دوشنبه ۱۴ آبان ۱۴۰۳ |۲ جمادی‌الاول ۱۴۴۶ | Nov 4, 2024
حجت الاسلام شریفی و آیت الله محقق داماد

حوزه/ می‌دانم که جناب استاد به صورت استطرادی به این بحث ورود کرده‌اند و طبیعتاً‌ فرصت لازم برای تشریح دقیق ابعاد مختلف دیدگاه خود نداشته‌اند؛ به همین دلیل از همین‌جا از ایشان دعوت می‌کنم به هر گونه و در هر مکان و زمانی که صلاح می‌دانند، دیدگاه خود را به صورت تفصیلی و دقیق عرضه کنند تا بتواند باب گفت‌وگوی عالمانه‌تری را فراهم کند.

به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی، رئیس دانشگاه قم در مطلبی به سخنان استاد محقق داماد درباره «پسوند اسلامی برای علوم انسانی» پاسخ داد که بدین شرح است:

جناب استاد آیت‌الله مصطفی محقق‌داماد، ریاست محترم گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، در تاریخ ۶ تیر ۱۴۰۲ در مصاحبه‌ای که در سایت انتخاب منتشر شده است می‌گوید:

«معتقدم رشته‌های مختلف علوم انسانی اکثراً جزو علوم به معنای خاص یا Science است. روانشناسی علم است؛ جامعه‌شناسی علم است و روش علمی می‌خواهد. علم نه مسلمان است و نه کافر. شیمی نه مسلمان است و نه کافر. مثلاً اینکه فرمول شیمیایی آب از ترکیب H۲O حاصل می‌شود، ... نه مسلمان است و نه کافر! این علم است و ربطی به اسلام و کفر ندارد.

به هرحال من چندان موافق اسلامی شدن علوم انسانی نیستم؛ چرا؟ چون علم از مقوله هستی است و دین از مقوله بایستی است. هستی و بایستی دو مقوله متفاوت هستند. ...»

بیان چند ملاحظه

می‌دانم که جناب استاد به صورت استطرادی به این بحث ورود کرده‌اند و طبیعتاً‌ فرصت لازم برای تشریح دقیق ابعاد مختلف دیدگاه خود نداشته‌اند؛ به همین دلیل از همین‌جا از ایشان دعوت می‌کنم به هر گونه و در هر مکان و زمانی که صلاح می‌دانند، دیدگاه خود را به صورت تفصیلی و دقیق عرضه کنند تا بتواند باب گفت‌وگوی عالمانه‌تری را فراهم کند.

علاقه‌ای که حضرت استاد به گفت‌وگو و بحث علمی دارند این جسارت را به این بنده می‌دهد که به عنوان دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی از ایشان دعوت کنم تا با حضور مدافعان ایده علوم انسانی اسلامی، به عنوان یکی از پیش‌نشست‌های هفتمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی در هر زمان یا مکانی که خود ایشان صلاح می‌دانند برای گفت‌وگو در این باب، در محضر ایشان باشیم.

در عین حال، ناظر به همین عباراتی که منتشر شده است، چند ملاحظه کوتاه را بیان می‌کنم:

اولاً، «علوم انسانی» تماماً از مقوله «هستی» نیستند؛ بخش عمده‌ای از آنها از مقوله «بایستی» است.

ثانیاً، «دین» نیز تماماً از مقوله «بایستی» نیست؛ بسیاری از گزاره‌های دینی از مقوله «هستی‌»‌اند. اکثر قریب به اتفاق آیات مربوط به معرفت، جهان، خدا و انسان از مقوله هستی‌اند و نه بایستی.

ثالثاً، «بایدها» ریشه در «هست‌ها» دارند: از نگاه اسلام و بر اساس حکمت عملی شیعی، «بایدهای اسلامی» ریشه در «هست‌ها» دارند و بلکه بیانی دیگر از «هست‌ها»یند. مگر نه اینکه «الاحکام الشرعیة تابع للمصالح و المفاسد الواقعیة».

رابعاً، «هستی» غیر از «فهم هستی» است: درست است که واقعیت و هستی در مقام ثبوت، مسلمان و غیرمسلمان ندارد، اما «تلقی از واقعیت» چطور؟ «فهم واقعیت» چطور؟ «نوع نگاه به واقعیت» چطور؟ آیا اینها هم مسلمان و غیر مسلمان ندارد؟ یعنی آیا تلقی فلسفه اسلامی و به طور کلی اسلام، از «هستی»، با تلقی فلسفه اومانیستی از هستی تفاوتی ندارد؟ آیا «فهم توحیدی» از الوهیت با «فهم تثلیثی» از آن تفاوتی ندارد؟

خامساً، علوم انسانی غیر از علوم طبیعی‌اند: علوم انسانی را در صورتی می‌توان در زمره شیمی و فیزیک به شمار آورد که موضوع، مسائل، غایات و روش‌های آنها یکسان باشد. در حالی که «موضوع علوم انسانی» متفاوت با «موضوع علوم طبیعی» است و جالب است که خود جناب استاد محقق داماد در همین مصاحبه به این مسئله اشاره می‌کند! و اگر «تمایز موضوعی» را پذیرفتید چاره‌ای ندارید جز آنکه «تمایز روشی» را نیز بپذیرید، زیرا «روش زاییده و مولود موضوع» است؛ و نه امری قراردادی و تحمیلی بر موضوع.

