خبرگزاری »حوزه» - اصفهان/ قشر جوان به علت آگاهی و تجربه کم و ضعف اراده خود نیاز به یادگیری بیشتر و کسب تجربه‌های افزون‌تر هستند و باید برای موفقیت در حرفه خود از صفر شروع کنند و طی مرور زمان و بدون شتاب مهارت عملی کسب نمایند.

از گذشته‌های دور تاکنون حتی از زمان خلقت انسان‌ها، کار و فعالیت بخش مهمی از زندگی انسان‌ها بوده ‌است و تمدن‌های بشری نیز حاصل کار و تلاش بی‌امان و خستگی‌ناپذیر انسان‌هاست.

در هر جامعه و کشوری که قدم بگذاریم به عینه شاهد فعالیت هزاران هزار انسان از هر قشری خواهیم ‌بود، داشتن شغل و حرفه و تلاش در جهت ارتقای سطح زندگی و تامین رفاه نه تنها از دید اسلام بلکه از لحاظ عرفی و اخلاقی نیز بسیار ارزشمند است.

کار و فعالیت آنچنان دارای اهمیت است که اسطوره‌های دینی و فرهنگی در سرتاسر دنیا نیز بدان مشغول بودند و از هیچ تلاشی در این جهت دریغ نمی‌کردند، لذا همواره مردم را به این امر تشویق و ترغیب کرده و فعالیت انسانی مفید را توصیه می‌نمودند.

انسانی که بیکار باشد و روزمره خود را با سرگرمی‌های متفرقه بگذارند، از لحاظ روحی و جسمی بسیار ضعیف‌النفس و مرده‌دل می‌شود، به طوری‌که حتی افسردگی‌های مزمن و پریشان‌خاطری را در پی دارد.

هدف اولیه اصلی کار و فعالیت علاوه بر کسب درآمد و تامین مخارج زندگی، ساخت انسان سالم و کارآمد و کامل است، ازین رو اثرات حرفه و شغل وی از دو جهت قابل ذکر است، اول آنکه باعث خودسازی جسمی و روانی فرد می‌شود و دوم آنکه صفات برتر انسانی و تکامل شخصیت وی را سبب می‌شود، لذا وی را از هرزگردی و فساد و فحشاء دور کرده و او را بی‌نیاز از دیگران می‌کند.

از این رو، همواره به فعالیت جسمی و ذهنی فرد توصیه شده، چرا که عدم اشتغال به کار فقر مفرط اقتصادی و از دست دادن فراقت و آرامش فکری را منجر می‌شود و عزت ‌نفس فرد را نیز دچار تزلزل می‌کند.

کار و فعالیت به عنوان پیش‌نیاز اصلی زندگی آدمیان صرفا برای بدست‌آوردن پول و کسب ثروت نهادینه‌نشده، بلکه از دیدگاه اسلامی کسب روزی حلال و تلاش در جهت رفاه خانواده یک عبادت است که با هفتاد رکعت نماز برابری می‌کند، لذا امراض جسمی و روحی را نیز از انسان دور می‌کند، همانطور که گفته ‌شد ارزش کار و فعالیت فقط بخاطر کسب ثروت نیست و باید عشق و علاقه وافری در آن موجود باشد چرا که بسیار مواقع دیده می‌شود که سرمایه‌داری با درآمد میلیاردی هیچ شادی و شعفی در زندگی خود ندارد و حتی به امراض روحی نیز مبتلا شده، در حالی که یک خانواده با درآمد پایین‌تر آنچنان احساس خوشبختی و شادابی در زندگی خود دارند که چندین برابر والاتر و با ارزش‌تر از درآمدهای هنگفت و نجومی است.

در همین راستا حضرت علی (ع) فرمودند: «هر کس کار کند نیرویش افزون‌تر می‌شود و هر که در کار کردن کوتاهی کند سستی او افزایش می‌یابد»، پیامبر اسلام (ص) نیز فرمودند: «عبادت هفت جزء دارد که برترین آنها کار و تلاش برای بدست‌آوردن روزی حلال است». به همین جهت بیکاری زیان‌بار و بیکار مورد نکوهش است و حتی جامعه نیز چنین فردی را طرد می‌کند، همچون تاجر ورشکسته‌ای که به دلیل عدم تخصص در کار خود اموال خود را از دست داده و محجور می‌شود و دیگر حق تصرف و دخالت در اموال خود را نیز ندارد.

