به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، ویژه برنامه نخستین همایش ملی زن خانواده، امنیت به مناسبت میلاد حضرت زهرا سلام الله علیها و سالگرد شهادت سردار سلیمانی در سالن جلسات مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه‌های علمیه برگزار شد.
خانه امن، جامعه امن می‌سازد
طاهره حیاتی، معاون پژوهش حوزه‌های علمیه خواهران، در رابطه با «امنیت خانه در اندیشه رهبری» ضمن تبریک ولادت حضرت زهرا (س) عنوان کرد: بهترین الگو در بحث زن و خانواده حضرت زهرا (س) و بهترین الگو در زمینه امنیت سازی وایجاد ایمنی شهید سردار سلیمانی است.
وی در رابطه با معنی امنیت بیان کرد: امنیت به معنای حفظ و حفاظت از منافع و ارزش‌های انسانی، فردی، جامعه و خانواده است که ابعاد مختلف فردی، اجتماعی و خانوادگی دارد.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه خواهران با بیان اینکه امنیت دو بعد سلبی و ایجابی دارد، گفت: امنیت به معنای سلبی یعنی امنیت در مقابل تهدیدات و خطراتی که به وجود می‌آید و اقداماتی که باید در مواجهه با خطرات و تهدیدات انجام دهیم تا ایمنی پیدا کنیم.
وی ادامه داد: امنیت در بعد ایجابی به معنای راهکارهایی است که باید اندیشیده شود تا امنیت و آرامش در محیط خانواده، شهری، ملی و بین‌المللی محقق شود.
حیاتی با اشاره به اینکه بعد ایجابی کمتر مورد توجه بوده است در حالی که باید بیشتر مورد نیاز است، اظهار کرد: در همایش همایش ملی زن خانواده، امنیت به دنبال تحقق بعد ایجابی هستیم.
وی با اشاره به مساله امنیت در قرآن اظهار کرد: آیه ۶۷ سوره یونس « هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا؛ خداوندی که شب تار را برای آسایش شما و روز را روشن (برای امر معاش( مقرر فرمود»، آیه ۲۱ سوره روم:« منْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ و باز یکی از آیات (لطف) او آن است که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید که در کنار او آرامش یافته و با هم انس گیرید و میان شما رأفت و مهربانی برقرار فرمود. در این امر نیز برای مردم بافکرت ادله‌ای (از علم و حکمت حق) آشکار است.» و آیه ۸۰ سوره نحل « وَاللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ بُیُوتِکُمْ سَکَنًا؛ و خدا برای سکونت (دائم) شما منزلهایتان را مقرر داشت» از جمله آیاتی است که به مساله امنیت پرداخته است.
خانه داری فطری‌ترین کار برای بانوان
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه خواهران افزود: وقتی در صحبت‌های رهبر معظم انقلاب جست وجو می‌کنیم متوجه می‌شویم که به مساله خانه و خانه داری تاکید دارند برای مثال در سال ۱۳۷۲ در بحث خانه‌داری بیان کردند: خانه‌داری فطری‌ترین و مطلوب‌ترین کار برای زنان است همچنین در سال ۱۳۹۲ بیان کردند که خانه‌داری، شغل «حساس و آینده‌ساز» است و هیچ کاری به اهمیت «کارِ مادر» نیست.
وی گفت: ایشان در سال ۱۳۷۰ گفتند:« شما زنان کار هم دارید، بیرون هم هستید، جراحیتان را هم می‌کنید، مریضتان را هم می‌بینید، فلان کار علمی را هم می‌کنید، فلان طرح را هم می‌نویسید، فلان درس را هم در دانشگاه می‌دهید - همه اینها به جای خود محفوظ - اما بایستی سهم «خانه» را هم در نظر داشته باشید... اگر دیدید آن کارتان به این قضیه ضربه می‌زند، باید برایش فکری بکنید. این، مهم و اساسی است.»
حیاتی ادامه داد: تاکید رهبر معظم انقلاب بر روری کلید واژه خانه بسیار خاص است به همین خاطر بحث امنیت را نه فقط با خانواده بلکه با مفهوم «امنیت خانه» مد نظر قرار می‌دهیم.
وی اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۹۵ بیان کردند: فریفتگان غافل، خانه‌داریِ زن را تحقیر می‌کنند؛ در حالی‌که خانه‌داری یعنی تربیتِ انسان، و تولید والاترین محصول و متاع عالم وجود یعنی بشر.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه خواهران گفت: کلید واژه خانه داری در نظر رهبر معظم انقلاب با تصور اولیه که در اذهان است متفاوت است و حتی در دیداری که در ششم دی ماه با بانوان داشتند مفهوم خانه داری را تبیین کردند که خانه داری فقط به معنای کار در منزل نیست.
