خبرگزاری حوزه| کار کردن و اشتغال به شغلی متناسب با شخصیت و منزلت فرد ارزش محوری هر جامعه‌ای محسوب می‌شود، بطوری که اکثر اقتصاددانان و تحلیل‌گران و مدیران مربوطه عزم خود را برای مقابله با پدیده مخرب اجتماعی بیکاری جزم کرده و حتی‌الامکان سعی بر مقابله با این پدیده دارند و کاهش نرخ بیکاری یکی از بارزترین اهداف برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران اقتصادی کشورها محسوب می‌شود.

بطورکلی در هر جامعه جمعیت به دو بخش فعال و غیرفعال تقسیم می‌شود، بخش فعال جمعیت را شاغلین که مشارکت در کار و فعالیت اجتماعی دارند و بیکاران که قابلیت این مشارکت را دارند اما به آن حرفه اشتغال ندارند را تشکیل می‌دهند و در مقابل جمعیت غیرفعال آن دسته از افرادی هستند که نه شاغل‌اند و نه بیکار، در واقع افراد مسن و سن بالائی هستند که دیگر قدرت و توان کار و فعالیت را ندارند.

معزل بیکاری که امروزه بسیار شایع شده، گریبان قشر جوان و تحصیل‌کرده جامعه را گرفته‌ و فرصت بروز و ظهور استعداد این دسته از افراد سلب شد ه‌است، این پدیده اجتماعی آنچنان با جامعه تنیده‌شده که گویی قصد رها کردن و اعطای آزادی شغلی را ندارد.

هنگامی که یک کودک متولد می‌شود، همانطور که خانواده آن کودک مراقب و نگهداری وی را از مهر و محبت ورزیدن تا تامین مایحتاج خوراک و پوشاک و سایر ملزومات بر عهده دارند و باید حراست و برنامه‌ریزی منسجمی برای دوران نوجوانی و جوانی وی انجام دهند، سردرمداران کشور نیز بایستی امکان زندگی و تحصیل و اشتغال وی را برنامه‌ریزی کنند و به نوعی در قبال تک تک افراد جامعه از این حیث مسئولیت دارند و گسترش وسایل ارتباطی و تسهیل امر خبرگیری از تمام نقاط کشور و همچنین فعالیت مرکز ثبت احوال نیز در این راستا جای هیچگونه توجیهات غیرمنطقی را باقی نمی‌گذارد.

در واقع پدیده بیکاری به دلایل متعددی رخ می‌دهد، از جمله آنکه هر کشور با عنایت به این مسئله که روند جمعیتی جامعه در حال افزایش است و به دنبال آن طی سال‌های آتی قشر جوان و مستعد کار افزایش می‌یابد، لازم است مسئله کار آنها را بعنوان ارزشی ارجح و بسیار مهم پیگیری نماید و از طریق اعطای تسهیلات به واحدهای کارگاهی و زیرساختی برای گسترش کار و فعالیت خود و حتی برنامه‌ریزی برای ایجاد پروژه‌ها و طرح‌های تولیدی زمینه اشتغال نسل‌های بعدی را فراهم کند تا مشکل کمبود فضای شغلی و کاری مناسب حل‌وفصل شود.

اما مطابق واقعیت باید گفت که در جریان معزل بیکاری تنها دولت مسئولیت نخواهد داشت و باید تمام جوانب این مسئله سنجیده‌ شود تا مشکل اصلی ریشه‌یابی گردد، دیگر آنکه ممکن است بیکاری فرد تحت تأثیر عملکرد نادرست و غیراستاندارد خود باشد، یعنی بدون تخصص و تجربه لازم وارد فضای کار شود و از پس آن شغل برنیاید درنتیجه دچار شکست و اخراج از شغل خود شود که نتیجه تحصیل در سیستم آموزشی ضعیف و بی‌فایده و یا کم‌کاری خود فرد بوده‌ است.

علاوه بر این در مواقعی نیز هم فرد سواد و تخصص کافی و وافی را دارد و خبره شغل خود است و هم دولت فضای کاری مناسبی را در این راستا تامین کرده اما مشکل آنجاست که صاحب کار به خاطر پرداخت نکردن حقوق تعداد زیادی از افراد دست به اخراج تعدادی از کارگران خود می‌زند و یا با پرداخت نکردن حقوق معوقه آنها امید و اطمینان آینده آن شغل را از افراد سلب کرده بطوری که خودشان حاضر به ترک کار خود می‌شوند، به همین خاطر لازم است نظارت و پیگیری‌های مداوم بر واحدهای تولیدی لحاظ شود.

بیکاری اثرات سوء بسیاری هم بر خود شخص و هم برای جامعه و خانواده وی دارد، ازین رو فرد بیکار انگیزه و امید خود را برای تلاش و ادامه زندگی از دست می‌دهد و معاشرت‌های اجتماعی و ارتباطات وی به انزوا و گوشه‌نشینی مبدل می‌شود و از طرفی شأن و منزلت و قدرت خرید و تامین مایحتاج زندگی او بشدت دچار نقصان می‌شود، بطوری که خانواده این فرد نیز تحت فشار این بیکاری قرار می‌گیرند.

از طرفی جامعه نیز از این مشکل آسیب می‌بیند و علاوه بر معضل بیکاری، گریبان‌گیر پیامدهای آن و مشکلات دیگری مثل ناامنی ملی، فقر، ناهنجاری‌های روانی، خرابکاری و بزهکاری و روسپیگری، مهاجرت، قاچاق مواد مخدر، طلاق و پاشیدن زندگی مشترک افراد می‌شود.

در این خصوص دکتر مرجان سادات حسینی در گفت و گو با خبرگزاری حوزه با ذکر این مطلب که کار و تلاش در اسلام برای مرد و زن به یکسانی در نظر گرفته شده است، گفت: خداوند متعال در آیه ۳۹ سوره نجم می فرماید که «وَأَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَی» این سخن پروردگار به این معنی است که کار، مهم‌ترین عاملی است که انسان را در به دست آوردن آرزو وآمال احتیاجاتش یاری می رساند.

حسینی افزود: وقتی چنین مقدر شده است که هرچه به انسان می رسد از محل کار و تلاش باشد، پس خمودگی و آسایش و راحت‌طلبی و به قول امروزین آن، روح دلال صفتی و مفت‌خواری با اسلام و فلسفه اسلامی همخوانی ندارد.

وی اظهارکرد: همیشه انسان های موفق، کار و تلاش و پشتکار و تمرین و ممارست و خسته نشدن از شکست ها را به عنوان عامل موفقیت خود ذکر کرده اند و هیچ انسان واقعا موفقی را سراغ نداریم که مؤلفه موفقیت در زندگی را داشته باشد ولی کاری برای آن نکرده باشد.

این جامعه‌شناس با ذکر حدیثی از امام محمد باقر(ع)، گفت: حضرت در این روایت بیان می‌دارند که «انی لابغض الرجل ان یکون کسلانا عن امر دنیاه، و من کسل عن امر دنیاه فهو عن امر آخرته اکسل؛ من مردی را که در کار دنیایش تنبل باشد مبغوض می‌دارم، کسی‌که در کار دنیا تنبل باشد(با این‌که ثمره‌اش به‌زودی نصیب او می‌شود) در کار آخرتش تنبل‌تر است».

وی ادامه داد: یکی از وجوه کار کردن، کار برای کسب درآمد و تأمین معاش است، زیرا تامین معاش از مهمترین جلوه های زندگی است که بر هر انسان واجب است برای تامین آن بکوشد و بار زندگی خود را به دوش دیگران نیندازد. زیرا انداختن بار زندگی به دوش دیگران و تن آسایی باعث ده ها مشکل و کاهش سطح شأنیت انسان می شود و انسانی که شأنش کاهش یافت به مشکلات بسیار دیگری دچارخواهد شد.

مدرس دانشگاه آزاد تهران بیان کرد: عامل اصلی فقر که عامل بسیاری از موارد فساد و فحشا و مشکلات روحی و جسمی است، بیکاری است. در همین رابطه پیامبر اکرم(ص) می فرمایند که «ملعون من القی کله علی الناس؛ هر کسی‌که بیکار بگردد و سنگینی اقتصادی خود را بر دوش مردم بیندازد ملعون است و لعنت خدا شامل اوست». حکمت این ملعون شدن همین است که انسان به واسطه همین بیکاری به دروازه سقوط می رسد.

