به گزارش خبرگزاری حوزه، کتاب «احکام خانواده در پرتو فقه اسلامی» اثری از آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی است که در آن به احکام شرعی موضوعات مختلف زندگی اشاره شده و «حوزه نیوز» به انتشار این احکام در شماره های گوناگون خواهد پرداخت.

* بخش اوّل: روابط مرد و زن

- احکام نگاه

۱. نگاه به محارم

سؤال ۱. محارم تا چه مقدار مجاز هستند به بدن یکدیگر نگاه کنند؟

جواب: مرد و زنی که باهم محرمند (مانند خواهر و برادر) می توانند به بدن یکدیگر به آن مقدار که در میان محارم معمول است نگاه کنند و در غیر آن احتیاط آن است که نگاه نکنند.

سؤال ۲. نگاه به بدن همجنس با قصد لذت چه حکمی دارد؟

جواب: نگاه کردن به بدن همجنس با قصد لذّت حرام است.

سؤال ۳. آیا خواهر و برادر، یا پسر و مادر، یا دختر و پدر، یا عمو و دختر برادر، و مانند آن، می توانند با همدیگر به حمام بروند (با توجّه به این که در حمام معمولاً تمام بدن به جز عورتین برهنه است). مخصوصاً در مواردی که افراد مسنّ نیاز به همراه و مراقبت دارند؟

جواب: تا ضرورتی نباشد اقدام به این کار نکنند.

۲. نگاه به نامحرم

سؤال ۴. نگاه به نامحرم چه حکمی دارد؟

جواب: نگاه کردن مرد به بدن زن نامحرم، خواه با قصد لذّت باشد یا بدون آن حرام است و همچنین نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم، ولی نگاه کردن به صورت و دست های زن نامحرم تا مچ اگر به قصد لذّت نباشد و مایه فساد

و گناه نگردد اشکال ندارد، همچنین نگاه کردن به بدن مرد نامحرم به آن مقدار که معمولاً آن را نمی پوشانند مانند سر و صورت و گردن و مقداری از پا و دست.

سؤال ۵. نگاه به دختر نابالغ چه حکمی دارد؟

جواب: نگاه کردن به دختر نابالغ اگر به قصد لذّت نباشد و به واسطه نگاه کردن ترس از افتادن در حرام نداشته باشد جایز است، ولی بنابر احتیاط واجب باید به جاهایی مثل ران و شکم که معمولاً می پوشانند نگاه نکند.

سؤال ۶. نگاه کردن به زن نامحرم برای شناختن او به منظور شهادت دادن در دادگاه چه حکمی دارد؟

جواب: نگاه کردن به زن نامحرم برای شناختن او به منظور شهادت دادن در دادگاه و امور مهم و لازمی از این قبیل جایز است.

سؤال ۷. در مسأله ۲۰۹۳ توضیح المسائل جنابعالی، چاپ بیست و هشتم (که در سؤال بالا هم آمده)، چنین می خوانیم: «نگاه کردن به زن نامحرم برای شناختن او به منظور شهادت دادن در دادگاه و امور مهم و لازمی از این قبیل جایز است». آیا حکم فوق اختصاص به مردان دارد؟

جواب: در این گونه مسائل فرقی میان زنان و مردان نیست.

سؤال ۸. نگریستن به مرد نامحرم چه حکمی دارد؟ آیا می توان به مردانی که پیراهن آستین کوتاه می پوشند، نگاه کرد؟

جواب: هر گاه نظر از روی شهوت نباشد، اشکالی ندارد.

سؤال ۹. نگاه کردن به صورت زنان چادرنشین که معمولاً قسمتی از موی سر آنها نیز دیده می شود برای مرد نامحرم چه حکمی دارد؟ توضیح این که آنان به این نوع پوشش عادت کرده اند و اگر تذکر داده شود نمی پذیرند.

جواب: اگر قصد تلذّذ و ریبه نباشد اشکالی ندارد.

سؤال ۱۰. بیرون بودن مقداری از موی سر، امروزه در شهرهای بزرگ امری عادی شده است، آیا می توان از این جهت که این مقدار از موی سر بیرون است به آن نگاه کرد؟ (همانند برخی قبایل که معمولاً مقداری از موی سر آنها در معرض دید است).

جواب: اگر با نهی از منکر رعایت نمی کنند، مصداق «اِذا نُهینَ لا ینْتَهینْ» (۱) هستند و نگاه کردن بدون تلذّذ و ریبه اشکالی ندارد.

سؤال ۱۱. اگر انسان بداند وقتی به خیابان و بازار می رود نگاهش به نامحرم می افتد، وظیفه اش چیست؟

جواب: نظر و نگاه اتّفاقی حرام نیست؛ لکن عمداً نگاه نکند.

سؤال ۱۲. نگاه کردن به زن هایی که رعایت حجاب شرعی نکرده و بی مبالات هستند، در گذرها، یا به هنگام گفتگو، یا در وسایل نقلیه، که طبعاً نگاه انسان به آنها می افتد، چه حکمی دارد؟

جواب: نگاه قهری و بدون قصد اشکالی ندارد.

سؤال ۱۳. نگاه کردن به اعضای جدا شده از بدن نامحرم چه حکمی دارد؟

جواب: اشکالی ندارد.

سؤال ۱۴. اگر انسان همان طور که از دیدن یک باغ و گلستان لذّت می برد از نگاه کردن به صورت انسان دیگر (مرد یا زن) لذّت ببرد، آیا این کار حرام است و مصداق قصد ریبه و لذّت به حساب می آید؟

جواب: غالباً این گونه نگاه ها جنبه لذّت جنسی دارد لذا اشکال دارد.