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۱ کلید واژه «الگوی سوم زن» و در سال ۱۳۹۲ کلیدواژه «گفتمان اسلام، زن حقیقی» را طراحی کردند، تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۹۲ به دو مساله «اهمیت و اعتبار خانه و خانواده» و «جلوگیری از ضعف و ستم‌زدگی زن در سطوح مختلف» اشاره کردند.
حیاتی ادامه داد: ایشان در رابطه اهمیت و اعتبار خانه و خانواده بیان کردند که برای خانه باید شأن قائل شد؛ انسان بدون خانه -که مسکن و مأوایی ندارد- قابل تصوّر نیست. هر انسان احتیاج دارد به خانه و محیط خانه. روح محیط خانه عبارت است از خانواده؛ باید به این اهمّیّت داد، باید در این تأمّل و تدبّر کرد.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه خواهران افزود: رهبر معظم انقلاب در رابطه با جلوگیری از ضعف و ستم‌زدگی زن در سطوح مختلف نیز گفتند که ما زنانی داریم که ضعیفند و محرومند، زنانی داریم که ستم‌زده و مظلومند؛ باید جلوی این مظلومیت‌ها را گرفت.
وی بیان کرد: ایشان در بحث جلوگیری از ظلم و محدودیت‌ها هم به جنبه قانون و قانونگذاری و هم جنبه اخلاقی و معنوی را مطرح می‌کنند و می‌فرمایند:«محترم باید باشد زن در درون خانواده. رفع مظلومیّت به این شکل است.» یعنی ابتدای شروع رفع ظلم و به تبع آن ایجاد امنیت در در تکریم زن در محیط خانواده است.
حیاتی در رابطه الگوی سوم گفت: رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۷۵ در جمع بانوان گفتند:«بعضی افراط می‌کنند و بعضی تفریط. بعضی می‌گویند چون فعالیت اجتماعی اجازه نمی‌دهد به خانه و شوهر و فرزند برسیم، پس فعالیت اجتماعی نباید بکنیم. بعضی می‌گویند چون خانه، شوهر و فرزند اجازه نمی‌دهد فعالیت اجتماعی بکنیم، پس شوهر و فرزند را باید رها کنیم. هر دو غلط است. نه این را به خاطر آن، نه آن را به خاطر این نباید از دست داد.»
وی عنوان کرد: برای اینکه امنیت زن در خانه و ظلم ستیزی محقق شود به سخنان رهبری باز می‌گردیم که گفتند باید شاخصه های دو الگوی سابق را ازبین برد و با نفی آن شاخصه‌ها، الگوی سوم را محقق کنیم.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه خواهران اظهار کرد: ایشان بیان کردند الگوی سوم در مقابل الگوی شرقی و غربی قرار دارد و در بیانیه گام دوم خطاب به بانوان بیان کردند بانوان در طول انقلاب اسلامی و جنگ تحملی نشان دادند و نه به شرقی و نه به غربی گفتند.
وی بیان کرد: رهبر معظم انقلاب در نقد الگوی شرقی بیان کردند که در این نگاه، زن در حاشیه است و خانه داری به معنای خانه نشینی نیست و در نقد نگاه غرب نیز بیان کردند که گفتمان غربی دو شاخصه مردواره کردن زن و وسیله راحتی التذاذ جنسی مرد قرار دادن زن را دارد.
حیاتی یادآور شد: رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم که خطاب به عموم جوانان بود در دو بخش سخن گفتند که در بخش اول به برکات انقلاب اسلامی اشاره کردند و در بخش دوم به توصیه‌ها برای حرکت در گام دوم پرداختند که در بخش دوم نیز به بخش اول اشاره کردند.
وی اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب در آخرین توصیه در بیانیه گام دوم که در رابطه با سبک زندگی است، بیان کردند:« سخن لازم دراین‌باره بسیار است. آن را به فرصتی دیگر وامی‌گذارم و به همین جمله اکتفا میکنم که تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان‌های بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملّت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه میطلبد که باز چشم امید در آن به شما جوان‌ها است.»
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه خواهران تاکید کرد: اگر خانه محیط امنی شود قطعا از این خانه امن اجتماع امن و جامعه جهانی امن تولید خواهد شد و کانون امنیت در خانه نیز به عهده زن در چهار نقش دختری، خواهری، مادری و همسری است.
