به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا زیبایی نژاد طی سخنانی در نشست "موضوع شناسی فقهی پدیده سلبریتی ها" که به همت مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در سالن جلسات این مرکز برگزار شد، با تأکید بر این که تحلیل مقوله سلبریتی ها باید مبتنی بر یک نگاه جامع و همه جانبه باشد، اظهار داشت: سلبریتی محصول جامعه جدید است که در آن فردیت و انسان محوری مطرح می باشد. آن چه مهم است این که در بررسی این موضوع، باید زیست فرهنگی و اجتماعی را در نظر گرفت، ضمن آن که از تأثیر نقش اقتصاد در بررسی سلبریتی ها به هیچ وجه نباید غفلت کرد.
وی افزود: چند سال پیش مرحوم دکتر قانعی راد، از اساتید شناخته شده رشته جامعه شناسی کشور در جلسه ای گفت که ما جامعه شناسان از فهم جامعه، عقب افتاده ایم و اشاره کرده بود به تجمعات افراد و نسل جدید در مراسم تشییع آقای مرتضی پاشایی، خواننده نسل جوان و این موضوع برمی گشت به این که نسل رسانه ای شده که هویت خود را در رسانه می بیند و در فضای مجازی غوطه ور است را ما درست نشناخته ایم.
رئیس پژوهشکده زن و خانواده با بیان این که امروزه، بازنمایی فضای رسانه ای در شبکه های اجتماعی، اهمیت بیش از پیشی پیدا کرده است، گفت: در حال حاضر نسل جدید، قضاوت ها و تحلیل ها و حتی تصویر خود را از بازنمایی رسانه های مدرن همچون شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها دریافت می کند و این مساله منحصر به جامعه ما نیست و تقریباً در همه دنیا وجود دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه همچنین با اشاره به این که ویژگی انسان جدید، سیالیت آن است که امروزه به همین خاطر حتی سخن از سوژگی انسان مدرن به میان می آید، ابراز داشت: بسیاری از تحولات جامعه از جمله در بحث عفاف و حجاب و پوشش، خودآگاهانه است و در این میان، افراد تحت تأثیر رسانه های مدرن دست به انتخاب گری می زند و حتی این روند به جنبش اجتماعی نیز تبدیل می شود
وی افزود: سیالیت این نسل بدان معناست که لحظه ای است و هر روز ممکن است نگاه و رویکرد متفاوتی داشته باشد و جالب این است که از این تحولات و سیالیت نیز احساس تنفر به او دست نمی دهد. از سوی به عنوان مثال این که برخی از نسل جوان در این قضایای اخیر به خیابان آمده و سنگ پراکنی می کنند لزوماً به معنای این نیست که به یک دیدگاه مسلم دست یافته اند، بلکه انسان لحظه ای شده فکر می کند لذتش در این حضور و اعلام مخالفت است، کما این که در رسانه ها نیز مرتب این عبارت تبلیغ می شود که در لحظه زندگی کن و لذتش را ببر و این را ما در تبلیغات بازرگانی نیز به عینه می بینیم و می شنویم.
رئیس پژوهشکده زن و خانواده گفت: در واقع برای او آرمان به آن مفهوم وجود ندارد بلکه لذت لحظه ای مطرح است و لذا برخی نسل هشتادی ها را می گویند نسل بی تفاوت، چرا که در فضایی زندگی می کنند که ذیل ارزش های مسلط نیست، مثلاً در مقوله ازدواج همه چیز برایش جای سوال است و به همین خاطر نظام ارزشی در رابطه با آن فرق می کند.
حجت الاسلام و المسلمین زیبایی نژاد خاطرنشان کرد: نکته حائز اهمیت دیگر این که شجاعت و جسارت این نسل جدید ناشی از آرمان داشتن آن هم نیست بلکه ریشه در بی تفاوت بودن و آرمان نداشتن است.
وی با اشاره به این نکته که مخترع و محقق و دانشمند و عالم هیچ وقت سلبریتی نیست، چون این ها بر اساس تلاش خود معروف شده اند، گفت: تفاوت این افراد با سلبریتی ها این است که سلبریتی ها بر اساس رسانه و اقتضائات زندگی مدرن به شهرت رسیده اند. البته ممکن است سلبریتی از راه های خوب و یا بد معروف شده باشد اما از وساطت رسانه در این زمینه نباید غافل شد.
