به گزارش خبرگزاری حوزه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) در ضمن ویژه‌برنامه‌های آموزشی و تخفیفی هفته پژوهش از دو نرم‌افزار جدید خود در رشته رجال و اسناد احادیث نیز رونمایی خواهد کرد. حجت‌الاسلام والمسلمین حجت باشتنی، مدیر گروه حدیث و رجال مرکز نور ضمن اعلام این خبر، به ارائه گزارشی از فعالیت‌های حدیثی مرکز نور از زمان تأسیس تاکنون پرداخت.

مدیر گروه حدیث و رجال گفت: تأسیس مرکز نور به دستور مقام معظم رهبری در سال ۱۳۶۸ به دنبال تولید نرم‌افزار حدیثی و قرآنی بود و دغدغه استفاده از فناوری اطلاعات در تسهیل پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، موجب شد که مرکز نور ایجاد شود و تاکنون فعالیت با برکتی داشته باشد. نرم‌افزار«اسناد کتاب کافی» از اولین نرم‌افزارهای تولید شده در رشته حدیث بوده است.

حجت‌الإسلام باشتنی با ارائه توضیحاتی درباره نرم‌افزار درایة النور افزود: نرم‌افزاری دانش‌بنیان، تخصصی و کاربردی در دانش رجال، راوی‌شناسی و سندشناسی، با عنوان درایة النور نسخه ۳ آماده و تولید شده که نسخه قبلی آن در سال ۱۳۸۳ عرضه و مورد استقبال جامعه حدیث‌پژوه قرار گرفته است. پس از نسخه اولیه درایة، با فاصله کمی نرم‌افزار «اسناد شیخ صدوق» نیز عرضه گردید.

درایة‌النور۳ با هدف تجمیع اطلاعات نسخه‌های قبل، دارای ارتقاء قابل توجهی است، چه از نظر محتوا و چه از نظر قالب فنی. عنوان‌شناسی راویان (توحید مختلفات و تمییز مشترکات در نام راوی)، راوی‌شناسی (جرح و تعدیل‌های راوی، کدگذاری راویان مبهم، تدوین شناسنامه برای هر راوی)، سندشناسی (ارائه اسناد به صورت عاری از مشکلات سندی، مشخص شدن وضعیت اتصال یا عدم اتصال آن، اختلال شناسی و نهایتاً ارائه ارزیابی سند) از مهم‌ترین کارهای انجام گرفته در درایة النور۳ می‌باشد. همچنین برای اولین بار مستندات پژوهشی و علمی گروه رجال مرکز نور در این نسخه عرضه شده است.

حجت‌الاسلام حجت باشتنی در جمع‌بندی نهایی به بیان آمارهایی از درایة النور پرداخت و گفت: ارائه متن ۵۸ عنوان کتاب در ۲۹۵ جلد در علم رجال و حدیث، بازسازی ۱۸۳۷۰۷ سند روایت، بازشناسی عناوین ۱۵۳۸۰۰۰ راوی در ۵۳۱۱ عنوان معیار و اعتبارسنجی آنها با استظهار جرح یا تعدیل، و برای اولین بار پیاده‌سازی توثیقات عام در راویان احادیث، کارهای بزرگ پژوهشی بوده که در این نرم‌افزار به جامعه علمی ارائه خواهد شد.

مدیر گروه حدیث و رجال در ادامه به ویژگی‌های فنی نرم‌افزار درایة النور۳ پرداخت و افزود: سه‌زبانه شدن محیط کاربری، استفاده از قالب کتابخانه‌ای جدید نور، جستجوگر پیشرفته، قابلیت مشابه‌یابی متن کتاب، امکان ایجاد میز پژوهشی برای هر موضوع، ابزار پژوه‌نگار برای ذخیره مستندات علمی کاربر، به‌روزرسانی اینترنتی و ... از قابلیت‌های فنی درایة النور نسخه ۳ می‌باشد.

وی در ادامه به توضیح نرم‌افزار دوم در موضوع دانش رجال پرداختند و گفت: نسخه اول نرم افزار کتابخانه رجال با ۱۰۰ عنوان کتاب رجالی عرضه شد و بعد از آن نرم‌افزار کتابخانه تراجم و کتابشناسی هم ارائه گردید. در نسخه جدید ۲۵۸ عنوان کتاب در قالب ۹۴۷ جلد از اصلی‌ترین منابع رجالی فریقین با قابلیت تفکیک منابع بر اساس قرن، نویسنده و ... در قالب کتابخانه گردآوری شده است. دسته‌بندی کتاب‌ها بر اساس سبک‌ها و گونه‌های مختلف رجالی نیز فراهم آمده، مانند اصول و قواعد رجال، معاجم، ثقات و ... همچنین کتاب‌شناسی مختصر به همراه گزارشی از زندگی‌نامه پدیدآوران کتب نیز عرضه شده است.

حجت‌الاسلام باشتنی در پایان سخنان خود به چشم‌انداز و اهداف گروه حدیث و رجال مرکز پرداختند و افزود: در موضوع رجال، بنا داریم به ارتقاء محتوایی و ساختاری درایة‌النور بپردازیم. ارزیابی و تحقیق پیرامون اسناد مصادر بحارالانوار، ورود به سایر مبانی اعتبارسنجی روایات فراتر از تمرکز بر سند روایت، غنی‌سازی و تحلیل محتوا بر اساس فرآورده‌های هوش مصنوعی، گروه‌بندی احادیث برای تسهیل منبع‌شناسی احادیث برای کشف اولین منبعی که روایت را ذکر نموده، ارائه سربرگ أعلام رجالی در کتابخانه رجال، بخشی از اهداف آینده خواهد بود.

مدیر گروه حدیث در بیان چشم‌انداز حدیثی محصولات مرکز نور نیز گفت: ادغام نرم‌افزارهای حدیث و رجال در قالب یک مجموعه و در ادامه تأسیس پایگاه اینترنتی جامع رجال و درایة ازجمله اهداف ما می‌‎باشد. تولید نسخه چهارم از نرم‌افزار جامع الأحادیث، نرم‌افزار کتابخانه علوم حدیث و همچنین تولید نرم‌افزار جامع احادیث شیعه و اهل سنت هم از کارهای آینده ما خواهد بود.

لازم به ذکر است: آیین رونمایی از نرم‌افزارهای درایة النور۳ و کتابخانه رجال شیعه و اهل سنت، روز پنجشنبه ۲۴ آذرماه ۱۴۰۱ ساعت ۱۰ با سخنرانی حجت‌الإسلام والمسلمین سید محمد جواد شبیری زنجانی در ساختمان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی برگزار خواهد شد. همچنین این مراسم همزمان در سامانه پخش زنده نورسافت به آدرس live.noorsoft.org قابل مشاهده خواهد بود.