همه اعضای خانواده در مسئولیت‌های خانه شریک هستند
سعیده رحیمی در رابطه با «خانه‌داری و مسئولیت اجتماعی»، با تاکید بر اهمیت ارتباط و تعادل بین خانه داری و مسئولیت اجتماعی زنان عنوان کرد: برای اینکه تزاحمی بین خانه داری و مسئولیت اجتماعی زنان ایجاد نشود تبیین مفهوم درست از خانه داری و مشخص کردن دایره مسئولیت‌های زن در خانه و اجتماع بسیار مهم است.
این پژوهشگر مسائل زنان ادامه داد: خانه داری در چارچوب اندیشه رهبر معظم انقلاب به معنای خانه نشینی نیست و همواره به این امر تاکید کردند.
وی در رابطه با نظریه اسلام جامعه ساز گفت: اندیشه رهبر معظم انقلاب و امام راحل نیز بر این نظریه استوار است. رهبر معظم انقلاب در کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی که تفسیر جامعه سازانه از آیات قرآن است بیان می‌کنند که طرح اسلامی به صورت مسلک اجتماعی و نظام مند، چیزی است که تا کنون وجود نداشته است یعنی تفسیر آیات قرآن داشته‌ایم اما این که آن را به عنوان مسلک اجتماعی و نظریه‌ای که برمبنای آن جامعه را اداره کنیم، نبوده است.
رحیمی در رابطه با خصوصیت نظریه اسلام جامعه ساز اظهار کرد: این نظریه طرح و نقشه دارد، برای زندگی جمعی انسان‌ها شکل و برنامه دارد، نظام‌مند است و اصول منسجم دارد، ناظر به عینیت زندگی انسان‌ها است، برای همه آحاد جامعه تعهدآور و تکلیف آور است.
وی ادامه داد: افراد در این نظر جایگاه متفاوت دارند به مثابه خشت‌های ساختمان جامعه هستند و همه افراد با همه هویت‌ها و تشخص های منحصر به فرد و توانمندی هایشان در ساختمان جامعه تاثیر دارند و در این گزاره تفاوتی بین زن، مرد و کودک نیست.
این پژوهشگر مسائل زنان با اشاره به اینکه سیره نبی وعلوی نیز نسبت به مسئولیت همه جامعه تاکید کرده است، اظهار کرد: زن در این جامعه دو جایگاه دارد اول مربی جامعه در سطوح و لایه‌های مختلف است و دوم به دلیل ظرفیت وجودی که دارد دارای بعد رحامتی است و از این طریق ولای طرفینی را به شکل مستحکم تری برقرار می‌کند.
وی بیان کرد: سیره عملی حضرت زهرا(س) به خوبی بیان گر این است که احساس تکلیف و مسئولیت را در بالا ترین حدی که می‌توانستند داشته باشند در نسبت به امام جامعه داشتند. این بانو بزرگترین کنش اجتماعی را در دفاع از امام عصر خود داشتند و این امر را از درون خانه شروع کردند و با همان شانیت خانه داری و مادری به آن پرداختند. خطبه خواندن حضرت زهرا (س) در مسجد، رفتن به خانه انصار همراه با حسنین از جمله آن‌ها است.
امر ولی خدا برای زن خانه دار تعیین وظیفه می‌کند
رحیمی افزود: امر اطاعت ولی خدا برای زن خانه دار تعیین وظیفه می‌کند که الان تحصیل کند، فرزندآوری کند، تولید فکر کند و.... در این مفهوم تربیت فرزندان به مثابه انسان سازی برای جامعه ولی خدا و نصرت ولی خدا است. بانوی خانه دار، فرزند خود را به گونه‌ای تربیت می‌کند که یاور ولی خدا شوند و این امری است که آن که درسیره مادران شهدا دیدیم.
وی با بیان اینکه مساله های این بانوی خانه دار فراتر از خانه است و همه شئون جامعه اسلامی را در بر می‌گیرد، تصریح کرد: حرکت بانوی خانه دار در راستای طرح راهبردی ولی خدا برای اداره جامعه است.
پژوهشگر مسائل زنان بیان کرد: رهبر معظم انقلاب اعلام کرد خانه‌داری به معنای خانه‌نشینی نیست و این گونه نیست که زن خانه دار همه مسئولیت های اجتماعی خود را کنار بگذارد بلکه به معنای اصالت دادن به خانه، در عین فعالیت در عرصه‌های مختلف جامعه است.
وی ادامه داد: نباید مسئولیت مادری و همسری تحت شعاع قرار بگیرد و وظایف خانه به گونه‌ای تعریف شود که دایره وظایف خانه گسترده شود و جایی برای فعالیت‌های اجتماعی نماند.