رئیس پژوهشکده زن و خانواده ادامه داد: به همین خاطر در دنیا نیز می بینیم که گاهی اوقات برخی سلبریتی ها با شایعه پراکنی و دروغ گفتن و حتی به خاطر ارتکاب به فساد جنسی، معروف شده اند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که پشت صحنه زندگی سلبریتی ها برای مردم و از جمله نسل جدید جذاب است و این اخبار را در نشریات و سایت های زرد بیشتر می بینیم، گفت: خیلی اوقات سلبریتی ها به کارشناسان رسانه ای سفارش می دهند که نوع صحبت و رفتار من را مدیریت کن، چه آن که برخی از آن ها خیلی هوش و استعدادی ندارند که چگونه بیش از پیش مطرح شوند بلکه مشاورانی دارند که عملاً برایشان در فضای رسانه و فضای مجازی، کارچاق کنی انجام می دهند.
وی با بیان این که مرجعیت یافتن سلبریتی، محصول تغییر و تحولات در نظام ارزشی جامعه است، اظهار داشت: سلبریتی لازمه سبک زندگی جدید است و گویا انسانِ مصرفی شده مدرن بدون سلبریتی، چیزی کم دارد.
این محقق و پژوهشگر حوزوی افزود: از سوی دیگر، ژست ها و موضع گیری سیاسی سلبریتی ها را نباید زیاد جدی گرفت چرا که هویت سلبریتی با دیده شدن معنا پیدا می کند به این خاطر که همه چیز و زندگی اقتصادی اش با دیده شدن معنا می یابد. در واقع آن ها با حرف های جذاب و گاه موضع گیری های خاص به دنبال جلب توجه بیشتر هستند تا در فضای مجازی دنبال کنندگان بیشتری پیدا کنند و به این وسیله به منافع اقتصادی بیشتر برسند. البته این وضع در دنیای امروز وجود دارد و تنها مختص به جامعه ما هم نیست.
وی خاطرنشان کرد: در واقع با توجه به این که هویت و هستی سلبریتی به دیده شدن است، این که از چشم مردم بیفتند برایشان بالاترین خسارت است و چه بسا به تدریج به پایان راه خود برسند. همچنین از یاد نبریم که سلبریتی ها در خیلی از مواقع تحت فشار مخاطب است و مخاطبان این ها که عمدتاً از بدنه انقلابی نیست و لذا انتظار موضع گیری دارند که اگر نکنند مخاطبان، آن ها را رها می کنند و لذا حتی موضع گیری سیاسی آن ها به معنای داشتن آرمان و هدف سیاسی نیست.
حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد افزود: گاهی ما سلبریتی ها را به مثابه تهدید می بینیم که قطعاً وجه تهدیدی دارند چرا که ذاتاً اقتضای تهدید دارد به این معنا که مربوط به فضای رسانه ای شده است و اگر فضای سالم و عقلانی بود، پدیده سلبریتی اساساً شکل نمی گرفت، اما در عین حال گاهی باید از زاویه فرصت به سلبریتی ها نگریست چرا که این ها تحولات بخشی از بدنه اجتماعی را به ما منتقل می کنند.
رئیس پژوهشکده زن و خانواده تصریح کرد: این ها نشانه ها و آلارم های مربوط به تغییر و تحولات اجتماعی را به ما می دادند و این که بیان می کنند که جامعه در حال پوست اندازی است و حتی لحظه به لحظه به ما این مسایل را مخابره می کنند و برای ما مهم است که بدانیم نسل جوان ما در مدرسه و دانشگاه به چه چیزی می اندیشد و دنبال چه چیزی است.
وی افزود: باید این نسل را به درستی فهم کرد و سلبریتی ها خط مقدم فهم تحولات نسل جدید به شمار می روند؛ این ها می توانند ما را نگران کرده و در عین حال نسبت به خیلی از مسایلی که شاید مورد غفلت ما کند، آگاه نمایند.
وی در قسمت دیگری از سخنان خود بخشی از مشکلات امروز ما ریشه در عدم توجه جدی به مقوله سیاست گذاری فرهنگی دارد، گفت: باید این مباحث و تغییر و تحولات نسلی را به درستی آسیب شناسی و تحلیل کنیم چرا که اگر این کار را نکنیم، اندیشه و ذهنیت بچه های ما را دیگران شکل می دهند.
حجت الاسلام و المسلمین زیبایی نژاد افزود: در این رابطه ما نیاز داریم که فقه حوزه فقه راهبردی باشد و مشکل نرم افزاری در این رابطه را مرتفع نماییم و گرنه نخواهیم توانست بر مشکلات فائق شویم.
وی بیان داشت: از سوی دیگر باید بدانیم که همیشه در راهبری، فهم موقعیت خیلی مهم است چرا که اگر در موقعیت تهدید، ژست قدرت بگیریم دچار مشکل جدی می شویم و لذا باید موقعیت را به درستی فهم کنیم.
وی در خاتمه گفت: امیدوارم که حوادث اخیر کشور شرایطی را فراهم کرده باشد که ما به فهم بهتری از شرایط و تحولات دست یابیم و نقاط ضعف خود را مرتفع سازیم.
