خبرگزاری حوزه | درباره‌ی او چه می‌توان گفت؟ هر چه شخصیت والای او را مورد کاوش قرار می‌دهیم، از جایگاه ارزشمند و مواضع استوار او در استقرار دین مبین اسلام شگفت زده‌ می‌شویم.

از شخصیت های نقش‌آفرین صدر اسلام که همه‌ی قبایل عرب وی را به عظمت و بزرگواری می‌شناختند؛ «شیخ الاباطح» پیش از بعثت رسول اکرم (ص) رئیس بلامنازع قریش و وارث نیاکان پر آوازه و خوشنام خود بود.

پس از بعثت رسول اکرم(ص) نیز تنها حامی و مدافع آن حضرت و «ابو الأئمّه» پدر دوازده امام معصوم علیهم السلام و جانشینان بر حقّ آن حضرات بود.

پیامبران و جانشینان آنها، در برترین قلّه رفیع جهان خلقت قرار دارند که در جهان آفرینش، هیچ مقامی بالاتر از مقام حجج الهی وجود ندارد. حضرت ابوطالب(ع) آخرین حجّت از حجج الهی پیش از پیامبر اکرم(ص) بود؛ ولی مقام وصایت ایشان جایگاهشان را در تاریخ اسلام درخشنده‌تر و جاودانه‌تر کرد.

پیش از بعثت پیامبر(ص) حضرت ابوطالب و پیش از ایشان حضرت عبدالمطلب حجت خدا و اوصیای حضرت ابراهیم در سرزمین حجاز بودند.

علامه مجلسی می‌نویسد:

شیعیان در مورد حضرت ابوطالب اجماع کرده‌اند که در آغاز بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به آن حضرت ایمان آورد و هرگز بت نپرستید، بلکه از اوصیای حضرت ابراهیم(ع) بود. (مجلسی، مرآت العقول، ج ۵، ص ۲۳۵.)

او از کسانی بود که مانند اصحاب کهف دوبار در پیشگاه خدا مأجور بود، چراکه وی به ظاهر اظهار شرک می‌کرد و ایمان خود را کتمان می کرد، ولی در باطن به پیامبر اکرم(ص) ایمان داشت (ابن معد، الحجّه علی الذّاهبَ، ص ۱۰۶.)

پیامبری که در سرزمین حجاز رسالت داشت، حضرت ابراهیم(ع) بود که قرآن کریم از هجرت آن حضرت به سوی حجاز و اقامتش در آن سرزمین خبر داده است. پس از ارتحال حضرت ابراهیم(ع) اوصیای آن حضرت در حجاز تا زمان بعثت پیامبر اکرم(ص) حضور داشتند.

پیش از ولادت رسول اکرم(ص) حضرت عبدالمطّلب حجّت خدا بود. امام رضا (ع) در تفسیر فرمایش رسول اکرم(ص) که فرمود: «أَناَ إِبْنُ الذَّ بیحَینِ» برحجّت بودن حضرت عبدالمطّلب تأکید فرموده است. (شیخ صدوق، عیون    أخبار الرضا(ع)، ج ۱، ص ۱۶۸؛ همو، الخصال، ج ۱، ص ۵۷؛ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۵، ص ۱۲۹)

عبدالمطلب، شیبه الحمد (موی سپیدِ ستایش)، امیر و مهتر مکه، ابوطالب را از پیامبری حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم مطلع کرده بود و به او امر کرده بود که این خبر را مخفی نگه دارد تا پیامبر اسلام(ص) از گزند دشمنان در امان باشد.

شیخ صدوق می‌فرماید:

«وَ رُوِیَ أَنَّ عَبْدَالمُطَّلِبِ کانَ حُجَّة وَ أَباطالِبٍ کانَ وَصِیَّهُ/ روایت شده که حضرت عبدالمطّلب حجّت بود و حضرت ابوطالب وصیّ او بود». (شیخ صدوق، الاعتقادات، ص ۳۵۷)

در روایات آمده است که  از امام کاظم علیه السلام پرسیدند: آیا حضرت ابوطالب بر رسول اکرم نیز حجت بود؟ فرمود: نه، بلکه امانت‌دار وصایا بود که این وصایا که شامل کتاب های پیامبران، عصای حضرت موسی(ع) و انگشتری حضرت سلیمان و امثال آنها بود به حضرتش تقدیم کرد.