رحیمی افزود: در نگاه عرفی ما به مسئولیت خانه داری افراط شده است و آنقدر کارهای خانه، وظایف زن دانسته شده است که اگر یک زن بخواهد به نحو احسن به آن بپردازد وقتی برای فعالیت‌های دیگر ندارد.
این پژوهشگر مسائل زنان اظهار کرد: همه اعضای خانه باید بدانند که وظیفه مادر انجام همه امور خانه نیست بلکه وظیفه داشتن خانه دارد؛ یعنی مدیریت خانه را دارد.
زنان از پرورش و تربیت خود غافل نشوند
وی گفت: بانوی خانه دار افراد خانه را می‌پروراند و این امرفقط به معنای تربیت فرزند نیست بلکه یعنی فضایی را فراهم می‌کند که همسر، فرزندان و خودش رشد پیدا می‌کند. برخی پرورش و تربیت خود را فدای تربیت و رشد اعضای خانواده کردند در حالی که رشد و تربیت بانوی خانه نیز اهمیت دارد.
رحیمی با اشاره به اینکه زن خانه دار اهالی خانه را به هم پیوند می‌دهد، بیان کرد: زن محور خانواده است و ظرف اتحاد و ارتباط انسان های داخل خانه است و این امر بر مبنا عطوفت و رحمت است.
وی با بیان اینکه مدیریت، تربیت، عطوفت و رحمات چهار مفهومی است که بانوی خانه دار (رب البیت) را شکل می‌دهد، یادآور شد: وقتی این ویژگی‌ها در کنار هم باشند فضای خانه به قدری امن می‌شود که بانوی خانه و سایر اعضای خانواده می‌توانند به فعالیت خود بپردازند، استعدادها شکوفا می‌شود و جامعه نیز از حضور این زن‌ها محروم نمی‌شود.
ویژگی‌های خانه امن
اکرم قربانی نیز در این نشست در رابطه با «شاخصه‌های محیطی خانه امن از منظر اسلام» عنوان کرد: خانه فضایی است که مسکن واقع شده باشد. مسکن از ریشه سکن به معنای سکونت و به آرامش رسیدن است و این آرامش همه ابعاد روحی و جسمی را در بر می‌گیرد.
معاون پژوهش مدرسه علمیه تخصصی کریمه اهل بیت (س) بیان کرد: امنیت به معنای آرامش، آسایش آزادی، عدم هجوم و هراس است و خانه امن فضایی است که نیازهای آدم را بر طرف کنید.
وی با بیان اینکه امنیت دو بعد ذهنی و عینی دارد، گفت: امنیت در بعدعینی به معنای پارامترهایی است که از بیرون بر فرد عارض می‌شود و در بعد ذهنی به معنای احساس و درک این امنیت است.
قربانی اضافه کرد: در نگاه اسلام می‌دانیم که این نظام توسط فاعل هوشمند ایجاد شده و به سوی هدف متعالی در حرکت است و انسان به عنوان جزئی از این مجموعه، مسیر رشد را طی می‌کند تا به کمال برسد. به همین خاطر هرچیزی که با انسان در ارتباط است باید در اختیار انسان باشد تا او را به تعالی برساند.
وی با بیان اینکه با این نگاه خانه تبدیل به فضای مقدسی می‌شود که انسان را در رسیدن به مسیر سعادت رهنمود می‌کند، اظهار کرد: نیازهای متعدد انسان در خانه رفع می‌شود اما در نگاه انسان مسلمان، امنیت زمانی معنا پیدا می‌کند که روح او از استرس‌ها و دغدغه ها رها شود.
ویژگی‌های خانه مطلوب در شریعت اسلام
ویژگی اول: عبادت
معاون پژوهش مدرسه علمیه تخصصی کریمه اهل بیت (س) اولین ویژگی را عبادت دانست، گفت: در نگاه اسلام، برای پرستش خداوند نیاز به مکان خاصی نیست و این امر در همه زمان ها و مکان‌ها امکان پذیر است به همین خاطر خانه نیز می‌تواند محل عبادت باشد.
وی ادامه داد: برای اینکه این هدف (عبادت) در خانه امکان پذیر شود خانه باید ویژگی‌هایی را داشته باشد که از جمله آن‌ها پاک بودن، بی پیرایه بودن است و این امر حتی در معماری نیز باید رعایت شود.