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • زادالله IR ۱۶:۵۱ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۰
    21 26
    خداوندا امثال این شیخ را فراوان فرما. از خبرگزاری حوزه کمال تشکر دارم. جزاکم الله خیرا.
  • کاظم اصغری IR ۲۲:۳۳ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۰
    15 71
    سلام علیکم از نظر بنده که نه یت الله هستم نه دکتر، سخنان آقای محقق مایۀ شگفتی و غیرعالمانه است.
    • یاسین IR ۰۹:۰۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
      61 6
      خب! مسئله همین‌جاست که جناب‌عالی به تعبیر خودتان، نه آیةالله هستید و نه دکتر! بنابراین، شگفتی امثال بنده و شما نه تعجبی دارد و نه ارزش علمی. اگر تاریخ علم را اندکی مرور کنیم، به راحتی می‌بینیم که دانش‌وران علوم مختلف، با حریت تمام، نظراتِ ولو شاذ خود را بدون لکنت، بیان کرده و بدین‌وسیله موجب غنای علمی و معرفتی در جامعه شده‌اند. در همین علوم انسانی و به‌ویژه حوزوی، چه بسیار نظرات منحصر به‌فرد و بعضاً مخالف صریح اجماع علمای فریقین، از سوی علما و فقهای طراز اول شیعه صادر و در کتب مختلف درج و منتشر گردیده و البته کسی نیز آن نظریات شاذ را «مایه شگفتی» و «غیرعالمانه» ندانسته است. فی‌الواقع، هرگاه ساحت علم و دانش را از اغراض و پیش‌داوری‌های سیاسی اجتماعی پیراستیم، آن‌گاه خواهیم توانست با آزاداندیشی، نکات قابل استفاده‌ی صاحب‌نظران علوم گونه‌گون را به گنجینه معلومات خویش بیفزاییم.
    • پاسخ به یاسین IR ۱۴:۱۲ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
      17 54
      علمیت افراد منحصر در آیت الله و دکتر بودن نیست. در ضمن برخی از اظهارات هم چیز تازه ای نیست، ولی پاسخهای عالمانه و مودبانه رئیس دانشگاه قم رویه خیلی خوبی است.
    • یاسین IR ۰۸:۵۱ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۳
      40 0
      بزرگواری که نوشتید: «علمیت افراد منحصر در آیت‌الله و دکتر بودن نیست...»؛ اصل این سخن درست است و به تعبیر نورانی حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام: «أَلْعِلْمُ نُورٌ یقْذِفُهُ الله فِی قَلْبِ مَنْ یشآء» (بحارالانوار، ج1، ص224)؛ علم، نوری است که خداوند به قلب هر کس که بخواهد، می‌افکند. اما مفهوم روایت این نیست که همه ابنای بشر عالم هستند و هرکس می‌تواند به راحتی و بدون کسب علم و دانش، درباره آراء علمی دانشمندانی که ده‌ها سال در محضر اساتید بزرگ کسب فیض کرده‌اند، نظر داده و سخن آنان را «غیرعالمانه» بداند! چه این‌که در آیات و روایات متعددی ادب و آداب سخن گفتن درباره علما تذکر داده شده است. فارغ از درستی یا نادرستی نظر جناب محقق داماد (که سخن گفتن در این‌باره در صلاحیت ما نیست و باید اهل علم نظر دهند)، ما باید به تأسی از آیات نورانی قرآن کریم و روایات متواتر پیامبر اکرم صلی‌الله‌ علیه وآله و اهل‌بیت علیهم‌السلام، ادب علمی و احترام به منزلت علما و دانشمندان را در گفتار، نوشتار و رفتار خود رعایت کرده و به فرزندان خود نیز بیاموزیم تا فرهنگ علم‌آموزی و تکریم مقام اساتید و معلمان روز به‌روز در جامعه اسلامی نهادینه‌تر شود. در این‌جا استاد محترمی نظری داده‌ است و یکی از شاگردان نیز پاسخی نوشته، این وسط ما چه ادعایی داریم که بگوییم سخن استاد غیرعالمانه است؟! مگر ما به مبانی نظری این علوم واقف هستیم؟ بزرگواران دیگری در همین صفحه آیات و روایاتی را در رد نظر آقای محقق داماد ذکر کرده‌اند، بدون توجه به این‌که خود آن استاد محترم نیز قطعاً قبل‌از ما این آیات و روایات را دیده و در آن‌ها تأمل کرده و چه‌بسا راجع به برداشت‌های تفسیری آیه‌های نور، با اساتید خود مباحثه داشته است. به‌راستی! اگر به همین راحتی با استناد به ظاهر آیات و روایات می‌شد از هفتاد بطن آن، علوم مختلف را فهمید، چه نیازی به این‌همه تفسیر مفسران عالی‌مقامی چون حضرت علامه طباطبایی قدس‌الله‌ نفسه‌الزکیه و دیگر علمای جلیل‌القدر بود؟ این‌جاست که می‌گوییم باید ساحت علم را از سطحی‌نگری و اغراض و پیش‌داوری‌های سیاسی و اجتماعی پیراست و با عینک انصاف، حق‌جویی و حقیقت‌طلبی، چشم به آفاق روشن علم و دانش گشود. چنین باد!
  • یا الله IR ۰۸:۱۱ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    13 37
    خدا خیر حاج آقای شریفی بده، عالمانه و دقیق و موجز
  • آگاه IR ۱۰:۲۳ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    9 37
    با سلام- خواهش می کنم کمی فکر کنید ببینید آیا گوینده این حرف که "من چندان موافق اسلامی شدن علوم انسانی نیستم؛ چرا؟ چون علم از مقوله هستی است و دین از مقوله بایستی است. هستی و بایستی دو مقوله متفاوت هستند." آیا جدا کننده علم از دین نیست چونان کسی که بگوید دین از تفکر و تعقل جداست! اصلا آیا علم به معنای حقیقی کلمه از غیر خداست؟ اگر چنین نیست پس معنای آیات اتقوا الله یعلمکم الله چیست؟ معنای لا تقف ما لیس لک به علم چیست؟ معنای والله یعلم و انتم لا تعلمون چیست؟و...آیا میان علم و دین انفکاکی می بینید.بنابراین باید بگوئیم گویا عده ای هستند در لباس دین که برای دیده شدن و شنیده شدن هر از چند گاهی به کلامی نه چندان روشن بلکه متناقض و متضاد به منظور ایجاد آشوب ذهنی مخاطب، اظهار وجود می کنند. تمام اینها به خاطر دوری از متن دین و ارتباط با آموخته های غربی است آن هم برای ادای روشنفکرنمائی، همین! والا چه کسی بهتر از خالق انسان، انواع علوم و ابزار مورد نیاز زندگی دنیوی و اخروی او را بیان و تامین کرده است؟ اصل موضوع انسان و اخلاق و احوال و اطوار او(پیدایش و پیمایش عمر و پیامد کارهایش(آخرت)) از آیات اولیه سوره الرحمن معلوم می شود الرَّحْمَنُ ﴿۱﴾ [خداى] رحمان (۱) عَلَّمَ الْقُرْآنَ ﴿۲﴾ قرآن را ياد داد (۲) خَلَقَ الْإِنْسَانَ ﴿۳﴾ انسان را آفريد (۳) عَلَّمَهُ الْبَيَانَ ﴿۴﴾ به او بيان آموخت (۴) خدا ما را بیدار کند!
  • حسین IR ۱۱:۱۵ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    15 34
    بزرگوارانی که منفی می دهید حداقل پیشنهاد گفتگو در هر زمان یا مکانی که آقای محقق داماد صلاح می‌دانند را تایید کنید!
    • احسنت IR ۱۴:۰۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
      5 21
      احسنت. اگر طرفدار نشر اندیشه و مباحثه آزادی این گوی و این میدان. البته همان طور که حجت الاسلام و المسلمین شریفی گفتند و از کیفیت بیانشان بر می آید، بحث می بایست توام با ادب گفتگو باشد.
  • محسن کاظمی IR ۱۳:۲۲ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    2 0
    سلام واحترام چه خوب که یک نگاه محدود از یک اندیشمند فضای مطلوب برای تبین حق مطلب ولو مختصرازسوی فرهیخته دیگری فراهم شد امیداست فضاهای علمی ما ولو گاهی با مسائل اجتماعی آمیخته است به گفتمان ارزشی مبدل شود با سپاس
  • علی IR ۱۳:۵۷ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    3 44
    مشکل اصلی آقای محقق داماد خلط مسائل و موضوعات است. ایشان خواسته اند در زمینه علوم انسانی اظهار نظر کنند، (آنجا که گفته اند : "به هرحال من چندان موافق اسلامی شدن علوم انسانی نیستم؛ چرا؟ چون علم از مقوله هستی است و دین از مقوله بایستی است. هستی و بایستی دو مقوله متفاوت هستند.") اما با کمال تعجب دست به دامن علوم پایه شده و به فرمول ترکیب شیمیائی آب متوسل شده اند! جناب محقق داماد ،از خلط مباحث علوم انسانی با علوم پایه (شیمی) که اثبات ربط علم کافر و مسلمان به دست نمی آید! به همین سادگی وقتی درست موضوع شناسی نکنید آنگاه علوم را هم با هم مخلوط می کنید و نتیجه مغلوط می گیرید.فتامل جناب محقق! در نگاه دین انسان از آغاز تا انجام برنامه دارد و مورد توجه است، حال چگونه می فرمائید که "موافق اسلامی شدن علوم انسانی نیستم؛" ضمن آنکه جوابتان هم بی اشکال نیست زیرا به قول شما دین به عنوان بایسته برای هستی شدن بشر آمده است پس چه نتیجه ای می گیرید از سخنان صد در صد نادرست خود که میان انسان و دین جدائی می اندازید که خداوند فرموده است: هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنْسَانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شَيْئًا مَذْكُورًا ﴿۱﴾ آيا زمانى طولانى بر انسان گذشت كه چيز قابل ذكرى نبود (۱) إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا ﴿۲﴾ ما انسان را از نطفه مختلطى آفريديم و او را مى ‏آزماييم بدين جهت او را شنوا و بينا قرار داديم (۲) إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا ﴿۳﴾ ما راه را به او نشان داديم خواه شاكر باشد و پذيرا گردد يا ناسپاس (۳)
  • محمدعلی ش IR ۱۸:۱۲ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    6 3
    صرف نظر از مدعای دو طرف، در شیوه گفتار جناب حجت‌الاسلام شریفی چند نکتهٔ درخور تحسین وجود داشت که باید الگویی برای هر نقد و مناظره‌ای قرار گیرد: 1. ادب، تواضع و متانت در بیان 2. پرهیز از مغالطه 3. بیان شفاف و روشن، بدون پیچیده‌گویی 4. استقبال از برگزاری جلسه‌ای با حضور طرفین جهت تبیین بهتر مسئله
    • هادی IR ۱۴:۵۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      3 0
      ای کاش ایشان در پاسخ به مباحث استاد علیدوست هم همین متانت و ادب را رعایت میکردند
  • محمدحسین IR ۱۸:۱۷ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    5 23
    جداً پاسخ‌تون فوق‌العاده بود. زنده باشید. 👌🌱
  • عجیب IR ۱۸:۳۵ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    5 19
    در ابتدا بگویم که علامت مثبت یا منفی زدن نشانه تایید نظرات درست از طرف مثلا 30 نفر یا بیشتر نیست. من خودم این موضوع را تکرارکردم.اگر هر بار مرورگر اینترنتی را ببندید و دوباره به صفحه حاوی خبر بر گردید، به راحتی می توانید علامت مثبت یا منفی را ولو برای یک میلیون بار هم بزنید. مهم متن مطلب ناقد است که چگونه یک کلام را به چالش می کشد. در ثانی هر وقت ربط علم مواد چون شیمی به علم روانشناسی و علوم انسانی معلوم شد، آنگاه معنی سخنان جناب محقق داماد هم روشن خواهد شد! همینطور ربط کفر و دین و علم شیمی!
  • احمد IR ۱۸:۴۱ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    4 16
    جناب شریفی احسنت .آقای محقق داماد نگاهش اومانیستی است .
  • عالم IR ۱۹:۰۷ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    3 23
    واقعا باید به حال این فرد گریست! ما نمی دانیم اسلامی بودن و نه اسلامی شدن علوم انسانی را چگونه فریاد کنیم در حالی که چون خورشید آنرا لمس می کنیم. این همه اصرار بر غیر دینی بودن علوم انسانی آن هم با تشبث به علم مواد و قیاس مع الفارق با آن چه دستاوردی برای انسان دارد؟ دیگر به چه زبان بگوییم چشمهایتان را بشویید و یکبار دیگر با عینک حقیقت بین به دین نگاه کنید تا معنی انسان و شخصیت وجایگاهش را در مترقی ترین کتب آسمانی به وضوح ببینید. براستی آیا کلامی بالاتر از کلام خداوند متعال سراغ دارید که خطاب به انسان بگوید ولقد کرمنا بنی آدم و یا بگوید انی جاعل فی الارض خلیفه/... چنین تعابیری را در هیچ شاخه ای و رشته ای از علوم انسانی نمی یابید! خودتان را بیهوده خسته کنید.آیا شما تعاریف پوچگرایانه و نیهلیستی و مادی را جار می زنید به اسم علم.قضاوت شما درباره اقراء و ربک الاکرم چیست! درباره و علم آدم الاسماء کلها چه می گویید. اصلا منظورتان از علم چیست؟ تعریف واضحتان از انسان کیست؟ مرز بین انسان و غیر انسان کجاست؟اول اینها را تعریف کنید بعد ببینیم اصلا می دانید علوم انسانی یعنی چه و آیا اصلا می توان میان دین و علوم تفرقه قائل شد؟ بد نیست باز هم در ذهن خود مرور کنید که بسیاری از نظرات روانشناسانه و علوم اجتماعی و انسانی که ساخته و پرداخته کثیری از دانشمندان غربی بود بعدا به اعتراف خودشان فرضیه ها و نظریه های ناقص و بعضا نادرست بود. چرا به این موارد اشاره ای نمی کنید آیا ترسی دارید که مبادا حرفهایتان زیر سئوال برود.امروزه دیگر با وجود وسایل ارتباطات جمعی و فضای مجازی در دسترس به سادگی سستی حرفهای شما معلوم می شود.کمی محققانه سخن بگویید و حق را کتمان نکنید که روزی پشیمان می شوید. ضمنا این را هم بدانید که علم مواد و شیمی و نظایر آن در اصل مجموعه ای از آزمایشات و فرضیات و تجربه هاست که هنوز هم به سوی کمال خود در حرکت است، یعنی نواقص فراوانی دارد و نوعا به آنها مجموعه فنون می گویند که خطای در آن خیلی نابود کننده نیست مگر حاکم بی خرد یا زنگی مستی به نادرستی از آن استفاده کند.اما با تعریف نادرست علوم انسانی آن هم از نوع مادی به راحتی می توان تمدنی را از عرش به زیر فرش کشید! ان شائ الله که شما چنین قصدص در گفتارتان ندارید!
  • زر.ب IR ۲۲:۳۴ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    19 2
    این بحث راافرادعامی نمی توانند نظربدهند. چندجلسه بحث علمی میخواهد که ثابت شود منظورازاسلامی کردن علوم انسانی چیست؟
    • تخصصی IR ۰۹:۰۴ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      0 0
      صلا بحث عامیانه و عمومی نیست.
    • تصحیح IR ۱۶:۵۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      0 0
      اصلا بحث ...
  • رضا IR ۲۳:۳۰ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
    2 7
    متاسفانه از آقای محقق از این دست صحبتها بعید است جای این صحبتها در مجامع علمی و در حضور اندیشمندان است نه روزنامه ها و فضای مجازی
  • ناشناس IR ۰۰:۰۰ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    16 1
    این علوم انسانی اسلامی کمک به جلو گیری از رانت و اختلاس هم میکنه یا اینکه صرفآ یه علومه؟
    • نسبی و مشروط IR ۰۹:۰۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      1 0
      بلاشک. البته هیچ گاه بزه ها صفر نخواهند شد، اما برخوردهای حدی و تعزیری کاهنده هستند مشروط بر آن که کسانی با دهان و قلمشان به بزهکار تزریق جرات و جسارت نکنند.
  • گلممد IR ۰۰:۲۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    2 12
    سید مغالطه کرده حالا چرا، نمیدونم ولی خودش جواب خودش رو بهتر میدونه
  • نصیری IR ۰۱:۱۳ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    1 0
    با سلام و تبریک دهه ولایت، تمام علوم از آن خداست و پیش خداست، بنابراین تمام علوم خدایی و لاجرم اسلامی است. اابته اختلاف در روش اجرا و استفاده از علوم است که علم در مسیر دین است یا در مسیر کفر، مفتخربم که مسلمان و شیعه و محب اهل بیت علیهم السلام هستیم و تمام علوم در سینه مبارک امام زمان عج الله تعلی فرجه الشریف است و حتما اسلامی است. ملاحظات و تقیه خوب است ولی در جای خود و مکان خود. والسلام نظر حقیر بی سواد
  • علی IR ۰۵:۳۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    2 2
    ایشان رییس دانشگاه قم و دکتر هستند
  • حیدر IR ۰۶:۱۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    22 3
    البته فرمایشات آقای محقق داماد عین واقعیت است علم یک موضوع جهانی و انسانی است و نباید آن را به دین و ایدئولوژی ربط داد از طرف دیگر علم به منزله ی پدیده های تجربی؛ آزمایش و تحقیق شده و تایید شده است مثلاً به نظر من اطلاق علمیه به حوزه‌های دینی شاید خیلی هم درست نباشد چون مطالب حوزه‌های دینی در واقع نقلی هستند نه علمی! پس باید بگوییم حوزه های نقلیه!
    • اشرف IR ۰۹:۱۲ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      1 0
      علم منحصر در تجربیات نیست، انحصار علم در علوم تجربی ظلم بزرگی به علم و عالمان دیگر رشته ها بلکه به بشریت است. علوم دینی و حوزوی اشرف علومند.
    • دیلکو IR ۱۰:۴۱ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      1 0
      احسنت به استاد،احسنت به شما راستگو
  • امیر IR ۰۶:۴۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    0 0
    خیلی خوبه ،
  • ایرانی🇮🇷 IR ۰۷:۰۰ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    0 0
    علم باید دست مسلمانان راستین باشه،حرف خوبیه. دست مسلمانانی که بتونن حیثیت اسلام رو خراب نکنند با ندانم کاری و مثل شهید چمران فهمیده باشن
  • علیرضا IR ۰۷:۰۵ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    16 2
    اقتصاد مسلمان و غیر مسلمان ندارد. بانکداری هم همینطور. وقتی بانکداری پسوند اسلامی میگیرد نرخ بهره جایی ندارد ولی وقتی نرخ بهره ضروری است بهتر اسم اسلام خراب نکنیم و نادانی به حساب اسلام نذاریم. که متاسفانه این اتفاق در حال انجام است و باعث دینزدگی جوانان شده . همین ادبیات و فرهتگ دوگانه انگیزه از جوانان گرفته
    • دارد IR ۰۹:۴۰ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      0 0
      دارد، اقتصاد اسلامی مبتنی بر آموزه های اسلامی است و همین طور بانکداری. ربا و ... خلاف روش اقتصادی درست است، الآن چرا در دنیا و از جمله نسبت حاکمیت اعتراض وسیع وجود دارد؟ اقتصادشان مبتنی بر بزرگتر شدن پولدارها و فقیرتر شدن فقراست. بانک نباید خودش وارد معامله شود، تجارت و داد و ستد می بایست بنگاههای خودش انجام دهند.
  • احمد IR ۰۸:۲۲ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    0 0
    شاید منظور استاد این باشد که به دلیل گسترده شدن علوم از هم جدا شده و هر کدام یک رشته ی وسیع تر و تخصصی تر شده ، که دیگر مثل قدیم نیست که هر کدام از علما در چندین رشته ، تخصص و مهارت داشتند.
    • تحت الظلال IR ۰۹:۴۴ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      0 0
      تخصصی شدن منافی اسلامی بودن نیست، تکثرات علوم همه زیر یک پرچمند.
    • کیایی IR ۱۱:۵۱ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      0 0
      بله ولی این گستردگی به شرطیه که دانشمند نماها، تا چند تا قانون طبیعی رو کشف می کنند، فورا منکر خدا نشده و خیل کثیری رو بهمراه خود، کافر نکنند. دین چیزی جدا از علم نیست!
  • عباسعلی IR ۰۸:۲۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    16 0
    ما نه آیت اله هستیم سواد دانشگاهی داریم علوم و فنون هم دوره دیدیم سوال اینکه با این ادعای حضرات چرا وضع مملکت از نظر گرانی اینطور شده مردم از مساجد و دین دور می شود چرا اینها را نمی توانید کاری بکنید خودتان می گفتید کسی یک‌درم گران بفروشد چهل روز نمازش باطل هست دیگه کاسب چه نمازی برایشان باقی مانده ملاقات اون تبریزی با امام عصر که شما چله نیاز ندارید عمل کم فروشی را درست کنید به دیدنتان می آیم حضرات هم غرور و تکبر فرا گرفته چرا عمل نمی کنند زندگی تجملی دارند اینها ستون زندگی ماست با مناظره حرف را به کرسی نشاندن مشکلی حل نخواهد شد
    • عمل IR ۱۰:۱۳ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۳
      0 0
      چون در عمل می لنگیم پس علممان مشکل دارد؟ تلازم انحصاری نیست، طرف منطق می کند ولی چون قواعد منطقی بکار نمی بندد، در فکر کردن اشتباه می کند. همه قرآن را قبول دارند اما ... در ضمن آن درهم گرانی و ... آنچنان هم...
  • احمد IR ۰۸:۲۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    15 1
    سخنان استاد معظم آیت الله محقق داماد، نشان از مهارت و تخصص زیاد ایشان در علوم مختلف می باشد که ایشان، خواسته بودند دریای علم و دانسته های خود را در چند صفحه ، بیان دارند کاملا مشخص بود که ایشان خیلی سعی کرده بودند سواد، علم و دانسته های خویش را مختصر و مفید بیان نمایند که باعث خستگی و ناراحتی خواننده نشود در ضمن خاطرات ایشان بسیار شنیدنی . با ارزش بودند که خواندیم و مستفیذ شدیم.
    • دفاع؟ IR ۱۰:۰۳ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۳
      0 12
      مدح بلا وجه دردی را دوا نمی کند. دفاع شما از مقال آقای محقق داماد با توجه به پاسخ حاج آقای شریفی چیست؟
  • محمود محمدی IR ۱۰:۵۲ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    1 0
    مطالب و پیشنهاد هردو بزرگوار بسیار خوب ولازمه درک صحیح از علوم نظری وکاربرد ان در روابط انسانی در جامعه ونحوه حکمرانی است . متاسفانه عدم اینگونه مباحثات بویژه در حوزه وبین حوزه و داتشگاه که امام راحل وحدت هردو را توصیه فرمودند موجب شده تا انسانیت وفضیلت های آن در جامعه تضعیف شود و حاکمیت نیز بخاطر همین ضعف گفتمان وفهم مشترک در برابر نیازها ومطالبات انسانی بی اعتنایی ودر برابر اعتراض انها نابردباری پیشه کند .برای بردباری باید حقیقت را دوست داشته باشیم زیرا حقیقت یکی از علت های اساسی هستی ما وبایسته دین است حتی اگر انسان هرگز حقیقت را بطورقطعی نشناسد .نیاز امروز کشور توجه بیشتر به نظریه های علوم انسانی وانسان شناسی از دیدگاه آیت الله محقق دامادو مکاتب مختلف بویژه اسلام است تا بلخاظ انسان شناسی، روان و تربیت و معیشت وکرامت آزادی ومسئولیت و عقیده انسان مغلوب نیازهای اولیه مادی او نشود .
    • ؟ IR ۱۰:۰۰ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۳
      0 0
      بین دیدگاه محقق داماد و اسلامیت علوم چگونه می شود جمع کرد؟! ایشان اساسا منکر علوم انسانی اسلامیند!
  • ایرانی IR ۱۱:۲۴ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    15 2
    من موندم این آقایان روحی چرا همه چیز رو میخوان تهش یه کلمه اسلامی جا کنن؟؟؟ زشته بخدا کم ابهت اسلام رو بیارید پایین، شما رشتتون فقه و دین هست یه بقیه رشته های علوم انسانی چیکار دارید اخه؟ مثلا روانشناسی بالینی اسلامی، جامعه شناسی اسلامی، حسابداری اسلامی، منطق اسلامی ، بخدا خنده داره این همه ارزش علم و دین رو پایین نیارید
    • بالعکس IR ۰۹:۵۵ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۳
      0 0
      به عکس. وقتی واقعیتهای اسلامی رو انکار کنیم از ارزش دین و علم هر دو کاسته ایم، علوم به اضافه آموزه های مرتبط با آنها می شوند اسلامی. در ضمن حوزه فقط فقه و مانند آن نیست، علوم شناختی و ... به برکت ثقلین بحمد الله از علمای گذشته تا کنون حوزه علمیه نشو و نما یافته است.
  • حسین US ۱۲:۴۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    2 0
    سلام بر همه عزیزان.امابعد" چرا و با چه شاخصی عده ای انحصار تعریف علم را به دست گرفته اند؟! هرچه که با شاخص های ایشان همخوانی داشت علم است و غیر از آن علم نیست!! متاسفانه این جماعت در همه موارد پزشکی شیمی فیزیک و..تا علوم انسانی و فلسفه و...علم را با شاخصهای انحصاری خود می سنجند و نتیجه می گیرند! بنظر می رسد باید شاخص ها را با نگاه دیگری وضع کرد. چشمها را باید شست.جور دیگر باید دید.
  • گل دوست IR ۱۲:۵۴ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    0 2
    ما علمی به نام علوم انسانی نداریم مثل این است که بگوییم علوم میمونی علوم مارس علوم گوسفندی.علم پاسخ به سئوالات مجهول است هر چه باشد این نسیم بندی علم را هم از غربی ها یاد گرفتیم ودر نهایت این تقسیم بندی هم نادرست است ما یک کل داریم به نام هستی.
    • موضوع IR ۰۹:۵۰ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۳
      0 0
      علوم انسانی یعنی علوم که موضوعشان انسان است، همه این علوم انسانی هستند. علوم جانورشناسی هم داریم. علوم وقتی با آموزه های اسلامی همراه باشند می شوند اسلامی.
  • س ع IR ۱۴:۳۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    1 0
    با سلام بنده از این فرمایشات چون عامی هستم چیزی متوجه نشدم ولی دیدم همه مخاطبان محترم عالم به علوم اسلامی هستند یه سوال شخصی بپرسم سوال ایا بانکدادی در کشور اسلامی ما که همه امت اسلام با ان دادوستد دارن اسلامی هست یا خیر اگر خیر حکم این دادوستدها و لقمه حاصل ان چه حکمی دارد تشکر
    • پرسش از مرجع IR ۱۷:۱۹ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      0 0
      الآن برخورد با کسی که خمس نمی دهد چگونه هست؟ علما می فرمایید تا یقین نداری عینا در مال مورد استفاده خمس هست مشکلی ندارد، در مورد بانک هم ما یقین داریم فلان پولی که گرفتیم عینا حرام است؟ در ضمن در مورد معاملات بانکی هر کسی باید از مرجع تقلید خودش بپرسد و طبق آن عمل کند.
  • مسعود IR ۱۴:۳۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    1 0
    این بحث ها برای معیشت مردم نون وآب نمیشه
    • مفیده IR ۱۷:۱۴ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
      0 0
      اتفاقا به نون و آب هم ربط داره، اصلا بحث علمی تقوی مدارانه روزی آور است چرا که قرآن می فرماید: من یتقی الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لایحتسب یعنی تقوی روزی غیرمنتظره را در پی دارد و امکان برون رفت از مشکلات بدنبالش هست. در همین بحث فوق صحبت از اقتصاد اسلامی است و چنین اقتصادی برای همه جوانب زندگی اقتصادی مفید هست.
  • عععع IR ۱۵:۱۱ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
    3 0
    باسلام واحترام ضمن تشکر از جناب استاد شریفی، درخواست دارد استاد محقق داماد پیشنهاد استاد شریفی را بپذیرند تا ادله موافقان و مخالفان در محیطی علمی نه غیرعلمی روشن شود و مخاطبان به معرفت صحیح دست یابند
  • سیدمحسن حجازی IR ۰۰:۲۷ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۳
    2 2
    عالي و موجز جواب دادند
  • رضا IR ۰۸:۲۳ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۳
    17 0
    سلام علیکم احسنتم جناب شریفی چه نکات خوبی را اشاره فرمودید و دوستان هم در نظراتشان چه نکات خوبی را بیان فرموده اند اینکه محترمانه به بحث و تبادل نظر دعوت فرموده اید جای تقدیر دارد حضرت استاد محقق داماد هم دانشمند کم نظیریند و تخریب ایشان در این روزها جفای به مقام علم و عالم است و لو با نظراتشان موافق نباشیم
  • ! IR ۲۲:۲۰ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۴
    0 0
    عجیب است می گویند علم نه مسلمان است نه کافر! علم شیئ هست یا نیست؟ مگر نفرمود: ان من شیئ الا یسبح بحمده و لکن لاتفقهون تسبیحهم؟ تسبیح بلاشعور می شود؟ بلا اعتقاد به خدایی و وحدانیت خدا می شود؟ اگر فقه و فهم عمیق نداریم حد اقل اقرار به گزاره قطعی قرآنی هم نداشته باشیم؟
  • ایرانی IR ۱۰:۲۹ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۶
    0 0
    بگید ببینم انتگرال ریاضیات رو چگونه میخواهید اسلامی کنید !
    • رضا IR ۱۹:۲۸ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۹
      1 0
      شما بگید ببنیم انتگرال ریاضی جزء کدامیک از علوم انسانی است؟!!!! چرا بدون توجه و بدون تامل، مخالفت یا موافقت می کنید؟ واقعا چرا؟
  • جری IR ۱۰:۵۹ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۶
    0 0
    مگه علوم انسانی اسلامی داریم
  • Kashk IR ۱۵:۰۶ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۶
    0 0
    اتفاقا حق با همون استاد هست که میگن علوم انسانی ربطی ب اسلام ندارند. البته اکثرا. حتی کشورهایی ک دین هم ندارند در این زمینه ها تحقیق و پیشرفت دارند.
  • حسن IR ۱۶:۰۹ - ۱۴۰۲/۰۴/۱۶
    1 0
    درود خدا براستاد عزیز وشریف آقای محقق داماد ایشان از علمای بزرگ و وارسته هستند ومطلبی بدون مطالعه وبررسی نمي گویند وانصافا آقای شریفی هم مودبانه برخورد کردند