مرتضی گودرزی دیباج استاد نقاش و مدیر هنری عضو هیئت علمی دانشگاه سوره، محقق و پژوهشگر هنری، رئیس مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های ایران، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی از ۱۳۸۱، سردبیر مجله تخصصی بیناب از ۱۳۸۲ و رئیس اسبق مرکز هنرهای تجسمی، همزمان با هفته هنر انقلاب در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در تهران، به پیرامون هنر انقلاب پرداخته است که در ادامه می خوانید:
حوزه – در آغاز بحث، تعریف خود را از هنر انقلاب بیان کنید تا در ادامه به موارد دیگر بپردازیم.
هنر انقلاب شامل هنرمندان و آثار می‌شود، من این دو مورد را به صورت تفکیک‌شده توضیح می‌دهم، هنر انقلاب یعنی اثر یا مکتبی که به همه یا بخشی از جنبه‌های انقلاب اسلامی پاسخ مثبت داده باشد که این امر نیز در تصویرگری از یک یا چند وجه از انقلاب مصداق پیدا می‌کند، برای مثال پرداختن به موضوعاتی چون عدالت محوری، برادری، برابری و خط سرخ عاشورایی امام حسین (ع) موضوعاتی ازاین‌دست توجه می‌تواند به کارهای هنری، ویژگی انقلابی دهد.
در این میان اگر هنرمندی حتی یک اثر با این محوریت خلق کرده باشد به او می‌توان عنوان انقلابی داد حتی اگر در ادامه راه، دیگر اثری با محوریت موضوعات انقلابی خلق نکرده باشد، البته هنرمندی که در مسیر انقلاب باقی‌مانده و بدون ملاحظات اجتماعی و سیاسی و فرهنگی به کار خودش ادامه داده، از بسیاری جهات دارای ارزش‌های معنوی اجتماعی و دینی بیشتری است.
من اینکه هنر انقلاب تبدیل به مکتب شده را چندان باور ندارم، چون هنوز هنر انقلاب جا دارد بیشتر پخته‌شده تا درباره ساختار، خاستگاه و رویکردهایش کار شود، ویژگی‌هایی که شالوده مکتب را تعیین می‌کند در زمان حال قادر است به عنوان گرایش قوی نزدیک به مکتب از آن نام‌برده شود.
حوزه – در هفته هنر انقلاب برنامه‌های متعددی از سوی نهادها و سازمان‌های دولتی برگزار می‌شود، آیا این اقدامات قادر است قدمی در جهت ترویج هنر انقلاب باشد؟
به‌هرحال هر حرکتی که در حوزه انقلاب انجام می‌شود مثبت است، اما این اتفاقات کفایت نمی‌کند زیرا مخاطراتی که کشور و انقلاب دارد اصلاً قابل قیاس با ابتدای انقلاب نیست، حتی معتقدم مخاطراتی که امروز کشور با آن مواجه است از زمان جنگ تحمیلی نیز بیشتر شده چراکه شرایطمان خطرناک‌تر شده و موارد ابهام‌آلود هم بسیار شده است.
برای همین نیاز به روشنگری‌های فراوان برای نسل جوان است، در دهه شصت جنگ بود و دشمن هم مشخص، اما الان دشمن به میان خانواده آمده و صحنه نبرد هم باورها و ارزش‌ها شده و دشمن تلاش می‌کند باورها را تغییر داده و تبدیل به رفتار کند که این مسئله نیز تنها برای نسل جوان نیست بلکه نسل میانی هم با آن درگیر است.
با این توضیح، کارهایی که در هفته هنر انقلاب انجام می‌شود اگر مهندسی نشود تنها اقناع خیالی ایجاد می‌کند، اتفاقی که متأسفانه رخ‌داده است، برای نمونه مدل و روشی که هنرمندان در آثار نشان می‌دهند ثابت می‌کند مدل علمی و به روز شده در آنها وجود ندارد، دلیل روشن است آدم‌هایی هستند که هنوز با الگوهای دهه ۶۰ فعالیت می‌کنند و موردتقدیر هم قرار می‌گیرند، در دهه شصت رسانه‌ها به‌هیچ‌وجه به لحاظ تعداد قابل قیاس با امروز نبودند، امروز فضای مجازی خود دنیای گسترده شده و در کنار آن شبکه‌های متعدد تلویزیونی وجود دارد.
خطرات پیش روی هنر انقلاب بسیار بیشتر از حمله نظامی است، این وضعیت طلب می‌کند تا زبان هنر تغییر پیدا کند، منظور از خطرات تنها دشمن خارجی نیست بلکه دشمن‌هایی در درون داریم که تلاش می‌کنند بهانه دست دشمن خارجی دهند، با این توضیح هنرمندان انقلابی بیش از هر چیز باید روی مسائل داخلی نظر داشته باشند اما همان‌گونه در ابتدای گفتم در این حوزه (هنر انقلاب) کارایی لازم صورت نگرفته است.
حوزه – هنر انقلابی که به آن اشاره داشتید باید متولی دولتی داشته باشد یا اینکه بخش خصوصی در این رابطه می‌تواند ایفاگر نقش باشد؟
حتماً سیستم رسمی کشور باید در این حضور ورود داشته باشد، هنر انقلاب هنری مردمی و خودجوش است، این امر تناقضی در سخنان من نیست زیرا در دهه ابتدایی انقلاب اسلامی جریان مردم و دیگر جریانات فرهنگی همراه هنر انقلاب بودند، در آن زمان هنر انقلاب به‌خوبی نقش تذکر دهندگی خود را انجام می‌داد اما امروز به دلیل پیچیدگی فضا سیستم رسمی کشور باید ورود جدی داشته باشد که این خواسته با شعار و جلسات بی‌ثمر حاصل نمی‌شود.
هنر انقلاب نیازمند مهیا شدن مطالعاتی است، در گذشته هنر انقلاب متکی به آثار هنرمندان بود اما در زمان حال نیازمند سازوکار مهندسی فکری دقیق‌تری است، زیرا نمی‌شود با امکانات و لحن گذشته به سمت خلق آثار رفت، اهمیت این حوزه هیچ‌چیز از مباحث نظامی کم ندارد، در عرصه نظامی مطالعات و تحقیقات فراوانی صورت می‌گیرد تا ما نسبت به دیگران کمبودی نداشته باشیم که این امر با همان جدیت در حوزه فرهنگ هم باید رخ دهد.
نکته بعد، امکانات امروز تنها به واسطه نهادهای دولتی قابل تأمین است، در دهه شصت هنرمند خود اثری خلق می‌کرد و آن اثر در چرخه اقتصادی قرار می‌گرفت اما امروز هنرمند به ویژه هنرمند انقلابی اگر حمایت نشود قادر نخواهد بود به فعالیت خود ادامه دهد، این موضوع نیز تنها به مسائل مادی برای خلق اثر خلاصه نمی‌شود بلکه حمایت در عرضه، انتظار می‌رود قدمی در جهت دیده شدن آثار در حوزه هنر انقلاب باشد.
این شرط تنها برای ما صادق نیست بلکه اگر دقت کنیم متوجه خواهیم شد دشمن هم از همه عرصه‌ها به ویژه رسانه و هنر استفاده می‌برد تا به انقلاب ضربه زند.
انتهای پیام
