صدیقه شاکری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، ضمن تسلیت شهادت امام رضا (ع) عنوان کرد: مامون برای کسب مقبولیت و مشروعیت ولایت‌عهدی را به امام رضا (ع) تحمیل کرد؛ زیرا از طرفی به خاطر اینکه برادرش را به قتل رسانده بود با بنی عباس مشکلاتی پیدا کرده بود و از طرف دیگر نیز با قیام‌های متعدد علویان و محبین اهل بیت (ع) مواجه شده بود.

وی تاکید کرد: پذیرش ولایت‌عهدی از جانب امام رضا (ع) به مامون مشروعیت نبخشید؛ زیرا در ابتدا امام رضا(ع) به هیچ عنوان قبول نمی‌کردند و مامون با اجبار و زور امام(ع) را مجبور به پذیرش کرد.

پژوهشگر سیره اهل بیت(ع) افزود: اگر امام رضا (ع) نسبت به پذیرش ولایتعهدی رضایت داشتند باید با خوشحالی از مدینه خارج می‌شدند و خانواده شان از جمله امام جواد(ع) را با خود می‌بردند؛ اما امام رضا(ع) اینگونه رفتار نکردند و حتی به افرادی هم که با شادی می‌آمدند تا به امام رضا (ع) تبریک بگویند می‌گفتند: این کار به سرانجام نخواهد رسید.

وی اضافه کرد: امام رضا(ع) قبل از خروج از مدینه خانوده شان را جمع کردند و اشک‌ریزان فرمودند من از این سفر باز نخواهم گشت و در برخی از نقل‌ها بیان شده است که امام رضا (ع) به خانواده شان فرمودند برای من عزاداری کنید همچنین زمانی که از مدینه خارج می‌شدند چند مرتبه برگشتند و مرقد رسول الله را زیارت کردند و اشک ریختند که این‌ها نشان از نارضایتی امام رضا(ع) دارد.

شاکری گفت: زمانی که امام رضا (ع) به مرو رسیدند باز هم پیشنهاد مامون را رد کردند و فرمودند چرا این پیشنهاد را مطرح می‌کنی؟ اگر این خلافت را خدا به تو داده است نباید به کسی ببخشی و اگر خلافت از آن تو نیست نباید آن را به کس دیگری واگذار کنی.

وی عنوان کرد: امام رضا(ع) در مجلس ولایت‌عهدی شرط می‌کنند که در هیچ عزل و نصبی دخالت نکنند و نقل شده است دستان‌شان را به سمت آسمان بلند می‌کنند و می‌گویند خدایا تو میدانی در پذیرش ولایتعهدی مجبور شدم و مرا برای آن مورد بازخواست قرار نده.

کارشناس مذهبی بیان کرد: امام رضا(ع) در رمضان سال ۲۰۱ ولایت عهدی را پذیرفتند و در صفر ۲۰۳ به شهادت رسیدند که فاصله زمانی نشان می‌دهد امام رضا (ع) در این مدت کوتاه کاری کردند که همه نقشه‌های مامون برای مشروعیت‌خواهی نقش بر آب شد و مامون مجبور به حذف فیزیکی امام رضا (ع) شد.

پژوهشگر سیره اهل بیت(ع) اظهار کرد: در مسائل فرهنگی ما نیازهای ثابت و متغیر داریم که نیازهای ثابت را پیامبران و معصومین (ع) به ما دادند اما به نیازهای متغیر باید با توجه به متغیرهای زمان پاسخ بدهیم.

وی در رابطه با وضعیت فرهنگی عصر امام رضا(ع) گفت: زمان امام رضا(ع) دوران شبهات، ورود فرقه‌ها و انحراف‌های فکری متعدد بود به همین خاطر تبیین دین، رفع مشکلات فکری و انحرافات را می‌توانیم از سیره امام رضا(ع) دریافت کنیم.

کارشناس مذهبی یادآور شد: یکی از دلایلی که موجب پذیرش ولایتعهدی شد این بود امام(ع) می‌توانستند از یک تریبون رسمی با مردم صحبت کنند و در جلسات رسمی حضور پیدا کنند و به شبهات پاسخ بدهند.