قربانی افزود: خداوند در آیه ۳۴ سوره احزاب می‌فرماید:« وَاذْکُرْنَ مَا یُتْلَیٰ فِی بُیُوتِکُنَّ مِنْ آیَاتِ اللَّهِ وَالْحِکْمَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ کَانَ لَطِیفًا خَبِیرًا؛ و از آن همه آیات الهی و حکمتی که در خانه‌های شما تلاوت می‌شود متذکر شوید (و پند گیرید، و بدانید) که همانا خدا را (به خلق) لطف و مهربانی است و (به حال همه) آگاه است.»
وی تصریح کرد: بر اساس این آیه، خانه، محیطی مناسب برای یاد خدا و اندیشیدن و حکمت است و اگر انسانی دراین خانه پرورش یابد عبد و مطیع خداوند است و الگویی برای جامعه اسلامی می‌شود.
معاون پژوهش مدرسه علمیه تخصصی کریمه اهل بیت (س) ادامه داد: در گذشته در معماری اسلامی_ایرانی نیز این امر پررنگ بوده است و حتی در تعداد اتاق‌ها، راه روها و حتی نصب آیات خداوند بر سر در منزل نیز این امر رعایت می‌شده است.
وی با اشاره به تاکید قرآن بر حفظ حریم گفت: خداوند در قرآن می‌فرماید:« فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِیهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّیٰ یُؤْذَنَ لَکُمْ؛ و اگر کسی را نیافتید باز وارد نشوید تا اجازه یابید.».
ویژگی دوم: حیا و حجاب
وی ویژگی دوم را حیا و حجاب دانست و گفت: مساله حیا و حجاب در اسلام همواره مورد تاکید بوده است و این ویژگی باید در ساختمان ها نیز حفظ شود و این امر در معماری ایرانی این امر همواره رعایت می‌شده و ورودی خانه از کوچه و اتاق ها از یکدیگر به واسطه دالان‌ها از هم جدا می‌شدند.
قربانی ادامه داد: بیان می‌شود که معماری اسلامی_ایرانی مانند آغوش بسته است که افراد خانه را در خود جای داده است که نمونه آن را در بافت سنتی یزد و کاشان شاهد هستیم؛ اما در کلان شهرها این امر برعکس است و گاهی اتاق خواب‌ها نیز با پنجره هایی بلند مشخص هستند.
ویژگی سوم: تهذیب
وی افزود: تهذیب به معنای پاک کردن صفات بد و رشد دادن فضائل است که این امر در خانه نیز قابل پیگیری است. خداوند می‌فرماید خانه های خود را از نشانه‌های کفر و تزئینات گناه آلود پاک کنید همچنین از تجملگرایی در خانه نهی شده‌ایم.
ویژگی چهارم: امنیت
معاون پژوهش مدرسه علمیه تخصصی کریمه اهل بیت (س) با بیان اینکه ویژگی دیگر مسکن مطلوب، امنیت است گفت: امینت یکی از نعمت‌هایی است که هم سخت به دست می‌آید و هم تازمانی که او را داریم قدرشناسی کافی نداریم.
وی ادامه داد: امنیت گاهی به معنای حفظ حریم‌ها است تا افراد غریبه نتوانند وارد شوند و گاهی هم به معنای استفاده از مصالحی است که امنیت سازه خانه حفظ شود.
ویژگی پنجم: طبیعت
قربانی بیان کرد: انسان از طبیعیت وارد شهر شده است و امروزه که زندگی آپارتمان نشیی رواج بیشتری پیدا کرده است، می‌توان با موجودات طبیعی مانند گیاهان و آبنماها طبیعت را وارد خانه کنیم؛ زیرا طبیعت جلوه‌ای از مسیر رشد و پرورش را در مقابل انسان نشان می‌دهد.
ویژگی ششم: زیبایی
وی اظهار کرد: عالم طبیعت زیبا است و جلوه صفات جمال خداوند است و انسان به صورت فطری زیبا پسند است و این زیبایی می‌تواند در بعد ظاهری و معنوی باشد. دیدن زیبایی‌ها تنش‌های روحی و روانی را کم می‌کند به همین خاطر با تزئینات متعادل این ویژگی را به خانه بدهیم.
ویژگی هفتم: عدل
معاون پژوهش مدرسه علمیه تخصصی کریمه اهل بیت (س) عنوان کرد: عدل دو معنا دارد و در معنای اول اعتدال و میانه روی و در معنای دوم قرار گرفتن هر چیزی در جای خود است. اعتدال در خانه می‌تواند به این معنا باشد که هر فضایی در خانه متناسب با ضرورتی که در خانه دارد، در نظر گرفته شود و به همان اندازه به آن اهمیت داده شود.
انتهای پیام
نظر شما