به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمین محمدمهدی گرجیان، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و دبیر اتاق فکر اسلامی سازی علوم انسانی طی سخنانی در محفل نقد و بررسی «فلسفه اسلامی و چالش کارآمدی» که به همت مؤسسه شناخت و مدرسه علمی فکرت در قم برگزار شد با اشاره به این که در عصر معرفت فست فودی و ساندویچی، برگزاری چنین نشست ها و محافلی با محوریت تبیین مباحث بنیادین و زیرساختی، حائز اهمیت و قابل تقدیر است، اظهار داشت: واقعیت آن است که جامعه ما هنوز از فقدان مباحث بنیادین در عرصه اندیشه، رنج می برد؛ البته نه صرفاً مباحث بنیادین که در همین حد باقی بماند بلکه مهم آن است که امتداد اجتماعی آن نیز مدنظر قرار گیرد.

وی همچنین ضمن گرامیداشت سالروز حکیم ملاصدرا گفت: ایشان حقیقتاً انسان شریف و پاکیزه ای بود که شجره طیبه ای غرس کرد که اصلها ثابت و فرعها فی السماء است و در همین جا لازم است بر این نکته تأکید کنیم که امروز نیاز به بایسته های حکمت صدرایی برای ورود به عرصه اجتماع، حاکمیت و مباحث سیاسی داریم.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: قدمای ما نظام فلسفی را طوری چیده اند که ظرفیت ورود به عرصه های مختلف را داشته باشد نه این که صرفاً در حد انتزاعیات باقی بماند و لذا به نیازهای روز جامعه توجه داشته اند که این مساله خیلی مهم است.

وی همچنین بیان داشت: از سویی، فلسفه مدعی این است که من مادر علوم هستم و در همین راستا مرحوم فارابی به طور جدی می دانست برای این که فلسفه گوشه نشین نشود، باید کارآمدی آن را به اثبات برساند، ضمن آن که وی به طور خاص دغدغه دینی هم داشت.

حجت الاسلام والمسلمین گرجیان ادامه داد: نوآوری صدرا یکی توسعه مواد برهان است به این معنا که آموزه های وحیانی و شهودی را با همه سنجه ها و موازین آن وارد کرده و دیگر هم این که ایشان روش استدلال را توسعه بخشید. همچنین مرحوم ملاصدرا تلاش کرده بگوید اگر عقل آمد اصل نبوت را اثبات کرد، داده های مخبر صادق نیز صادقانه است و نمی توان به آن بی توجهی کرد.

وی گفت: بر این اساس وقتی فلسفه می گوید من مادر علوم هستم باید فیلسوف چنان خودش را آماده کند که بتواند به علوم دیگر نیز سرک بکشد و حداقل ادبیات علوم را بشناسد، کما این که مرحوم علامه مصباح یزدی درباره تعامل علوم با فلسفه می گوید که علوم دیگر زمینه هایی را فراهم می کند که فیلسوف بر اساس آن ها بتواند با زیرساخت های فلسفی خود دست به تفلسف بزند.

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) افزود: فیلسوف اگر بخواهد در حد همان تجربیات باقی بماند نخواهد توانست مأموریت خود را در تفلسف انجام دهد بلکه باید به مجربات توجه کند چرا که این ها پشتوانه عقلی دارند. فلاسفه ای چون ابن سینا و فارابی به اضلاع مختلف علوم توجه می کردند و این مساله نشان می دهد که بزرگان ما خوب ریل گذاری کردند ولی متأسفانه ما اواسط راه کار را رها کرده و آن طور که باید و شاید آن را به سامان نرسانده ایم.

وی ابراز داشت: بر این اساس، باید ابتدا گزاره های مرتبط با اندیشه فیلسوفان را بشناسیم تا بعد بتوانیم به نقد و بررسی آرای آن ها بپردازیم ضمن آن که لازم است که یک فیلسوف آشنایی اجمالی از علوم دیگر هم داشته باشد.

دبیر اتاق فکر اسلامی سازی علوم انسانی همچنین گفت: نکته حائز اهمیت دیگر این که توجه داشته باشیم علوم تجربی، پایه اش بر اساس نسبیت است و این نسبیت ابایی ندارد که امروز حرفی بزند و فردا دقیقاً خلاف آن را بیان کند. البته در ساختار فلسفی باید در عرصه کارهای تجربی با آن ویژگی هایش نیز بتوانیم تفلسف کنیم و گرنه آن ها می گویند ما حرف شما را نمی فهمیم و برعکس ما هم می گوییم که منظور و حرف شما را نمی فهمیم.

وی یادآور شد: به دیگر سخن، فیلسوف باید در علوم تجربی که برپایه نسبیت است حرف داشته باشد و ساختار خود را آماده کند که در این راستا حرف بزند و گرنه به کیسه بوکس کنار رینگ تبدیل می شود و دیگر نمی تواند بگوید من مادر علوم هستم.

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) افزود: معرفت بشری همه اش ارزشمند است به خصوص با نگاهی که استاد ما آیت الله جوادی آملی دارند و لذا فلسفه باید در علوم تجربی جدید خود را دخیل کرده و بر اساس علم روز، مجربات را همراه کند به این معنا که باید به آموزه های علوم دیگر سری زده و علاوه بر این در مسیر به روز رسانی آن ها کمک کند تا بتواند فیلسوف، تفلسف کند.

حجت الاسلام و المسلمین گرجیان گفت: بی جهت نبود که علمای سابق حتی بعضاً می رفتند علوم غریبه را هم می آموختند. البته این به معنای آن نیست که برویم سراغ این مسایل بلکه غرض تأکید بر این نکته است که برای ورود به عرصه های مختلف باید به شناخت آن ها دس یافت. در گذشته فیلسوف، خودش حکیم بوده و حکمت داشته و نسبت به دیگر علوم نیز در حد حداقل کاردانی، آشنایی با علوم داشته است.

وی تصریح کرد: جایگاه و مقام ملاصدرا بسیار بالاست و میراث گرانسنگی دارد اما باید به نقد و بررسی ایشان هم پرداخت، از سوی دیگر بنده به هیچ وجه نمی گویم که فلسفه ناکارآمد است اتفاقاً ظرفیت فلسفه صدرایی بسیار کارآمد است اما حرفم این است که این ظرفیت را ما باید به درستی بکار بگیریم.