شاکری بابیان اینکه امام رضا(ع) تاثیر زیادی در گسترش اسلام و تشیع داشتند به طوری که می‌توانیم گسترش تشیع در ایران را مدیون امام رضا(ع) بدانیم، افزود: با توجه به گسترش قلمرو اسلام، تفکرات مختلف و انواع فرقه‌ها در شیعه و اهل سنت به وجود آمده بود و امام رضا(ع) در جلسات مناظره و کلاس‌های درسی که به صورت خصوصی برگزار می‌کردند به شبهات پاسخ می‌دادند.

وی با اشاره به اینکه آمادگی فکری و عملیاتی در مقابله با هجمه‌ها و فکرهای انحرافی از جمله درس‌هایی است که می‌توانیم از سیره امام رضا(ع) دریافت کنیم، تصریح کرد: در زمان امام رضا(ع) فرقه‌های متعددی مانند غالیان بودند که ما آن‌ها را از شیعیان به حساب نمی‌آوریم و آن‌ها را مرتد می‌دانیم اما آن‌ها به بدنامی شیعه منجر می‌شدند و امام رضا(ع) با مناظره و پاسخگویی به شبهات با آن‌ها مقابله کردند.

وی اضافه کرد: تربیت شاگرد از دیگر اقدامات امام رضا(ع) بود که هر کدام از این شاگردان، افراد بسیاری تربیت ‌کردند و به این ترتیب شبکه بزرگی از شاگردان امام رضا(ع) ایجاد ‌شد که در قلمرو اسلام پراکنده بودند همچنین امام رضا(ع) از طریق شبکه وکلا بر ابعاد مختلف فردی، سیاسی، اجتماعی و... شیعیان نظارت داشتند و مرجعی برای رفع نیازهای شیعیان در نقاط مختلف بودند.

شاکری با بیان اینکه روایاتی که از امام رضا(ع) به جا مانده است از دیگر میراث امام رضا(ع) است، گفت: آموزه‌های اخلاقی و برخوردهای عملی ایشان که در کتب بیان شده است می‌تواند الگوی کاملی برای ما باشد.

پژوهشگر سیره اهل بیت (ع) با بیان اینکه امام رضا(ع) در حل مشکلات فرهنگی پیشرو بودند، تصریح کرد: امام رضا(ع) در مسائل فرهنگی بسیار فعال بودند و ما باید آن‌ها را منطبق به روزمره خودمان کنیم.

وی ادامه داد: امروزه شبهات متعددی از سوی مخالفان و معاندان در ذهن جوانان مطرح شده است که ممکن است باعث شود دیانت و اعتقادات نسل جوانی که پختگی لازم را ندارند به انحراف کشیده شود. اگر پاسخگویی صورت نگیرد ممکن است نتوانیم نسل جوان را بر اعتقادات راسخ نگه داریم.

شاکری افزود: حضور در مجالس، شور ایجاد می‌کند اما این شور باید همراه با شعور و معرفت باشد. مجالس اهل بیت(ع) اعم از اعیاد و عزاداری‌ها باید همراه با معرفت افزایی باشد و مهمترین رویکرد حلقه‌های پژوهشی و علمی باید پاسخگویی به این شبهات باشد.

این کارشناس مذهبی اضافه کرد: اگر کسانی که دست اندر کار امور فرهنگی و آموزشی هستند هم افزایی داشته باشند و جزیره‌ای عمل نکنند می توانند به بهترین وجه عمل کنند.

وی بیان کرد: شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا علیه السلام روایت می‌کند که عبدالسلام بن صالح هروی نزد امام رضا (ع) می‌رود و توصیه‌ای می‌خواهد. امام رضا (ع) می‌فرماید: خدا رحمت کند بنده‌ای را که امر ما را زنده می‌نماید. عبدالسلام می‌گوید: چگونه امر شما را زنده نماید؟ فرمود: علوم ما را فرا بگیرد و آن‌ها را به مردم بیاموزد که اگر مردم، محاسن و زیبائی‌های کلام ما را بدانند از ما پیروی می‌کنند.

شاکری تاکید کرد: سیره اهل بیت (ع) به ابعاد فردی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تقسیم می‌شود که اگر این ابعاد به زیبایی استخراج و به مردم شناسانده شود، خود به خود معرفت ایجاد می‌کند که این معرفه به محبت و این محبت به مجذوبیت می‌رسد که این امر تبعیت را به دنبال دارد.

۶۲/۳۱۳