جامعه انسانی زنده به انسان و کار و تلاش اوست و صرف ادعای بدون عمل راه به جایی نخواهد برد. ضمن اینکه اکثر نهادها و مجامع معیشتی بر پایه فعالیت انسان‌ها استوار است، مثلا می‌توان گفت کار کارگران است که یک کارخانه را سر پا نگه می‌دارد و چرخ یک کارگاه بسته به فعالیت این کارگران است.

اگر امروزه شاهد پیشرفت و رشد سریع اقتصادی کشورهایی همچون ژاپن و چین هستیم، تنها و تنها به دلیل فعالیت مستمر و دائمی مردم این کشورهاست که با فعالیت بی‌امان خود عزت و قدرت کشورشان را به ارمغان می‌آورند.

از دیگر سو آنچه که اهمیت دارد نوع تربیت و تدریس انسان‌ها از بدو تحصیل آنهاست. مشکل اساسی که گریبان کشور ما را گرفته همین عدم تخصص و مهارت قشر دانشجویانی است که هر ساله فارغ‌التحصیل می‌شوند و دانشگاه‌ها و اساتید ما به جای اینکه فنون و مهارت عملی را به قشر جوان و آینده‌ساز جامعه یاد بدهند، صرفا به بیان مسائل تئوری و بی‌بازده دروس اکتفا می‌کنند.

کار جوهره وجود انسان است و در نفس وی به گونه‌ای تنیده شده که بدون کار و فعالیت گویی شناخته نمی‌شود، ضمن آنکه سبب محترم‌شدن شخصیت انسان در اجتماع می‌شود به همین خاطر کار و فعالیت انسانی نیز ذاتاً محترم و شایسته تکریم و تعظیم است. در مقابل بیکاری اثرات منفی بسیاری بر زندگی فرد و روح و روان وی دارد که کوچک‌ترین اثر آن درهم‌شکستن شخصیت و احترام انسان و بی‌نظمی در امور زندگی او و از این شاخه به آن شاخه پریدن می‌شود. بعلاوه آنکه موجب کدورت و تاریکی روح و قساوت و سختی‌دل خواه شد.

حجت الاسلام حجت الله سروری در گفت وگو با خبرگزاری حوزه گفت: خداوند متعال در قرآن کریم و همچنین سیره انبیای الهی مسیر و راه هدایت را مشخص کرده است. طریق هدایت الهی نیز از مسیر سنن الهی و بیان آنها از سوی انبیای عظام می گذرد. یکی از این سنن حقه الهی، مسئله کار و تلاش است.

وی افزود: کار و تلاش در منظومه معرفت دینی صرفا برای به دست آوردن مال و مکنت و سرمایه نیست، بلکه کار و تلاش در نهاد بشر قرارداده شده است تا بتواند راه دنیا و آخرت را پیدا کند. کار و کوشش و تلاش از اولین ساعات حضور انسان در زمین در نهاد بشر جای گرفت و هیچ زمانی انسان بدون کار و تلاش نمی تواند به زندگی ادامه دهد.

استاد حوزه علمیه اصفهان تصریح کرد: خداوند متعال انسان را به پویایی و تحرک تشویق می کند. اولین ثمره کار و تلاش، سلامت روحی و جسمی است و مهمترین رکن آن نیز تلاش انسان برای تأمین معاش و حل مشکلات است. انسان بدون کار و تلاش نمی تواند به حیات خود ادامه دهد و این کار و تلاش در دو وجه کار بیرون از منزل و درون منزل شاکله نظام کارکردی خانواده را مشخص کرده است.

وی بیان کرد: کار در اسلام به معنی تحرک و پویایی یک انسان برای به دست آوردن روزی است و به حدی از نظر اسلام مهم است که بیان شده اگر انسانی در مسیر کار و تلاش که جهاد فی سبیل الله است جان خود را از دست دهد به سان شهید در راه حق از او پذیرایی خواهد شد.

حجت الاسلام سروی گفت: مسئله کار و تلاش و به دست آوردن رزق و روزی در دنیای مدرن نیز مسائل خاص خود را دارد و شاید مثل گذشته همه کارها با دست انجام نشود. امروزه بسیاری از فعالیت های شغلی با ذهن و حتی سرانگشتان انسان و یک دستگاه تلفن همراه یا لب تاپ انجام می شود و شاید دیگر نیازی به فعالیت های همراه با تعرق جسمی نباشد ولی همین نوع کار نیز اگر بر پایه پویایی و حرکت سرمایه و کار فعالانه باشد نیکو است.

نویسنده کتاب جهش تولید، بیان کرد: در اسلام مهم‌ترین و بهترین نوع کار، عملی است که انسان می تواند با حرکت فعالانه خود دیگران را نیز به کار گرفته و زمینه پویایی انسان های دیگر را نیز فراهم کند. کار در اسلام به یک حرکت هماهنگ گفته می شود که با شکل دهی به یک شبکه متشکل و منسجم می تواند زمینه تولید ثروت بدون انحصار را فراهم کند.

وی با اشاره به وجود گسترده فارغ التحصیلان بیکار، گفت: غیر از نقشی که حاکمیت در این میان بازی می کند نباید از حق گذشت که باید زمینه ذهنی اشتغال و کار را از همان دوره نوجوانی در ذهن فرزندانمان ایجاد کنیم که اگر این زمینه شکل گرفت دیگر کسی از بیکاری نخواهد نالید و اگر رشته ای را هم انتخاب کرد قطعا متناسب با علاقه و تخصص خود او است.

حجت الاسلام سروری یادآور شد: نمی توان از بیکاری گفت و نقش حاکمیت را نادیده گرفت، ولی به نظر من اگر جوهره کار کردن در وجود جوانان باشد از همان ابتدا زمینه کار را برای خود ایجاد می کنند. بزرگترین شرکت های فعال دنیا با حضور همین جوانان بیکاری تاسیس شد که اجتماع و حاکمیت آنها را نادیده گرفت و یا از دانشگاه خود اخراج شدند. پس نباید در موضوع بیکاری پارامترهای ذهنی جوانان را نادیده گرفت.

وی بیان داشت: صرف اینکه انسان به هر کاری مشغول باشد صحیح نیست، بلکه باید شغلی را انتخاب کند که مطابق استعداد و تخصص و موردعلاقه وی باشد تا بتواند در آن حرفه به موفقیت و رشد و تعالی روحی، جسمی و معیشتی برسد؛ از این رو اگر به اجبار دست به حرفه‌ای بزند نه تنها اثر تربیتی ندارد بلکه فاسدکننده روح او و بی‌انگیزگی و افسردگی می‌شود و در نتیجه بی‌اهمیتی وی به آن شغل را در پی خواهد داشت.

این استاد حوزه با بیان این که انسان با کار و فعالیت خودش را کشف می‌کند و استعدادهایش مجال بروز و ظهور می‌یابند و به نوعی باعث خودشناسی فرد می‌شود، خاطرنشان کرد: حال آنکه اگر خود را کشف کرد و استعدادش در آن حرفه هویدا شد، عشق و علاقه‌ به کارش دوچندان می‌شود و دیگر به درآمد اهمیتی نمی‌دهد بلکه آنچه در نظرش اولی‌تر است شاهکار حرفه خود است، لذا با پول می‌توان کار را ایجاد کرد ولی با پول عشق به کار و فعالیت و ساخت شاهکار شغلی ایجاد نمی‌شود.

وی افزود: نکته دیگر آن که هر فرد باید خودش برای ارتقای شغل خود تلاش کند و به اصطلاح از صفر شروع کند و پله پله مدارج بالاتری را به دست آورد و در این راه تجربه نیز کسب نماید تا خبره شغل خود شود، چرا که تا انسان خودش برای شغل و حرفه‌اش تلاشی نکند و زحمتی برای آن نکشد هیچ ارزش و اهمیتی برای آن قائل نیست و صرفا برای کسب درآمد به آن روی می‌آورد.

گزارش: زینب بابایی