وی با ذکر این مطلب که بر اساس روایتی که در بحارالانوار بیان شده، پیامبر اکرم(ص) از کار همه افراد پرس وجو می کردند: با اینکه بسیاری تصور می کنند که اسلام تنها به عبادت و زهد و تقوای افراد اهمیت می دهد پیامبر اکرم(ص) وقتی از کار افراد سوال می پرسیدند ولی طرف می گفت بیکار هستم می فرمودند که وی دیگر از چشم من افتاد.

وی گفت: وقتی از کار سخن می‌گوییم از یک کار شراف‌مندانه سخن می گوییم که بر اساس عرف جامعه تعریف شده و انسان را در وادی تولید یک شیء یا یک خدمت قرار می دهد. هر خدمت و تولیدی که به وزن اجتماع و جامعه کمک کند و در جهت اهداف انسانی باشد مبارک است. انسان با کار و تلاش و کسب روزی حلال هم تفریح می‌کند و اوقات خود را می‌گذارند و هم با کسب درآمد می تواند شرایط بهتری برای خود و اطرافیانش فراهم کند.

حسینی با ذکر این مطلب که بیکاری از مشکلات بزرگ جامعه امروز است، اظهارکرد: ریشه بسیاری از مشکلات امروز جوانان ما در بیکاری است، اگر یک جوان روزی ۸ تا ۱۰ ساعت را به کار تولیدی یا خدماتی یا همراه با بهره وری مادی و فرهنگی بگذارند قطعا وقت کمی برای افتادن در ورطه بی نهایت فساد و تباهی و کسلی خواهد داشت.

وی گفت: بیکاری سم مهلکی است که جوانان امروز جامعه ما را تهدید می کند. در کنار تورم ها و ابرتورم ها و رکودهای اقتصادی و همچنین موج فزاینده رشد شبکه های اجتماعی و فضای مخربی که این ابزارها برای جوانان ماایجاد کرده اند باید با ابزارهایی مثل کار و فعالیت اقتصادی زمینه تخریب بیشتر را بگیریم و آنها را به سوی سعادت رهنمون سازیم.

استاد دانشگاه بیان کرد: بیکاری در این عصر با توجه حجم بالای حضور بانوان در جامعه و فارغ التحصیل شدن آنها در حوزه و دانشگاه به عرصه زنان نیز رفته است و آنها که پس از سالها تلاش علمی مدارک علمی خود را دریافت کرده اند امروز به دنبال شغلی درخور خود هستند که بتوانند بخشی از بار اجتماع را به خصوص در نقاطی که نیاز جدی به حضور زنان است را به دوش بکشند.

وی گفت: به طور کلی امروز جمعیت جوان کشور ما باید با رشد سریع اقتصادی و گسترده تر شد فضای فعالیت جوانان در مشاغل بیرونی و خانگی به نوعی هم به رشد خود کمک کند و هم جوانان خود را در مقابل فشارهای درونی و بیرونی محاظت کند.

حسینی با ذکر این مطلب که کار به عنوان یکی از واکسن های موثر در درمان بسیاری از بیماری های روحی و روانی جامعه دارای اهمیت است، بیان کرد: براساس روایات معصومین از دری که فقر بیاید ایمان هم از درب دیگر خارج می شود. نداشتن کار باعث افسردگی و سرخوردگی جوانانی می شود که آینده در مقابل خود نمی بینند و برای جبران مافات دست به کارهایی می زنند که زیبنده آنها نیست و آینده آنها را نیز تباه می کند.

وی در پایان بیان داشت: بیکاری علاوه بر مشکلات تامین معاش و مخارج زندگی، مشکلات جسمی و روحی زیادی را برای فرد ایجاد می‌کند و منزلت و شأن اجتماعی وی را نیز دچار تزلزل و آسیب می‌کند، علاوه بر این آنچه که نباید فراموش کرد این است که انسان نباید تن به هر کاری دهد و شرافت و شخصیت وی با کار و حرفه‌ای که بدان مشغول است مشخص می‌شود، لذا بیکاری نباید منجر به قبول هر نوع شغلی از طرف وی شود.

گزارش: زینب بابایی

انتهای پیام