرح و پاسخ فقهی و حقوقی آن‌ها داده شده است.
«طریق العباد» شامل رساله عملیه آیت الله بطحائی نیز برای نخستین بار در سال ۱۳۹۴ با شمارگان هزار نسخه، ۴۳۲ صفحه و بهای ۱۷ هزار تومان توسط نشر میزان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
«حقوق بشر از دیدگاه اسلام و غرب» نیز از دیگر تالیفات آیت الله بطحائی است که برای نخستین بار در سال ۱۳۷۱ در ۱۱۸ صفحه و بهای ۱۵۰ تومان توسط نشر دهخدا منتشر شد.
«اخلاق تحلیلی اسلام» نیز از جمله مهم‌ترین تالیفات اوست که برای نخستین بار در سال ۱۳۷۸ با شمارگان دو هزار نسخه، ۲۱۶ صفحه و بهای ۶۰۰ تومان توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شد. آخرین چاپ این کتاب برای سال ۱۳۹۵ است که با شمارگان ۵۰۰ نسخه و بهای ۱۲ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
دیگر تألیفات منتشر شده
«فاطمه (ع) کوثر رسالت»: در سال ۱۳۷۹ با شمارگان پنج هزار نسخه، ۱۶۰ صفحه و بهای ۵۰۰ تومان توسط انتشارات روحانی منتشر شد.
«مهدی (عج) گل ولایت»: در سال ۱۳۹۱ با شمارگان هزار نسخه، ۱۳۶ صفحه و بهای دو هزار و ۷۰۰ تومان توسط بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج)،حوزه علمیه قم، مرکز تخصصی امامت و مهدویت منتشر شد.
«ندای فطرت»: توسط انتشارات مدرسه آیت الله العظمی گلپایگانی در قم در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
313/60