یکی از دلایلی که حجت خدا بودن حضرت ابوطالب را به اثبات می‌رساند، بشارت های غیبی است که ایشان عرض می‌دارند و مرحوم کلینی در اصول کافی با سلسله اسنادش از ایشان نقل کرده ‌است؛ یکی از این اشارات زمانی است که حضرت فاطمه بنت اسد میلاد خوش یمن و پربرکت پیامبر اکرم، حضرت محمد(ص) را  به اطلاع ایشان می‌رسانند؛ ابوطالب در آن هنگام می فرمایند: سی سال صبر کن تو را به مانند او بشارت دهم به جز نبوت.

بسیار جالب است که در یک جمله کوتاه، از نبوت پیامبر، تاریخ تولد حضرت علی و همتایی علی علیه السلام با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به جز در نبوت خبر داده است.

منظور حضرتش از این پیشگویی‌ها این بود که فرزندش علی علیه السلام دقیقا ۳۰ سال بعد متولد خواهد شد؛ او همچنین می‌دانست مولای متقیان به جز نبوت در بقیه‌ی امور همانند پیامبر اکرم(ص) خواهد بود؛ او خبر داشت که مولود مبارکی که حضرت فاطمه بنت اسد بشارت او را آورده بود، پیامبر خواهد بود. او همچنین مطلع بود که حضرت علی علیه السلام پیامبر نخواهد بود ولی همطراز پیامبر(ص) خواهد بود. در مراسم ازدواج پیامبر با حضرت خدیجه خبری بزرگ را به اطلاع مردم رساند و جایگاه والایی را برای پیامبر ترسیم کرد.

جالب‌تر اینکه این پیشگویی ها فقط به رسالت خلاصه نمی‌شد، بلکه ایشان نویدهای بسیار روشنی درباره ولایت و وصایت امیرالمومنین(ع) داده بودند.

آری، این  پیشگویی ها خود دلیلی است بر مقام وصایت ایشان  و اینکه ایشان از منطق وحی برخوردار بودند که این گونه با قاطعیت از رسالت پیامبر اکرم (ص) خبر می‌دادند. حجت خدا جایگاه‌ رفیعی در میان زمینیان دارد؛ مقام ایشان به گونه‌ای است که در منابع اسلامی آمده که ایشان در روز قیامت در زمره‌ی پادشاهان و در سیمای پیامبران محشور خواهد شد.

آری ابوطالب مصداق بارز سخن مولاست که‌ او همچون ابوسفیان نبود بلکه مردی از فردوسیان بود که دین اسلام را پایه‌گذاری کرد و در این مسیر پرفراز و نشیب سختی‌ها و مشقات زیادی را متحمل شد؛ او می‌بایست بنابر مصلحت های زمان، پیامبر را مخفیانه حمایت کند و اسلام خود را آشکار نکند. همو که جبرئیل در هنگام اطلاع دادن خبر رحلتش از او به عنوان یاور پیامبر(ص) یاد می‌کند.

از فرازهای نقل شده به خوبی هویداست که پیامبر اکرم(ص) همواره به یاد نیکی‌های ابوطالب بود و هیچگاه آنها را فراموش نکرد. رحمت خدا بر او که بر نگین انگشتریش اذعان به بندگی خدا، پیامبری حضرت محمد(ص) و جانشینی علی(ع) را حک کرده بود.

۲۶ رجب المرجب، سالروز رحلت جانسوز آخرین حجت در دوران فترت را به سوگ می‌نشینیم.

طاهره کنگازیان کنگازی، عضو گروه تبلیغی صریر وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان