به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، نشست علمی فلسفه بیعت و اهمیت آن در خطبه غدیر با ارائه استاد حوزه خواهران، محقق و پژوهشگر کلام و معارف اسلامی خانم فاطمه فرحزادی در آستانه عیدالله الاکبر عید غدیر خم با موضوع فلسفه بیعت و اهمیت آن در خطبه غدیر در مدرسه علمیه الزهرا (س) تهران برگزار شد.

استاد حوزه با اشاره به جوانب مختلف بیعت در خطبه غدیر اظهار کرد: موضوع اصلی بیعت غدیرخم اقرار و قبول امامت حضرت علی(ع) و امامان از فرزندان ایشان تا حضرت مهدی (عج) است که این ولایت تا قیامت باقی است. و با این بیعت مشخص می شود که کسی قبل از آنها و بعد از آنها امام نیست و کسی به جز ایشان نمی تواند ادعای امامت داشته باشد. پیمان هایی که مردم در غدیر پیرامون موضوع ولایــت بــر آن بیعت کردند از این قرار است : شنیدیم پس کسی نخواهد گفت من نشنیدم و متوجه نشدم . در مقام عمل اطاعت می کنیم و سر تسلیم فرود می آوریم در قلب و ضمیرمان به این مطلب راضی هستیم. زندگی و مرگ و حشر و بعث ما بر این عقیده خواهد بود. در این مطالب تغییر و تبدیل نمی دهیم. این مطالب را در آینده انکار نمی کنیم و از قول خود برنمی گردیم ، و پیمان و عهد خود را نمی شکنیم و به وعده خود وفا میکنیم از قول تو به نزدیکان و دور دستان از فرزندان و فامیل خود می رسانیم .

این پژوهشگر قرآنی در ادامه گفت: همان طور که تمام احکام و مسایلی که مربوط به دین است آنگاه ارزش پیدا می کند که اتصال به خداوند متعال داشته باشد و فرمانش از جانب الهی صادر شده باشد ، بیعت غدیر هم که در واقع التزام به همه فرامین الهی است احتیاج به پشتوانه الهی دارد لذا پیامبر (ص) در موارد متعددی به این پشتوانه اشاره فرمودند و بیعت غدیر را در حکم بیعت با خداوند بیان نمودند. حضرت فرمودند. این بیعت از جانب خداوند و به امر اوست. آنان که این بیعت را انجام می دهند در واقع با خداوند بیعت می کنند. من با خداوند بیعت کرده ام و علی هم با من بیعت کرده است. با خدا بیعت کنید و با من و علی و حسن و حسین و امامان بیعت کنید. آنان که در بیعت نمودن با او از یکدیگر سبقت بگیرند رستگارانند و در باغ های نعمت خواهند بود هر کس این نعمت را بشکند بر ضرر خود کار کرده و هر کس به آنچه با خدا عهد کرده وفا کند خداوند به او اجر عظیم عنایت می فرماید.

فرحزادی تصریح کرد:هر عهد و پیمانی احتیاج به شاهد و ضامنی دارد تا در صورت انکار، به او مراجعه شود. پیامبر(ص) شاهد و گواه این بیعت را خداوند و خودش و ملائکه و بندگان صالح خدا تعیین کردند و فرمودند: «بگوئید : خدا را بر این مطلب شاهد می گیریم و تو نیز بر ما شاهد هستی و هر کس که خدا را اطاعت می کند و ملائکه خداوند و لشکر او و بندگانش را شاهد می گیریم و خداوند از هر شاهدی بالاتر است .

وی افزود: شکل عمومی بیعت در غدیر همان دست دادن است که در واقع حاکی از عهد بستن و تصمیم به وفاداری قلبی و نیز پیمان لسانی است اما در غدیر خم به چند دلیل قبل از بیعت با دست بیعت لسانی شکل گرفت که دلایل بدین شرح می باشند:

• بیعت با دست احتیاج به تفسیر دارد این اقرار لسانی در واقع مفسر بیعت با دست بود که بعد از خطبه انجام شد.
• ممکن بود کسانی بعد از خطبه برای بیعت با دست حاضر نشوند و بگویند ما بیعت نکردیم لذا پیامبر ابتدا به صورت لسانی بیعت گرفتند و فرمودند: هر کس توانست با دست بیعت می کند و هر کس نتوانست با زبان اقرار کرده است.
• اگر متن و عبارات برای بیعت لسانی تعیین نمی شد ممکن بود هر یک از مردم طبق ذوق و سلیقه خود بیعت می نمود که ممکن بود با دیگران مغایر باشد.
• اگر متن بیعت مشخص نمی شد ممکن بود عده ای فتنه گر، عبارات خاص شبهه ناکی را آماده کنند و با آن زمینه سقوط ارزش این بیعت را آماده سازند.
• به خاطر کثرت جمعیت و کمی وقت و مساعد نبودن شرایط توقف مردم، این احتمال قوی بود که عده ای واقعا فرصت بیعت با دست را پیدا نکنند و لذا می بایست این بیعت انجام شود. این بیعت لسانی در چند جمله بود. رسول خدا(ص) فرمودند: همگی این متن را بگوئید : ما شنیدیم... این همان متنی است که به آن اشاره شد. ای مردم ، آنچه به شما گفتم را تکرار کنید ای مردم چه میگوئید که خداوند اصوات شما را می شنود و از پنهان های نفس ها خبر دارد بگوئید سخنی را که خداوند به خاطر آن از شما راضی شود. بگوئید حمد و سپاس خدای را که ما را به این مطلب هدایت کرد ، و اگر خداوند هدایت نکرده بود هدایت نمی یافتیم بعد از این بیعت لسانی بیعت با دست صورت گرفت که حضرت دستور دادند مردم ابتدا با ایشان به عنوان اقرار به سخنانشان در حق امامان (ع) بیعت کنند و سپس با حضرت علی (ع) بیعت نمایند و این بیعت با دست را حاکی از بیعت با قلب و جان دانستند.
• اگرچه با وجود نص ، نیازی به بیعت غدیر نبود ، و مردم مثل سایر موارد منصوص اسلام ، باید خلافت را می پذیرفتند ولی این بیعت عمومی به عنوان یک حق قانونی و اجتماعی نیز مطرح بود که در مقابل عمال سقیفه قرار می گرفت. یعنی وقتی می گفتند: «در سقیفه ما با بیعت مردم خلافت ابوبکر را درست کردیم، در مقابلشان گفته می شد: «بیعت غدیر قبل از آن و با حضور جمعیتی بیشتر و با حضور شخص پیامبر (ص) و بـه ضمیمه نص الهی بوده است. نتیجه این است که اگر کسی بیعت سقیفه را پذیرفت حجت بر او تمام شده باشد که قبلا بر بیعت غدیر گردن نهاده است. بیعت غدیر با این شکل حجت را بر همگان در تمام عصرها تمام نمود و دیگر کسی نمی تواند بگوید که من نمی دانستنم در غدیر چه اتفاقی افتاد و از سوی دیگر از آن جایی که این بیعت بیعت با ولایت ،است مردم هر سال در روز غدیر خم با حجت خداوند بر روی زمین، مهدی موعود (عج) ، که بر مردم ولایت دارد تجدید بیعت می نمایند که ولایت ایشان را قبول دارند و بر آن پایبند هستند و تا صبح ظهور به انتظار این خورشید پشت ابر می نشینند.

این پژوهشگر قرآنی گفت: رسول خدا (ص) در روز غدیرخم خطابه ای غرا ایراد فرمودند که روح فهم آیات قرآن است چراکه بیش از صد آیه قرآن در این خطابه بیان شده است. حضرت در ضمن این خطابه ابتدا به یگانگی خداوند اشاره فرمودند و بعد نبوت و اولویت خود بر مردم را بیان داشتند سپس به فضایل حضرت علی (ع) پرداختند و بعد اعلام فرمودند این علی مولای همگان بعد از من و امام ایشان است و سپس فرزندان او امام هستند تا آخرین آنها که مهدی (عج الله) است. بعد از بیان ولایت ائمه معصومین رسول خدا (ص) بیعت را مطرح فرمودند که مردم در ابتدا با ایشان و سپس با حضرت علی (ع) بیعت کردند که در حقیقت بیعت با ولایت حضرت علی (ع) بیعت با ولایت تمام معصومین (ع) است . این بیعت و ولایت تا روز قیامت باقی است و حجت را بر همگان تمام نموده است.

استاد حوزه تصریح کرد: رضایت الهی از حضرت علی (ع) که پیامبر (ص) در دو جمله این مطلب را بیان می فرمایند: وَالله عَزَّ وَجَلَّ وَأَنَاعَنْهُ راضِیانِ خداوند عزوجل و من از او راضی هستیم. و مانَزَلَتْ آیَةً رِضاً فی الْقُرْآنِ إِلَّا فیهِ ، هیچ آیه رضایتی در قرآن جز درباره او نازل نشده است.

وی ادامه داد: انَّهُ مِنِّی وَأَنَا مِنْهُ ، او از من و من از او هستم وَلاشَهِدَ اللَّهُ بِالْجَنَّةِ فِی هَلْ أَتَی عَلَی الْإِنْسَانِ) إِلَّا لَهُ، وَلَا أَنْزَلُهَا فِی سِواهُ وَلَامَدَحَ بِهَا غیره و خداوند در سوره هل أتی علی الانسان ... شهادت به بهشت نداده مگر برای او و این سوره را درباره غیر او نازل نکرده و با این سوره جز او را مدح نکرده است. وَ فی علی - والله - نَزَلَتْ سُورَةُ الْعَصْر: (بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَانِ الرَّحِیمِ، وَالْعَصْرِ، إِنَّ الْإِنْسَانَ لفی خُسْرِ) (إِلَّا عَلیَّا الَّذِی آمَنْ وَ رَضِی بِالْحَقِّ وَالصَّبْرِ) به خدا قسم سوره والعصر» درباره علی نازل شده است ، قسم به عصر ، انسان در زیان است ( مگر علی که ایمان آورد و به حق و صبر راضی شد.

در پایان این نشست علمی فرحزادی به سؤالات حاضرین در جلسه پاسخ دادند.

انتهای پیام/